تحلیلی بر هشدار سلیمان سویلو در مورد حضور تروریسم پ‌کاکا در ایران

سلیمان سویلو وزیر کشور ترکیه روز ششم ژوئن ضمن بازدید از دیوار امنیتی در حال احداث در مرز ترکیه-ایران، با تاکید بر همبستگی کشورهای همسایه در امر مبارزه با تروریسم، از مقامات ایرانی خواست تا در مورد حدود صد تروریست عضو پ‌کاکا حاضر در منطقه دامبات ماکو اقدامی صورت دهند. سویلو با ایراد سخنانی در آغری گفت پاکسازی منطقه دامبات از لوث تروریستها کار سختی برای ترکیه نخواهد بود ولی به دلیل اینکه منطقه مذکور در داخل مرزهای ایران قرار دارد انتظار دارند تا کشور همسایه ایران این مسئولیت را بر عهده بگیرد. وزیر کشور با اعلام حمایت ترکیه از مبارزه ایران با تروریسم از ایران نیز خواست تا در امر مبارزه با تروریسم از ترکیه حمایت کند.
ترکیه که از 40 سال پیش تا کنون بهای سنگینی در امر مبارزه با تروریسم پرداخته است در سالهای اخیر با انجام اقدامات موثر، به موجودیت تروریستها در داخل کشور تا حد زیادی پایان داده، با استفاده از امکانات تکنولوژیکی خود به کادر به اصطلاح رهبری گروه تروریستی مستقر در عراق نیز ضربات مهلکی وارد می کند. در خلال این روند به ویژه با کمک هواپیماهای مسلح بدون سرنشین، شمار زیادی از گردانندگان گروه تروریستی از پای درآمده، با احداث پایگاههای نظامی در شمال عراق که مرکز تدارکات گروه تروریستی به شمار می رود امکان فعالیت عناصر تروریستی به میزان زیادی محدود شده است. این وضعیت همچنین سبب کاهش چشمگیر اقدامات و اعمال مخرب گروه تروریستی شده است.
گروه تروریستی که موجودیتش در ترکیه و عراق تحت فشار شدید قرار دارد، چاره کار را در افزایش فعالیتهای خود در ایران و سوریه می بیند. گروه تروریستی که هم اکنون در شرق فرات با نام ی.پ.گ و تحت حمایت آمریکا در حال فعالیت است، ابتدا پشت نقاب مبارزه با داعش و بعداً مبارزه با رژیم بعث سوریه به جلب حمایت کشورهای غربی و به ویژه آمریکا ادامه می دهد. همچنین با تلاش برای تحکیم و تقویت موجودیت خود در ایران، هم با جذب نیروی تروریستی و هم به وسیله حملات مسلحانه شاخه ایرانی خود پژاک، فعالیتهای تروریستی در داخل مرزهای این کشور را به شکلی ملموس افزایش داده است. گروه تروریستی پ‌کاکا، علاوه بر تلاش برای تسخیر جایگاه گروههای کرد محلی که مدتهاست در حال فعالیت در ایران هستند، به این نیز بسنده نکرده با استفاده از گفتمان ایدئولوژیکی خود آغاز به جذب نیروی تروریستی و هوادار از میان گروههای قومی مختلف نیز کرده است.
در این راستا در حمله گروه تروریستی که در دوره اخیر به حملات خود علیه نیروهای نظامی ایران افزوده است، روز نهم خرداد سه مرزبان دیگر ایران جان خود را از دست داد.
حملات گروه تروریستی تنها محدود به نیروهای نظامی دو کشور نیست و هرازگاه با نفوذ از خاک ایران به مناطق اطراف شهر آغری، حملات مخربی علیه خطوط انتقال گاز نیز ترتیب می دهد. به این ترتیب پ‌کاکا به منافع هر دو کشور ضربه زده، در نتیجه این حملات، امنیت انرژی ترکیه با خطر مواجه می شود و ایران نیز عملاً مهمترین مشتری خود در بخش انرژی را از دست می دهد. ایرانِ تحت تحریمات شدید، با از دست دادن مشتریان کم تعداد گاز طبیعی خود در کوتاه مدت متضرر خواهد شد و در میان مدت نیز شبهات در خصوص تمدید و یا عدم تمدید قرارداد گازی که موعد آن رو به اتمام است افزایش می یابد. بی میلی آنکارا که اساساً به دلیل خرید انرژی از ایران تحت فشار آمریکا قرار دارد، در استفاده از گذرگاه انرژی که در منطقه مرزی به شکل متمادی آماج حملات تروریستی قرار می گیرد طبیعی است. چنین شرایطی قطعاً از لحاظ تهران که در وضعیت سخت اقتصادی موجود بیش از هر زمان دیگر نیازمند درآمد ارزی و روابط حسنه با همسایگان است نیز شرایط مطلوبی به شمار نمی رود.
انتظار می رود ایران که خود نیز درگیر مبارزه با گروههای تروریستی بوده و پس از انقلاب اسلامی تعداد زیادی از شهروندان نظامی و غیرنظامی خود را در نتیجه حملات گروههای مختلف از دست داده است، حساسیتهای ترکیه در مبارزه با تروریسم را بهتر درک کند. همچنین تشکیل منظم کمیسیونهای مشترک امنیتی با اشتراک نمایندگانی از نهادهای مختلف دو کشور با هدف بررسی موضوعاتی چون قاچاق و یا ترور و نیز تبادل دو جانبه اطلاعات در مبارزه با تروریسم بر کسی پوشیده نیست. به رغم این، ایراد بیانات مربوط با حضور تروریستها در ماکو از سوی وزیر کشور ترکیه در مقابل رسانه‌ها، احتمالاً با عدم نتیجه گیری مطلوب از مکانیسمهای و کمیسیونهای مورد بحث در ارتباط است. ممکن است تحولاتی که از ماه ژانویه به بعد در ایران روی داد و نیز تغییراتی که در پستهای مقامات نظامی به عمل آمد موجبات به وجود آمدن خلاء قدرت در این کشور را فراهم کرده باشد. در غیر اینصورت، تامین شرایط استقرار و تاسیس پایگاه به شکلی آگاهانه برای یک گروه تروریستی معاند ترکیه نه تنها در تعارض با سنت حق همسایگی و حسن همجواریست بلکه می تواند حوادثی را در پی داشته باشد که به نفع محافلی که مصرانه در تلاش برای تفکیک پ‌کاکا/ پژاک هستند نخواهد بود. با در نظر گرفتن اینکه بیشتر ملی‌گرایان فارسی که با محافل ملی‌گرای کرد در ارتباط هستند به بیانات وزیر کشور ترکیه واکنش نشان دادند و نیز مقامات رسمی ایرانی تا لحظه تقریر این نوشته هنوز واکنشی نشان نداده‌اند، می توان گفت که تهران از حساسیت این موضوع آگاه است. مسلماً پایان دادن به موجودیت گروه تروریستی در کوتاهترین زمان ممکن، با انجام سری عملیات نظامی مشترک و یا یک جانبه به نفع هر دو کشور خواهد بود. زیرا تبدیل مناطق مرزی به لانه گروههای تروریستی مختلف فایده‌ای برای کسی نخواهد داشت.

نویسنده: دکتر حقی اویغور نائب رئیس مرکز مطالعات ایرانی آنکارا