بحران مهاجرت و ایجاد پرده آهنین در اروپا

موضع و رویکرد کشورهای عضو اتحادیه اروپا در قبال مساله مهاجرت غیرقانونی که از سال 2015 بدین سو پیچیده‌ترین نوع آن در دوران معاصر این قاره تجربه می‌شود، باعث تشکیل ائتلاف های جدید و ایجاد «پرده آهنین» بین شرق و غرب آن منجر خواهد شد.

با اتخاذ رویکردهای معتدلانه از سوی برخی کشورهای اتحادیه اروپا و راهکارهای افراطی از سوی برخی دیگر در قبال بحران مهاجرت، این نهاد به دو بخش شرق و غرب مرزبندی شده است.

ایتالیا و اتریش که به طور سنتی در قبال این مساله دارای رویکرد منفی بوده‌اند با روی کار آمدن دولت‌های جدید به کشورهای اروپایی شرقی نزدیک شده‌اند. کشورهای حوزه اروپای غربی نیز با امضای توافق نامه‌ها می‌کوشند به راهکاری مشترک برای معضل مهاجرت دست یابند. 

گروه ویشگراد در حال کسب متحدین جدید است

ایتالیا و یونان به عنوان دو کشوری که مهاجران به صورت گسترده از آنها برای عبور به اروپای غربی استفاده می کنند، در تعیین سیاست های اتحادیه اروپا در قبال بحران مهاجرت نقش مهمی ایفا می کنند.

هر چند تعداد مهاجرانی که از طریق یونان خود را به اروپا می رسانند، در پی توافق سال 2016 اتحادیه اروپا با ترکیه در مورد مسئله مهاجران غیرقانونی به شدت کاهش یافته ولی ایتالیا هنوز هم به ویژه با مشکل مهاجرت غیر قانونی از لیبی دست و پنجه نرم می‌کند.

به نظر می رسد ایتالیا که تا قبل از انتخابات این کشور مایل به اتخاذ راهکاری مشترک برای برخورد با معضل مهاجرت نبود، با روی کار آمدن دولت جدید متشکل از حزب راستگرا موضع خود علیه پدیده مهاجرت غیرقانونی را کاملا تغییر داده و به گروه ویشگراد (شامل لهستان، مجارستان ، اسلواکی و چکیا) که با رویکرد ضد مهاجرتی شناخته می شوند، نزدیک خواهد شد.

اظهارات ضد مهاجرتی متئو سالوینی، معاون نخست وزیر ایتالیا پس از پیروزی در انتخابات نشانگر این مدعاست. سخنان او مبنی بر اینکه مقامات ایتالیا و مجارستان برای تشکیل ائتلافی جهت مقابله با پذیرش پناهجویان در اروپا می‌کوشند، نیز گویای نزدیکی رم به گروه ویشگراد است.

اتریش نیز به رهبری سباستین کروز، عضو دیگری از اتحادیه اروپاست که با مواضع ضد مهاجرتی به گروه ویشگراد نزدیک‌تر می‌شود. این کشور که ریاست دوره‌ای شورای اتحادیه اروپا را نیز بر عهده دارد به شدت از سیاست «اردوگاه‌های پناهجویان» حمایت می‌کند.

هاینتس کریستیان اشتراخه، معاون صدراعظم اتریش آشکارا خواهان الحاق به گروه ویشگراد شده است. از دیدگاه کروز، نخست‌وزیر اتریش برای تامین امنیت اروپا باید با مهاجرت غیرقانونی مقابله کرد. او می‌خواهد همکاری با ویشگراد را محدود به سیاست‌های ضد مهاجرتی کند.

از سوی دیگر، کشورهایی مانند مجارستان و لهستان که با بسیاری از سیاست‌های بروکسل به ویژه موضوع مهاجران فاصله گرفته‌اند، از همکاری با گروه‌های ضد مهاجرتی که عمده اعضای اتحادیه اروپا به آن ملحق شده‌اند استقبال می‌کنند.

اظهارات ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان که گفته "دو دیدگاه در اروپا وجود دارد. یکی از آنها به رهبری امانوئل ماکرون از مهاجرت حمایت می‌کند و دیگری خواهان توقف مهاجرت غیرقانونی است" نشانگر شکاف ایجاد شده میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا است.

