اجلاس عالی ناتو؛ صفحه جدیدی در روابط ترکیه - آمریکا

روابط ترکیه و آمریکا در راس موضوعاتی که در حاشیه اجلاس عالی ناتو در بروکسل پایتخت بلژیک مورد بررسی قرار داده شد، جای گرفت.

دیدار رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و جو بایدن رئیس جمهور آمریکا چنان دیدارهای قبلی حساس بوده و از نظر تاثیرپذیری روابط دو کشور، طی چند سال آینده اهمیت فراوانی داشت. ترکیه در روابط دوجانبه، سه اصل را در درجه اول اهمیت قرار داد. یکی از این اصول، تاسیس مجدد یک چهارچوب مفهومی دایر بر تعریف روابط دوجانبه بود. بعد از جنگ سرد، هر دو طرف نیز برای تعریف روابط از مفاهیم زیادی استفاده کردند. چنان شراکت استراتژیک و شراکت مدل... در اصل از نظر روابط دوجانبه، چهارچوب مفهومی توخالی زیادی ترجیح داده شد. برخی از این‌ها، یا معنایی به خود نگرفته و یا از تشکیل دادن یک فضای روانی هدایت‌کننده روابط بسیار کوتاه مدت فراتر نرفت. برای همین ترکیه خواستار روابطی شد که استقلال خود را محترم شمرده و متعادل باشد.

دومین اصل نیز همگونی روابط دوجانبه با واقعیت‌ها بود. ترکیه مجددا خاطر نشان کرد که روابط دور از واقعیت علنی فایده‌ای ندارد. دولت واشنگتن نیز می‌داند که آنکارا به روابط دور از واقعیت، تمایلی نشان نخواهد داد. اظهارات جو باید نشان داد که واشنگتن خواهان حل مسائل با آنکارا است.

حساس‌ترین مسئله در روابط ترکیه – آمریکا، اختلاف‌نظرها در مورد موضوعات ناهمگون با واقعیت‌ها بود. در این دیدار موضوعاتی چون سازمان‌های تروریستی پ‌ی‌د/ی‌پ‌گ و فتو و سامانه‌های دفاع موشکی اس-400 مجددا مذاکره شد. از سوی دیگر، تاکید گردید که نادیده گرفتن تحریمات آمریکا علیه ترکیه در چهارچوب قانون کاتسا غیرممکن است. هر دو رهبر نیز اظهار داشتند که وزارتخانه‌های ذیربط با این موضوع در حال تماس خواهند بود. از اینرو می‌توان انتظار داشت که در دوره آتی برخی از مسائل کاهش یابد.

موضوع دیگری که در مذاکرات بدان تاکید گردید، تداوم روابط ترکیه – آمریکا بود. اظهارات طرفین در پی مذاکرات نیز نشان داد که هر دو کشور خواهان تداوم هر چه بیشتر روابط هستند.

اگر ترکیه و آمریکا در چهارچوب این سه اصل به یک توافق واضح و آشکار دست بیابند، آنوقت گفت‌وگوی واقعی پیرامون دیگر مسائل امکان‌پذیر خواهد بود. استراتژی سیاست خارجی هر کشوری که قدرت فزاینده ترکیه و فعالیت سیاست خارجی‌اش را نادیده بگیرد، محکوم به شکست است. چنین مشاهده می‌شود که آمریکا به این امر واقف می‌باشد. برای همین اجلاس عالی ناتو برای باز کردن صفحه جدیدی در روابط ترکیه – آمریکا فرصت خوبی ارائه کرده است.

نویسنده: پروفسور دکتر مراد یئشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه