دنیای ستارگان ٤ - "زکی مورن"  آفتاب هنر ترکیه

زکی مورن بازیگر، خواننده و آهنگساز معروف ترکیه در ششم دسامبر سال ۱۹۳۱ در بورسا چشم به جهان گشود. زکی مورن در خانواده ای متولد شد که از اسکوپیه مقدونیه به شهر بورسا مهاجرت کرده بودند. نام پدرش کایا و نام مادرش خیریه بود. او تنها فرزند خانواده بود. پدرش تاجز الواربود. کودکی بسیار ریزه و لاغر اندام. این هنرمند تحصیلات خود را در بورسا آغاز کرد. پدرش با دیدن علاقه شدید وی به موسیقی او رابه سمت موسیقی و هنر سوق داد. زکی در همان سالها به آموختن درسهای موسیقی پرداخت. به هنگامی که در کلاس ابتدایی بود، معلمینش متوجه استعداد او شده و از او در گروههای تئاتر و موسیقی مدرسه استفاده کردند. برای اولین بار در دبستان و در نقش چوپان بر روی صحنه رفت.
سالهای ابتدایی و راهنمایی را در بورسا به اتمام رسانید. سپس به همراه خانواده اش به استانبول کوچ کرد. از دبیرستان "بوغازایچی" با رتبه اول فارغ التحصیل شد.
بعدها وارد آکادمی هنرهای زیبای استانبول که امروزه دانشگاه معمار سینان نام دارد شده و از رشته تزئینات عالی فارغ التحصیل شد. زکی در سال ۱۹۵۰ پس از یک امتحان ورودی از میان ۱۸۶ شرکت کننده مقام اول را کسب کرد و با عنوان تک خوان وارد رادیوی استانبول وابسته به رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه (تی آر تی) شد و پس از آن به طور مرتب به اجرای کنسرت از طریق رادیو پرداخت. زکی پس از آن به فعالیتهای روی صحنه و ضبط صفحه گرامافون پرداخت. زکی مورن به اجرای برنامه در رادیو به مدت ۱۵ سال ادامه داد. بسیاری از این برنامه ها پخش زنده بودند. زکی مورن اولین کنسرت بر روی صحنه را در ۲۶ می ۱۹۵۵ اجرا کرد.
در کنسرتهایش معمولا لباسهایی را که خود طراحی کرده بود، می پوشید.
زکی در طول حیات هنری خود بیش از ۶۰۰ نوار کاست و صفحه گرامافون را به بازار موسیقی عرضه کرد که آهنگسازی ۳۰۰ عدد از این ترانه ها را خود وی انجام داده است. اولین صفحه زکی مورن برای ترانه ای به نام "Bir Muhabbet Kuşu" به معنی یک مرغ عشق،ساخته شد. زکی مورن در سال ۱۹۵۱ اولین کنسرت زنده خود را در تی آر تی که تنها کانال پخش در سطح ترکیه بود، اجرا کرد. این کنسرت با علاقه و استقبال بسیار مواجه شد. در همین سال مورن جایزه صفحه طلایی به خاطر ترانه "مانولیام " رو دریافت کرد. در سال ۱۹۹۱ نیز به عنوان هنرمند دولتی جمهوری ترکیه انتخاب گردید. او خالق بسیاری از آثار ماندگار موسیقی سنتی ترک میباشد. زکی پس از انجام فعالیتهایی بسیاری در زمینه موسیقی با بازی در فیلم "Beklenen Şarkı" برای اولین بار پا به عرصه سینما نهاد. زکی مورن پس از این فیلم که از از جنبه تجاری ثمره چشمگیری را برای این هنرمند به همراه داشت، در ۱۸ فیلم دیگر ایفای نقش نمود که وظیقه آهنگسازی موسیقی متن این فیلمها را نیز خود برعهده گرفت.
فعالیتهای ارزنده زکی مورن در عرصه بازیگری، در سال ۱۹۵۵ با بازی در نمایشنامه " Çay ve Sempati" که درآمفی تئاتر آرنای استانبول به روی صحنه رفت، با بازی در نقش اول این نمایشنامه ادامه یافت. زکی مورن در طول حیات هنری پرثمره خود چندین آلبوم موسیقی روانه بازار کرده و در فیلمهای زیبایی چون "Beklenen Şarkı"، "Son Beste"، "Altın Kafes"، "Kırık plak"، "Hep O Şarkı"، "İnleyen Nağmeler"، "Kalbimin Sahibi" و "Rüya Gibi" ایفای نقش نموده است.
زکی مورن در طول زندگی خود هیچگاه ازدواج نکرد.
در سالهای آغازین حیات هنری خود، معمولا با لباس و آرایش موی کاملا طبیعی بر روی صحنه حاضر می شد.
اما در سالهای بعدی معمولا لباسها، آرایش مو و جواهرآلاتی را بر می گزید که موجب شعله ور کشدن بحث و جدل در بین طرفداران وی و حتی عموم مردم می گردید.
برخیها بر این عقیده هستند که وی همجنس گرا بوده است، اما برخی دیگر معتقدند که زکی مورن در زندگی عادی خود متفاوت از انچه که بر روی صحنه دیده می شد، بوده است و لباسها و طرز آرایش وی تنها بعنوان لباس و طرز وی در صحنه بوده است.
وی در سالهای پایانی عمر خود، دچار بیماریهایی از قبیل نارسایی قلبی و دیابت شد، بنابراین از صحنه ها و مطبوعات کناره گیری کرد. خود وی این دوره را بعنوان دوره "گوش سپردن به خود" تعریف می کند.
زکی مورن به دلیل بیماری قلبی و دیابت پس از سال ۱۹۸۰ از صحنه ها و به طور کلی هنر فاصله گرفت تا اینکه در ۲۶ام سپتامبر سال ۱۹۹۶ به دلیل سکته قلبی در خلال مراسمی که به افتخار وی در رادیوی TRT در ازمیر ترتیب داده شده بود، دار فانی را وداع گفت. زکی در زادگاه خود یعنی بورسا به خاک سپرده شد.
در مراسم تشییع جنازه و به خاک سپاری وی خیل عظیمی از مردم حضور یافتند.
زکی مورن در وصیت نامه اش، تمامی اموال خود را به "وقف آموزش ترک" و "وقف سربازان ترک" بخشید.
خانه این هنرمند مشهور و محبوب ترکیه در بودروم که آخرین سالهای عمر خود را در آن گذرانده بود، پس از وفاتش به موزه تبدیل شد.
هر سال هزارن توریست داخلی و خارجی از خانه این هنرمند دیدن می کنند.
زکی مورن یکی از با استعداد ترین هنرمندان موسیقی ترکیه بود. زکی مورن که با لقب آفتاب هنر ترکیه شناخته میشد یکی از چهره های بنام موسیقی سنتی ترک به شمار میرفت. در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی بسیاری از آهنگهای مورن در یونان که در آنجا نیز محبوبیت داشت و همچنین در کشورهای مختلفی از جمله ایالات متحده امریکا، آلمان و ایران منتشر شده است. بی شک فعالیتها و زحماتی این هنرمند در طول حیات هنری خود و در راه هنر متحمل شده است چراغ راه نسل های آینده خواهد بود...