- شکاف در روابط با بلوک غرب

ایتالیا نیز که با اتخاذ سیاست‌های ضد مهاجرتی در صف کشورهای اروپای شرقی قرار گرفته است با گذشت زمان از متحدان سنتی خود در غرب ایندقاره دورتر می‌شود.

از ماه گذشته و در پی اظهارات امانوئل ماکرون که عدم پذیرش مهاجران کشتی «آکواریوس» توسط ایتالیا را "خنده‌دار و نشانگر بی‌مسئولیتی" دانست، روابط میان پاریس و رم به سردی گراییده است.

جوزپه کونته، نخست وزیر ایتالیا پس از این اظهارات فرانسه را متهم به دورویی کرد و وزیر کار و تامین اجتماعی او نیز پاریس را دشمن شماره یک کشورش دانست. مقامات ایتالیا پس از درگیری لفظی با فرانسوی‌ها، مقامات اسپانیا را نیز به خاطر پذیرش کشتی آکواریوس متهم به حمایت از «مهاجرت کنترل نشده» کردند.

- در غرب توافق‌های دوجانبه بیشتر مطرح است 

ظاهرا کشورهای اروپای غربی سیاست های مهاجرتی معتدلتری را در پیش گرفته اند و بر راه حل "سیاست واحد اتحادیه اروپا" تاکید دارند. از زمانی که بحران پناهجویان دولت ائتلافی آلمان را دچار مخاطره کرده، توافق های دو و سه جانبه بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا بیشتر مطرح شده است.

رسانه های آلمان پس از اجلاس سران اتحادیه اروپا در ماه ژوئن که محور اصلی آن موضوع پناهجویان بود، از توافق سه جانبه آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان با رهبران اسپانیا و یونان خبر دادند. مرکل با یونان در زمینه کمک مالی به آتن برای بازگرداندن بخشی از پناهجویان که از طریق این کشوربه آلمان رسیده اند به توافق رسید.

آلمان با اسپانیا در مورد پس گرفتن مهاجرانی که نخست در این کشور ثبت شده اند به توافق رسید و برای انجام این قبیل توافقات با کشورهای دیگر نیز اعلام آمادگی کرد. فرانسه نیز به توافق های دوجانبه چراغ سبز نشان داده و با انگلستان که هم مرز هستند در زمینه پناهجویان توافق دوجانبه دارد.

نتایج انتخابات و دولت جدید در سوئد که یکی از کشورهای میانه رو و معتدل در زمینه پناهجویان است، سیاست این کشور نسبت به پناهجویان را تعیین خواهد کرد. دموکرات ها در سوئد با سیاست های ضد مهاجرتی شناخته می شوند. 

- سیاست های مهاجرت به تغییرات سیاسی بستگی دارد.

اختلاف دیدگاه و همکاری بین برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در روزهای اخیر در اصل از ناتوانی سیاست های این اتحادیه در زمینه پناهجویان و مهاجران نشات می گیرد. 

اتحادیه اروپا از سال 2015 که بحران پناهجویان به اوج خود رسید سعی کرد با راه حل های مقطعی این مشکل را حل کند ولی تغییر دولت‌ در برخی از کشورهای عضو و دیدگاه های متفاوت باعث عدم حل این مشکل شده است. 

اعضای اتحادیه اروپا درباره ساده ترین مسائل پناهجویان نیز دچار اختلافند و در زمینه "سیاست واحد اتحادیه اروپا" برای پناهجویان نیز نمی توانند به توافق برسند. این مسئله باعث شده تا دولت و احزابی که در این کشورها روی کار می آیند هر کدام سیاست متفاوتی در زمینه پناهجویان اتخاذ کنند. 

به همین دلیل در زمینه عدم حل مشکل پناهجویان، "اتحاد ضد مهاجر" که کشورهای ایتالیا و اتریش با گروه ویشگراد تشکیل داده اند یا دیدگاه‌های متفاوت دولت‌‌ها و احزابی که جدیدا در برخی کشورهای اروپایی روی کار آمده اند را نباید نادیده گرفت. 

خبرگزاری آناتولی