دا ځکه چې ...
دا ځکه چې ...
په ننۍ خپرونه کې د اوبو چې زموږ د نړۍ دوه پر دریمه برخه جوړوي په یوه ځانګړنه خبرې وکړو. د ویلو ده چې د نړۍ د اوبو ۹۷ نیم سلنه د اقیانوسونو او سمندرونو تروې اوبه جوړوي. ایا تاسې پدې پوهیږۍ چې دا د اقیانوس او سمندرونو اوبه ولې تروې دي.
کله چې موږ له فضا څخه اخیستل شوي زموږ د سیارې عکسونه ګورو، موږ یو شنه کره وینو. دا شین رنګ د سمندرونو څخه راځي چې د ځمکې ډیری برخه پوښي. د نړۍ د ایکولوژي او ژوند لپاره اړینو د اوبو څخه یواځې دوه نیم سلنه يي خوږې دي چې ، د انسانانو او حیواناتو د څښاک لپاره مناسبې تازه اوبه دي. پاتې اوبه د مالګینتوب کچه لري چې د سیمې څخه سیمې ته توپیر لري.
دا چې د نړۍ د اوبو لویه برخه یعنې ۹۷ نیم سلنه تروې او مالیګنې دي ددې لامل د ځمکې هغه یوه دریمه برخه ده چې منرالونو سرچینه ده.
د میلیونونو کلونو راهیسې د زلزلې په نتیجه کې تخریب شوې دا برخه د بارونو او روانو اوبو په وسیله اقیانوسونو او سمندرونو ته لیږدول کیږي. د دې منرالونو ترټولو عام يي سوډیم او کلورایډ دي. د سوډیم او کلورایډ ترکیب مالګه رامنځته کوي.
د روانو اوبو یوه مهمه ځانګړتیا دا ده چې هرې برخې چې تیریږي هغه برخه چې جلا شوي وي له ځان سره وړي چې دوی تیریږي او سمندرونو ته يي انتقالوي. د قوي جریان لرونکي جریانونو محلول اغیز د واورې او ګلیشیرونو د خړوبولو اوبو سره وده کوي. دا پدې مانا ده چې ډیر معدنيات د ډیرو ډبرو څخه منحل کیږي او په بحر کې مخلوط کیږي. سربیره پردې، د سمندر په پوړ کې د آتش فشاني فعالیتونه او د مګما څخه اوبو ته د منرالونو مخلوط کول هم د سمندر د اوبو په مالګینتوب اغیزه کوي.
په میلیونونو کلونو کې، اوبه په ځینو سیمو کې تبخیر کیږي، د مالګې دښتو یا جهيلونو شاته پریږدي. د وخت په تیریدو سره، په ځمکه کې دا مالګې د مختلفو دلیلونو لپاره سمندر ته رسیږي، په ځانګړې توګه د ځمکې لاندې لیکونه. د اوبو د مالګینتوب کچه د سمندرونو جغرافیایي موقعیت، په سیمه کې د سیندونو مقدار، د تبخیر نرخ او د سمندر جریان پورې اړه لري. د مثال په توګه، په استوایی سیمو کې د تودوخې لوړه درجه او شدید تبخیر د مالګینتوب زیاتوالی دی، په داسې حال کې چې په قطبي سیمو کې د یخونو ډیر ویلي کیدل او ورښتونه د مالګینتوب کچه راټیټوي.