نامه‌های مردم سربرنیتسا که هرگز به مقصد نرسید
نامه‌هایی مردم سربرنیتسا که یک سال پیش از کشتار در این شهر برای نزدیکانشان در خارج از بوسنی و هرزگوین فرستاده شده بودند، اکنون تنها خاطرات تلخ آن روزها را تداعی می‌کنند.
نامه‌هایی شهروندان سربرنیتسا که در سال 1994 یعنی یک سال پیش از انجام نسل‌کشی 11 جولای 1995 در این شهر، برای نزدیکانشان در خارج از بوسنی و هرزگوین فرستاده شده بودند اما سرباز هلندی مسئول این کار، موفق به ارسال آنها نشده بود، پس از سالها به عثمان آودیچ از ساکنان شهر تحویل داده شد.
حسن حسن‌اویچ، صاحب یکی از نامه ها نیز نوشته است: ما در سربرنیتسا به عنوان مکانی که قیامت و پایان مسلمانان این منطقه است، خوب هستیم.
آودیج در روستای میلیجی به دنیا آمده و به همراه خانواده خود در سال 1993 به سربرنیتسا مهاجرت کرده است. وی پدرش را یک سال بعد از نقل مکان به سربرنیتسا از دست می دهد و به همراه 6 برادر و خواهر و مادر خود در مکانی در نزدیکی پایگاه نظامی هلند به زندگی خود ادامه می دهد.
او در گفتگو با خبرنگار آناتولی با اشاره به اینکه در میان این نامه های حزین، عکس‌های مردم شهر نیز وجود دارد، گفت:
-این عکسها را از یک سرباز هلندی که در پوتوچاری مشغول خدمت بود دریافت کردم. مردم شهر از آن سرباز هلندی خواسته بودند تا نامه و عکسهایشان را به نزدیکان خود در خارج از کشور برساند تا خویشاوندانشان را از وضعیت خود آگاه سازند.
-از وضعیت نویسندگان نامه ها اطلاعی در دست نیست، اما یکی از نامه ها که توسط یک کودک نوشته شده، با جمله «صلح می خواهم، می خواهم که زندگی کنم.» جلب توجه می کند.
-با سربازان هلندی دوست شده بودیم و از انها انگلیسی یاد می گرفتیم. همچنین موادغذایی خود را با آنها تعویض می کردیم. با گذشت سالها با برخی از آنها هنوز هم در ارتباط هستیم.
برای دیدار با یکی از سربازان سابقی که در ژانویه 1994 با هم آشنا شده بودیم به هلند رفتم. در اولین دیدارم با وی از وجود شماری نامه و تصویر متعلق به آن سالها خبر داد. آن سرباز هنگامی که به هلند بازگشته بود، موفق به یافتن خویشاوندان صاحبان نامه ها نشده بود.
-نامه ها در دهم جولای 1994 یعنی درست یک سال پیش از وقوع نسل‌کشی نوشته شده اند و تصاویر نیز متعلق به سربرنیتسا که تحت محاصره بوده است. تصاویر نشان دهنده زندگی مردم در سالهای جنگ است. نامه هایی که توسط انسان های جدا شده از خانواده هایشان نوشته شده نیز وضعیت آن روزهای شهر را به تصویر می کشند.
-در یکی از نامه ها نویسنده از یک کودک سخن می گوید و از آروزویش که می خواهد با بچه بازی کند و سپس به سر کار خود برود، از اینکه خواستار گذراندن اوقاتی خوش در کنار کودکش است.
-در دوره جنگ بوسنی، ارسال نامه یکی از راه های مطمئن برای برقراری ارتباط با جهان خارج بود. در سال 1993سربرنیتسا از سوی سازمان ملل به عنوان منطقه امن معرفی شد و مردم منطقه برای ارسال نامه های خود به نزدیکانشان در انگلستان، آلمان و دیگر کشورهای اروپایی نامه های خود را تحویل سربازان هلندی می دادند.
چهار نامه نامه متعلق به 2 خانواده که در نزدیکی پوتوچاری زندگی می کرده اند در اختیار دارم. تا جایی که می دانم بعضی از نامه های ارسال شده به مقصد رسانده شده اند اما بعضی دیگر هیچ موقع به مقصد نرسیده اند.
-مردم زیادی بودند که خواستار ارسال نامه های خود به خانواده های خود در اروپا بودند، اما شاید این درخواست ها برای آنها (نظامیان هلندی) خسته کننده و مشکل بود.
-جملاتی مانند «اگر روزی همدیگر را دیدیم کارهای زیادی است که باید انجام دهیم»، «امیدوار هستم وضعیت در این شهر که مکان محدود و انسان ها بی شمار هستند بهبود یابد»، «امیدوار هستم که روزی جنگ پایان یابد و انسان ها باز هم با یکدیگر ملاقات کنند» نشان دهنده این است که مردم سربرنیتسا حتی در سال 1994 نیز نسبت به آینده خوشبین و امیدوار بوده اند.
گفتنی است غیرنظامیان بوسنی، پس از اشغال شهر سربرنیتسا توسط صرب‌ها به فرماندهی ژنرال راتکو میلادیچ در 11 ژوئیه 1995، درحالی به نیروهای هلندی وابسته به نیروهای حافظ صلح سازمان ملل پناه آورده بودند که توسط سربازان هلند به صرب‌ها تحویل داده شدند.
صرب‌ها اجازه دادند تا زنان و کودکان به مناطق تحت کنترل سربازان بوسنی و هرزگوین برسند، اما بیش از 8 هزار مرد بوسنیایی را در مناطق جنگلی، کارگاه‌ها و انبارها به قتل رساندند.
بوسنیایی‌های کشته شده در گورهای دسته جمعی دفن شدند و طبق روال هر سال، اجساد برخی از آنها از گورهای دسته جمعی خارج و پس از آزمایش دی‌ان‌ای و تشخیص هویت، در قبرهای جداگانه دفن می‌شوند.
دادگاه عالی هلند هفته گذشته طی حکمی دولت این کشور را در رابطه با کشتار 300 مرد بوسنیایی در شهر سربرنیتسا در سال 1995، در مواردی مقصر دانست.
بازماندگان قربانیان نسبت به رای دادگاه عالی هلند اعتراض دارند. مونیرا سوباشیچ، رئیس انجمن مادران سربرنیتسا و زپا در گفتگو با رسانه ها در مورد حکم دادگاه عالی هلند در رابطه با نقش این کشور در رابطه با نسل‌کشی سربرنیتسا، رای دادگاه عالی هلند را ناعادلانه خواند.
