سال 2021؛ سال شهر باستانی پاتارا

شهر باستانی پاتارا کجاست؟

شهر باستانی پاتارا بین فتحیه و کالکان، در انتهای جنوب غربی دره زانتوس، در دهکده اواگلمیش امروزی واقع شده و یکی از مهمترین و قدیمی‌ترین شهرهای لیکیا است. شهر باستانی پاتارا که پروفسور فخری ایشیک از دانشگاه آک‌دنیز و تیمش از سال 1988 در آن کاوش‌هایی انجام می‌دهند، علاوه بر ارزش‌های باستانی و تاریخی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا یکی از سواحل نادری است که لاک‌پشت‌های مدیترانه‌ای کارتا-کارتا در طول میلیون‌ها سال در آن تخمگذاری می‌کنند.

تاریخچه شهر باستانی پاتارا

نام شهر در متون هیتی قرن سیزدهم قبل از میلاد به نام پاتار ذکر شده است. قطعات سفال به دست آمده از آکروپولیس تپه‌جیک دارای ویژگی‌های عصر برنز میانه است، در حالی که تبر سنگی مربوط به دوران پیش از عصر آهن، که در دامنه شرقی تپه‌جیک کشف شد، نشان می‌دهد که تاریخ پاتارا تا کجا پیش می‌رود. پاتارا از آنجایی که تنها مکانی در دره زانتوس است که می‌توان به دریا راه یافت، در طول تاریخ به عنوان یک شهر مهم بوده و در کتیبه‌ها و سکه‌ها به زبان لیکیایی پاتارا نامیده می‌شود.

پاتارا در قرن سوم قبل از میلاد، زمانی که تحت حکومت بطلمیوس قرار گرفت، به شهر پیشرو لیکیا تبدیل شد. در آغاز قرن دوم قبل از میلاد مسیح، زمانی که لیکیا تحت کنترل پادشاهی سلوکی درآمد، پاتارا به عنوان پایتخت لیکیا اعلام شد. این وضعیت در سال 167/168 قبل از میلاد، زمانی که پاتارا خودمختاری خود را در برابر روم و استقلال خود را در برابر رودس به دست آورد، رسمی شد و پاتارا پایتخت اتحادیه لیکیا شد. سازه‌های یادبودی مانند ساختمان پارلمان و تئاتر ساخته شده در دوره هلنیستی در پایتخت، موازی با این روند تاریخی را نشان می‌دهد. پاتارا که حتی پس از سلطه رومیان اهمیت خود را از دست نداد، اهمیت خود را به عنوان پایگاه دریایی که در آن روم ارتباط خود را با استان‌های شرقی برقرار کرد و همچنین مرکزی که فرمانداری‌های رومی در آن امور قضایی خود را انجام می‌دادند، حفظ کرد. لیکیا در سال 43 بعد از میلاد به یک استان رومی تبدیل شد. در سال 74میلادی لیکیا و پامفیلیا در یک ایالت واحد ترکیب شدند و پاتارا همچنان پایتخت بود.

پاتارا که به عنوان مرکز مهم پیشگویی آپولو شهرت داشت، همچنین بندری بود که غلات منتقل شده از آناتولی به رم در آن ذخیره می‌شد. این شهر که در دوره بیزانس اهمیت خود را از دست نداد، به مرکز مهم مسیحیان تبدیل شد. سنت نیکولائوس معروف به بابانوئل، اهل پاتارا است. همچنین عزیزپل از پاتارا سوار کشتی شد تا به رم برود. پاتارا با تداوم اهمیت خود در قرون وسطی با ورود ترکان به عنوان یک مرکز مهم به امروز رسیده است.

ورودی خرابه‌های امروزی شهر از طریق طاق پیروزی رومی باشکوه و به خوبی حفظ شده است. از کتیبه‌ها می‌توان فهمید که در سال 100 بعد از میلاد مسیح به نام فرماندار منطقه ساخته شده است. در دامنه تپه در غرب طاق، محوطه گورستان با تابوت‌های نوع لیکیایی قرار دارد. این تئاتر که بر کورشونلو تپه در جنوبی‌ترین نقطه شهر تکیه دارد، در سال 147 پس از میلاد مسیح بازسازی شد. کورشونلو تپه که تئاتر بر آن تکیه دارد، زیباترین گوشه‌ای است که نمای کلی شهر را می‌توان از آن تماشا کرد. ویرانه‌های دیگر شهر؛ حمام‌های وسپاسیان، معبد کورینتی، خیابان اصلی، بندر و انبار غله از اینجا به راحتی قابل مشاهده هستند. انبار غله (گراناریوم) پشت باتلاق در شمال غربی تپه یکی از بناهای تاریخی پاتارا است که باقی مانده و توسط امپراتور هادریان و همسرش سابینا در قرن دوم پس از میلاد مسیح ساخته شده است. در ضلع شمالی سالن نمایش، ساختمان پارلمان، جایی که پاتارا پایتخت اتحادیه لیکیا میزبان جلساتی بود، قرار دارد. آب شهر از صخره‌ای در دامنه قزل‌تپه در نزدیکی روستای اسلاملار در حدود 20 کیلومتری شمال شرقی آورده می‌شد.

منبع: پرتال فرهنگی ترکیه (وزارت فرهنگ و گردشگری)