Orta Şərqdə böyük müharibəyə doğrumu gedilir?

İraq, Suriya və İordaniya üçbucağında strateji nöqtədə olan ABŞ-ın "Tower 22" bazası kamikadze pilotsuz təyyarələrin hədəfi olub və ən azı 3 ABŞ əsgəri ölüb, 35 əsgər yaralanıb. ABŞ-ı şoka salan bu hücumun icraçısı kimi İraqda şiə milislərin yaratdığı qanad təşkilatı İslami Müqavimət önə çıxdı. Co Bayden hücumdan sonra hərəkət kursunu və necə cavab verəcəyini seçməkdə çətinlik çəksə də, Orta Şərqdə ABŞ-İran və onların müttəfiqlərinin iştirak edəcəyi böyük bir müharibənin başlayayıb-başlamayacağı namüəyyənliyini qoruyur.

Oktyabrın 7-də "Əqsa tufanı" əməliyyatı ilə başlayan və İsrailin Qəzzada soyqırım təcavüzünə qarşı İran və onun vəkillərinin başlatdığı qarşıdurmalar hadisələrin regional müharibəyə çevrilib-çevrilməyəcəyi ilə bağlı narahatlıqları artırıb. Lakin İrandakı Hizbullah və digər İraq şiə qrupları münaqişələrin daha nəzarətli şəkildə davam etməsini təmin etdilər. Hətta zaman-zaman İsrailin təxribatçı hərəkətlərinə qarşıda “strateji səbirlə” nəzarətli şəkildə cavab verməyə üstünlük verdilər. Bunun istisnası kimi Yəməndəki Ənsarullah hərəkatını və husiləri göstərmək olar. Qırmızı dəniz və Babül-Məndəb boğazının İsrail və müttəfiqlərinin gəmiləri üçün bağlanması böyük eskalasiya demək idi və ABŞ Böyük Britaniyanın dəstəyi ilə Yəmənə qarşı hava əməliyyatları keçirməyə başladı.

Ancaq son hadisə və ABŞ hərbi bazasının da İraq, Suriya və İordaniya üçbucağında hədəf olması yeni bir qığılcım deməkdir. Daha əvvəl İraq-Suriya bölgəsindəki ABŞ bazalarına 200-ə yaxın hücum olub, lakin bunlar əsasən simvolik hücumlar və yalnız ABŞ-ı çətin vəziyyətə salmaq üçün güc nümayişləri idi və indi isə birbaşa ABŞ əsgərləri öldürülüb.

Təbii ki, Bayden prosesin və bu idarə olunan münaqişələrin bundan sonra necə formalaşacağına qərar verəcək. O, ABŞ ictimaiyyətinin, xüsusən də respublikaçıların güclü təzyiqi altındadır və birbaşa İrana zərbə vurmaq tələbləri gündəmdədir, lakin seçkilərə gedən bir ölkədə İranla müharibəyə qərar vermək asan məsələ deyil. Bu, bütün Orta Şərqi və təbii ki, ABŞ və müttəfiqlərinin maraqlarını təhdid edəcək ciddi təhlükə olacaq. Bayden ehtimal ki, daha məhdud cəza variantlarına baxır ki, beləliklə çox zəif görünmədən ictimaiyyətə bir şey təklif etsin, eyni zamanda İrana qarşı çəkindirici tədbirlər görsün. Çox güman ki, İrana bağlı ünsürlər və onların vəkilləri İraq və Suriyadakı hava əməliyyatlarının hədəfi olacaq. Ona görə də hazırda böyük müharibə ehtimalı hələ çox yüksək deyil. Ancaq İsrailin Qəzzanı işğalı və qətliamları davam etdikcə, Orta Şərqdə heç kim sülh içində yaşaya bilməyəcək. Buraya ABŞ və onun müttəfiqləri daxildir.