آیا دریای خزر سرنوشتی همانند دریاچه ارومیه خواهد داشت؟
یک کارشناس منابع طبیعی در ایران معتقد است دریاچه خزر در دهههای آینده سرنوشتی همچون دریاچه ارومیه را خواهد داشت.
به نقل از سایت الف، سهیل انوشنفر در گزارشی در نشریه دهاتی نوشت: از مهمترین مباحث اکولوژیک دهه ۶۰ میتوان از نوسانات سطح آب دریای خزر و تحلیلهای مختلف اساتید فن نام برد. از انحراف رود ولگا برای تشکیل دریاچه آرال توسط روسها تا فرو رفتن و برآمدن کف دریا. بازگشت آب ولگای خروشان به مسیر اصلی خود و توجه روسها به خطری که برای خزر پدید آورده بودند و حیات آن را تهدید میکرد، تمام فرضیات را فرا نهاد.
سطح آب بهتدریج به تراز ۲۸ متر پایینتر از سطح آبهای آزاد که تراز بلندمدت خزر است نزدیک شد و از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ ثابت ماند. با کمال تأسف اندازهگیریهای انجامشده نشاندهنده این واقعیت تلخ و بسیار خطرناک هستند که از سال ۱۳۸۵ به بعد سطح آب بزرگترین دریاچه جهان سالی ۶ سانتیمتر افت کرده است. با احتساب سطح دریای خزر آب ازدسترفته بیش از ۲/۲ میلیون مترمکعب است که قادر به تأمین ۷۰ درصد نیاز آبی سالانه دریاچه ارومیه میباشد. بهاینترتیب خزر در راهی گام نهاده که ارومیه از حدود ۴۰ سال پیش آغاز نموده است.
وی ضمن انتقاد از عدم توجه به این مساله به آلودگی آب در این منطقه اشاره می کند.
این کارشناس منابع آب می نویسد: از آستارا تا گیلداغی و سایر همسایهها در نقاط مربوط به خود انواع و اقسام آلودگیهای شیمیایی را در مقیاس وسیع وارد دریاچه میکنیم و باوری کودکانه به خود پالایی نامحدود آن داریم. در هیچ نقطهیی از دنیا در حاشیه دریا به توسعه صنعتی حتی توجه هم نمیشود. دلیل آن هم کاملاً مشخص است. آلودگی صنعتی نابودکننده اکوسیستمهای آبی است.
گفته میشود هماکنون ۷۵ گونه گیاهی، ۱۳۳۲ گونه جانوری و ۸۵۰ نوع ماهی در خزر زندگی میکنند (این تنوع زیستی احتمالاً مربوط به نیم قرن پیش است) و معیشت حاشیهنشینان خزر کاملاً به ماهیان اقتصادی این دریا وابسته است. در مقابل آنچه بر سر این اکوسیستم بینظیر آمده، نابودی ذخایر ماهیان خاویاری است.
کاهش جمعیت فک خزر از بیش از یک میلیون به ۱۰۰ هزار سبب کاهش تنوع گونهیی و ساده شدن اکوسیستم بزرگترین دریاچه جهان گردیده. مرگ کفال ها که تا چند سال پیش تا ۵۰ درصد صید را شامل میشد معیشت صیادان را به خطر انداخته است.
به اعتقاد انوشنفر در صورت بهکارگیری صحیح اصول کشاورزی سازگار با تغییرات اقلیمی که بهاختصار «هوشمند» نامیده میشود میتوان خزر را نجات داد، ارومیه را احیا کرد، آب را به زایندهرود برگرداند و حیات را در ایران پایداری بخشید.