آغاز دور دوم تحریم ها علیه ایران و تاثیر آن بر معاملات تجاری

پس از آنکه دونالد ترامپ رییس جمهور ایالات متحده، اعلام کرد که آمریکا از معاهده هسته ای با ایران که در دوره اوباما به امضا رسیده بود، به طور یک جانبه کنار کشیده است، وزارت خزانه داری این کشور، مرحله نخست تحریم علیه ایران را در 7 اوت آغاز کرد. در ادامه با پایان دوره 180 روزه اعلام شده توسط وزارت خزانه داری ایالات متحده، مرحله دوم تحریم علیه ایران از تاریخ 5 نوامبر  آغاز شد. تحریم های اعمال شده توسط ایالات متحده آمریکا علیه ایران به طور خاص حوزه هایی نظیر انرژی، بانکداری، لجستیک و شرکت های بیمه را مورد هدف قرار داده است.

ایالات متحده، در مرحله اول با اعمال تحریم ها علیه ایران، دسترسی این کشور به دلار آمریکا، فروش اوراق قرضه دولتی، انجام تجارت با طلا و دیگر فلزات گرانبها نظیر فولاد، آلومینیوم، زغال سنگ و نظایر آن، واردات هواپیمای مسافربری و قطعات یدکی آن را محدود کرد. در مرحله دوم با محدود کردن فعالیت های بین المللی شرکت ملی نفت ایران، شرکت بازرگانی ایران و شرکت ملی تانکر ایران، اقتصاد این کشور را که به شکلی جدی به صادرات نفت و فرآورده های آن وابسته است، تحریم کرد.

با خروج دونالد ترامپ از توافق هسته ای بین ایران و کشورهای 1+5، یکی از مهمترین معضلات قرار گرفته بر سر راه ایران سیستم سوئیفت است که انتقال پول از طریق کانالهای الکترونیکی بین بانک های سراسر دنیا را فراهم می کند. به دنبال آغاز دور دوم تحریم ها علیه ایران، مرکز سوئیفت با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرد که دسترسی برخی از بانک های ایران به سیستم سوئیفت به تعلیق گرفته شده است. موسسات مالی از دیگر موسسات مورد هدف در اعمال تحریم علیه ایران هستند. معاملات موسسات مالی خارجی با بانک مرکزی ایران و برخی موسسات مالی ایران محدود شده است. همچنین نام بیش از 700 نفر از مردم و مؤسسات ایرانی در لیست سیاه تنظیمی از سوی آمریکا جای گرفت.              

علی رغم همه تحریمهای اعمالی علیه ایران، جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید اعلام کرد که تحریمهای خیلی بیشتری را علیه ایران اعمال خواهند کرد و این تحریم ها به تحریم های اعمال شده در زمان باراک اوباما محدود نخواهد شد.

از سوی دیگر اعلام شد که هشت کشور چین، هند، ایتالیا، یونان، ترکیه، ژاپن، کره جنوبی و عراق به طور موقت از تحریم های اعمال شده توسط ایالات متحده آمریکا علیه ایران معاف هستند. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با ارزیابی تحریم های اعمالی علیه ایران گفت: همه چیز در مورد این تحریم ها روشن نیست. اما ما اعمال تحریم را به عنوان عملی درست قبول نداریم. همه تحریم ها گامی در جهت تضعیف ثبات جهان هستند که به حقوق بین الملل و دیپلماسی ضربه می زنند. جهان خواهان حاکمیت روندی بر اساس صلح جهانی است. یعنی ما نمی خواهیم در یک جهان امپریالیستی زندگی کنیم. مردم خواهان زندگی در جهانی مملو از صلح، ثبات، آرامش و امنیت هستند. کسی حق ندارد با این عنوان که از امکان و قدرت بالایی برخوردار است، هر کاری که دلش می خواهد انجام دهد. در حال حاضر، تقریبا تمام کشورهای اروپایی به این امر به دیده مثبت نگاه نمی کنند. همه در این زمینه نگرش متفاوتی دارند.

همچنین رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با توجه به واردات انرژی ترکیه از ایران گفت: موضع ما در قبال این تحریم ها همواره بسیار روشن بوده است، بخصوص که این موضوع مربوط به خرید نفت از ایران باشد، چرا که این موضوع جایگزین دیگری ندارد. بنابراین ما به شدت این با تحریم ها مخالف هستیم. ما 10 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از ایران خریداری می کنیم. اگر این گاز را نخریم، شهروندانمان در زمستان یخ می زنند. ما نمی توانیم چنین چیزی را قبول کنیم.

به همین ترتیب، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه اظهار داشت که تحریم های ایالات متحده علیه ایران غیرقانونی و نقض آشکار قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل است. فرانسه، چین و آلمان نیز در میان کشورهای معترض به اعمال تحریم علیه ایران هستند. با این حال، ایالات متحده آمریکا بدلیل قدرت و تسلطی که بر سراسر جهان دارد، اعلام کرده است که در صورت همکاری شرکت های بزرگ کشورهای معترض با ایران، علیه آنها نیز اعمال تحریم خواهد کرد.

نویسنده: جان آجون نویسنده و محقق بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی