کنفرانس ژنو در مورد مسئله قبرس؛ بیمها و امیدها

نشست مصطفی آکینجی رییس جمهور جمهوری ترک قبرس شمالی با نیکوس آناستاسیادس رهبر جامعه یونانی تبار قبرس در شهر ژنو سوئیس، پس از شرکت در یک کنفرانس بین المللی با هدف تلاش برای پیدا کردن یک راه حل سیاسی برای مسئله قبرس تا روز18 ژانویه به حالت تعلیق درآمد.

مذاکرات قبرس پس از روز 18 ژانویه، در سطح تکنوکراتها ادامه خواهد داشت. نتایج به دست امده سپس از سوی وزرای خارجه کشورهای ضامن ارزیابی شده و در صورت  رسیدن به یک نتیجه مشخص نخست وزیران کشورهای ذیربط به اجلاس ژنو دعوت خواهند گردید.

پس از مذاکرات ژنو، شاید مهم ترین سوال این باشد که ایا از این اجلاس عالی نتیجه ملموس و مشخصی تحصیل خواهد گردید یا نه؟!

بهترین پاسخ داده شده به این سئوال جوابی است که آنتونیو گوترس دبیرکل سازمان ملل متحد، در خلال یک کنفرانس مطبوعاتی در ژنو اظهار داشت. وی گفت:" در مرحله تشکیل دو جامعه و دو منطقه در قبرس در قالب فدرال هستیم."

مهم ترین ویژگی مذاکرات جاری میان رهبران قبرس که از حدود 20 ماه پیش جریان دارد، بسته نشدن دربهای گفتگو میان دو رهبر، پس از مذاکره در زمینه حساس ترین مسائل و ادامه جو خوشبینی در میان آنها است.

وضعیت در ژنو نیز بسیار متفاوت نبود. در واقع در اینجا، انتظار پیدا شدن یک راه حل قطعی برای قبرس و بازگشت به خانه نیز رویکردی بسیار واقع بینانه نیست. کارشناسانی که از سالها قبل در موضوع قبرس فعال هستند می دانستند که در این اجلاس امکان دست یابی به یک راه حل قطعی وجود ندارد. اما آنها به رغم این امر می گویند که همیشه حفظ پلهای ارتباطی میان دو طرف بسیار مهم بوده است.

اگر بخواهیم در پایان مذاکرات فشرده سه روزه میان رهبران قبرس ارزیابی ای به عمل اوریم می توانیم براحتی بگوییم که آکینجی وآناستاسیادیس  توانسته اند که حیات فضای خوش بینی را مورد حفاظت قرار دهند.

اگر چه برخی از محافل گفته اند که کنفرانس نباید بدون دستیابی به نتیجه به کارش پایان دهد، اما نباید فراموش کرد که طرفین مسئله قبرس، برای نخستین بار نقشه های خود را در مورد مسئله ملکیت اراضی در این کنفرانس  ارایه کرده اند و این نقشه ها را در صندوق ویژه سازمان ملل قرار داده اند.

با این حال، باید گفت که این نخستین بار است که در چارچوب مذاکرات قبرس، موضوع "امنیت و ضمانت" به عنوان یکی از 6 موضوع اصلی در مسئله قبرس مورد بحث قرار گرفته است.

"امنیت و ضمانت" یک عنوان بسیار مهم در مذاکرات است. از آنجا که ترکیه از موضوع ضمانت در جزیره قبرس به دلایل امنیتی و نیز مخصوصا به خاطر برخی از حوادث ناگوار در گذشته و ممانعت از بروز مجدد آن انصراف نمی دهد، طرفین یونانی – رومی نیز مجدانه در تلاش هستند تا زمینه خروج ارتش ترکیه از قبرس را که بعد از عملیات صلح در سال  1974 برای این جزیره صلح و ارامش را به ارمغان آورده است فراهم کنند.

مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه به هنگام پاسخ دادن به سئوالی در این زمینه گفت: "مواضع جمهوری ترک قبرس شمالی و جمهوری ترکیه در قبال این موضوع یکسان است. یعنی ضمانت ترکیه و حضور ارتش ترکیه ادامه خواهد داشت که این دو، درخواستهای غیرقابل چشم پوشی ملت جمهوری ترک قبرس شمالی از ترکیه است. این مسئله حساس ترین و حیاتی ترین موضوع مورد خواست آنها است. بنابراین موضع ما در مورد این موضوع بسیار روشن است. "

آنتونیو گوترس دبیر کل سازمان ملل متحد در خصوص دیدارهای ژنو گفته است:"به راه حل دو جامعه ای مبتنی بر دولت فدرال بسیار نزدیک هستیم. این کار ساده ای نیست. نمی توان راه حل بسیار سریعی را انتظار داشت. این کنفرانس به همان مدتی که لازم است ادامه خواهد داشت."

بنابراین براساس اظهارات دبیر کل سازمان ملل این کنفرانس تا دستیابی به نتیجه ای پایدار و عادلانه طول خواهد کشید.

در ژنو، کشورهای ضامن در سطح وزرای امور خارجه حضور داشتند و ترکیه نیز از سوی مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نمایندگی شد.

انتظار می رود که در صورت ارزیابی شدن مثبت روند از سوی وزرای خارجه از روز 18 ژانویه به بعد، اینبار شاهد حضور نخست وزیران کشورهای ذیربط برای امضای توافقنامه تاریخی و البته احتمالی قبرس در سوییس باشیم.

ترجمه فرزاد صمدلی