نگاه سیاست خارجی، ترکیه و کشورهای گروه 20

در شرایطی که ترکیه این روزها در معرض خطرات فرصت ها اقتصادی قرار دارد G-20 که ترکیه نیز عضوی از آن است اینده روشنی برای اقتصاد ترکیه عرضه می کند.

در برنامه این هفته تاثیرات G-20 را بر اقتصاد و سیاست خارجی ترکیه تحلیل خواهیم کرد. این ارزیابی توسط دکتر جمیل دوغاچ ایپک نوشته شده است.

در شرایطی که جمهوری ترکیه، هم در سطح منطقه ای و هم در سطح جهانی با خطرات جدی اقتصادی و فرصت های متعدد روبرو می باشد عضویتش در G-20 با اهمیت بالایی مواجه است. در حالی که آینده اقتصاد جهانی در حال شکل گیری است دیپلماسی ترکیه از شتابی بسیار برخوردار شده است. یاداوری می کنیم که در ماه ژوئیه در بوئنوس آیرس پایتخت آرژانتین اجلاس  وزرای دارایی و رؤسای بانک مرکزی کشورهایG-20 برگزار شد. این اجلاس دو روز طول کشید و وزرای دارایی و روسای بانک مرکزی 20 اقتصاد بزرگ جهان را در کنار هم قرار داد.

در این اجلاس که با حضور برات آلبایراک وزیر خزانه داری و دارایی و مراد چتین کایا رئیس بانک مرکزی ترکیه برگزار شد علاوه بر هیئت های نمایندگی کشورهای عضو G-20 ، نمایندگانی از موسسات مهم مالی جهان چون صندوق جهانی پول، بانک جهانی و سازمان توسعه و همکاری اقتصادی نیز حضور داشتند.

دستور کار اصلی نشست نمایندگان 20 کشور G-20 که 85 درصد از اقتصاد جهان را تشکیل می دهند، تنشهای روبه افزایش تجاری بود که اولین بار  پس از وضع تعرفه های سنگین آمریکایی از سوی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا علیه اتحادیه اروپا، کانادا، مکزیک، چین و برخی کشورهای دیگر برگزار می شد.

علاوه بر این موضوعاتی نظیر پولهای مجازی، مالیات و اشتغال در عصر هوش مصنوعی، از جمله آیتم های دستور اجلاس مذکور بود.

  پرسش ما این است در شرایطی که سیاستهای اقتصادی از اهمیت بسیاری در دوران معاصر برخوردار شده اند G-20 چگونه ممکن است که از یک اهمیت فوق العاده برای ترکیه برخوردار باشد؟

 G20  در 26 سپتامبر 1999 در اجلاس وزرای اقتصاد کشورهای عضو G7 تاسیس شد. گروه 20 یک نهاد بین المللی است که رهبران کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه جهان و نیز اتحادیه اروپا را گرد هم می آورد. در جلسات  G-20، بحث و مطالعه در مورد افزایش ثبات مالی بین المللی انجام می شود. کشورهای این گروه چهار پنجم از تولید ناخالص داخلی جهان و سه چهارم تجارت آن را در اختیار دارند.

امروزه G-20 نه تنها سیاستهای پولی و مالی را تنظیم می کند، بلکه یک محیط مشاوره ای بزرگتر در زمینه هایی چون انرژی، تجارت و سرمایه گذاری را نیز فراهم می کند. در این پلت فرم، کارشناسان و رهبران کشورهای G-20 به هم می پیوندند و به این ترتیب، هماهنگی بین دولت ها حاصل شده و مبادله میان دیدگاه ها صورت می گیرد.

همانطور که می دانیم، G-20 یک مکانیزم مشخص برای تصمیم گیری رسمی ندارد. هر عضو نظرات خود را بیان می کند و طبق اصل مصالحه عمل می کند. در واقع G-20 خود را به عنوان یک پلت فرم غیر رسمی که محل تحقق بحث های سازنده در مورد مسائل اقتصادی است جهانی تعریف می کند. در پایان نشست هر سال، یک بیانیه با توجه به خواسته های کشورهای عضو منتشر می شود. به این ترتیب، کشورهای عضو می دانند که برای تحقق یک سری هدف در اعلامیه به همدیگر قول داده اند.

بر خلاف بسیاری از سازمان های بین المللی، G-20  کارکنان دائمی و دبیرخانه عمومی ندارد. ریاست این گروه با روش چرخشی انجام می شود. روسای قبلی، بعدی و فعلی در مورد موضوعات در دستور کار نشست سران تصمیم می گیرند. همچنین گروه هایی مرتبط با G-20 نیز وجود دارد. از این گروهها می توان گروه اندیشه یا L-20، گروه کار و یا Y-20 و یا گروهی در زمینه حقوق زنان موسوم به W-20 را نام برد.

ترکیه بر این باور است که با توجه به نمایندگی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از قدرت نمایندگی بالایی در G-20 برخوردار است.  ترکیه G-20 را به عنوان زمینه مناسبی برای همکاری و همچنین همکاریهای اقتصادی جهانی تعریف می کند. به همین دلیل، ترکیه تمامی اجلاسها و فعالیت ها G-20  را با دقت تعقیب کرده و بر اساس اصل مشارکت فعال در بالاترین سطح عمل می کند. ترکیه همچنین از تحکیم نقش G-20 در تقویت مدیریت اقتصادی جهانی حمایت می کند.

ترکیه که در اول دسامبر 1، 2014 ریاست دوره ای G-20  را برعهده گرفته بود این ریاست را در خلال اجلاس روزهای 15-16 نوامبر سال 2015 در نشست رهبران در آنتالیا به جمهوری خلق چین واگذار کرد.