Belem ofığı 50

Bügenge köndä texnologiya tizlek belän üsä häm illär arasında säyäsi, mädäni, iqtisadi ölkädä köndäşlek bar. Bu yarışnı qazanuda yaxşı belem alğan keşelärneň role bik möhim. Alar cämğiyätneň liderları. Cämğiyätneň üsüe häm iminlek däräcäseneň kütärelüe öçen cämğiyätkä yünäleş birüçe şäxeslär alar.

Törkiyädä şaqtıy ölkädä dönyağa ürnäk bula alaçaq täraqqıyätlär barlıqqa kilä. Belem häm mäğrifät tä alar arasında urın alıp tora. Ayıruça, çit il uquçıları belem alır öçen saylağan illär arasında Törkiyä berençe urında.

Uzğan atnada sezgä Anadolunıň tanılğan şähärlärennän Malatyağa alıp bardıq häm andağı uňışlı däwlät universitetı bulğan İnönü universitetın tanıy başlağan idek. Bügenge tapşıruıbızda da İnönü universitetı rektorı professor, doktor Cämil Çälik belän ütkärgän äňgämäbezneň ikençe öleşen täqdim itäbez.

Rektor äfändedän İnönü universitetındağı çit il studentları xaqında mäğlümat birüen sorıybız:
“Uqu yortıbızda AQŞ, Frantsiya, Qıtay, Awstriya, Rusiyä Federatsiyase, Braziliya, Soğud Ğaräbstanı, Tayland, Törekmänstan, Mongoliya, İran, Nigeriya kebek 78 ildän barlığı 1431 uquçı belem ala.

Yuğarı belem birü oyışması bilgelägän kvotada 2010nçı yılda 100 çit ildän kilgän uquı yäşlärne qabul itä başlağan uqu yortıbız bu kürsätkeçne qısqa waqıtta kütärde häm dönyada tanıla başladı.
2014-2015nçe akademik yılında 341 çit il uquçısı qabul itelgän İnönü universitetında belem aluçılarnıň sanı 800gä citte.”
Bu uquçı yäşlär törek şähärenä häm uqu yortına niçek iyäläşte?
“Törek telen belmäwçe çit il yäşläre İnönü universitetındağı Törek telen öyrätü üzäge TÖMÄRdä 1 yıl törekçä öyränä. Bu waqıt eçendä törek telen yaxşı däräcädä öyrängän uquçılar oyıştırıluçı törle çaralarda üz mädäniyätlären çağıldıruçı şiğır, muzıka, teatr häm folklor çığışların quya ala. Çit il studentlarınıň tanışu çarası, törek tele bäyräme, çit il uquçılarınıň qalğan uquçı yäşlär belän urtaq çaralarda qatnaşuı kebek törle programmalar uzdırıla häm universitet citäkçelege tarafınnan xuplana. Mäsälän, Afrikadan kilgän uquçıbız Xuca Nasrätdin mäzäklären bik qızıq itep söyli.”

Universitetı rektorı professor, doktor Cämil Çäliktän çit il uquçılarınıň Malatya häm İnönü universitetınnan qanäğat bulıp bulmawların sorıybız:
“Çit ildän kilep, İnönü universitetında belem aluçı küp sandağı uquçı Malatya häm yuğarı uqu yortın oşatuların äytä. Şähär bulsın universitet bulsın bik räxät, xozurlı häm ışanıçlı dip tabuların beldergän studentlar şähärneň häm uqu yortınıň barlıq mömkinleklärennän çitläşterelmiçä faydalana aluların, problema belän oçraşmawların, ayıruça, sälamätlek saqlaw, sotsial’, sport häm mädäniyät ölkäsendä här mömkinçelege bulğan zamança şähärçektä belem aluları öçen qanäğat buluların citkerälär.

Xörmätle rektor äfändegä tağın ber sorawıbız bar: Çit ildän kilgän yäşlärgä möräcäğat itärgä telisezme?
“Malatya tarix buyı törle tsivilizatsiyalärne yäşätkän Anadolunıñ üzägendä urın ala. Malatyanıñ borınğı tarixı bu şähärneñ dönyanıñ 4 poçmağınnan kilüçelärgä üz işeklären açaçağın isbatlap tora. Anadolu tarix buyı dönyağa üz işeklären açqan. Şul uq räweştä dönyağa açıluın belgän. Dönyanıñ här geografiyasennän härtörle töstän, ışanu häm mädäniyättän bulğan keşe imin räweştä Malatyağa kilä ala häm monda üzen tuğan yağındağı kebek xis itep, belem ala ala. İnönü universitetı da Anadolu häm Malatya kebek ber yaqtan dönyağa açıluçı, ikençe yaqtan işeklären dönyağa açuçı yuğarı uqu yortıdır. Dönyanıñ qaysı cirendä yäşäsägez dä, uqu yortıbızda tuğan yağığızdan kilüçelär belän oçraşırsız. Oçraşmasağız da, uqu yortıbızda tınıçlıq häm xozur taba alırsız.

Küp sandağı Xalıqara kongress, simpozium häm konferentsiya ütkärelüçe İnönü universitetı, ayıruça, sälamätlek saqlaw ölkäsendä ireşkän unışları belän danlıqlı. Mäsalän, bawırnıñ küçerep utırtıluı ölkäsendä dönyağa ikençe, Awrupada berençeder. Törkiyädä belem alırğa telisez ikän, İnönü universitetı iñ yaxşı variantlardan berse bulıp tora.”