Priqoşinin ölməsi və mümkün nəticələri

Rusiyanın sərhədyanı hərbi əməliyyatlarda istifadə etdiyi "Vaqner" silahlı qruplaşmasının bir anda Ukraynadakı cəbhə xəttlərindən geri çəkilərək Rusiya daxilində Moskvaya üz tutaraq üsyan başlatmışdı. Rusiya ordusu bu vəziyyəti çarəsizliklə seyr edərkən, Putin isə gücünün ən böyük problemi ilə üzləşdi. Nəhayət, "Vaqner" Moskvaya təqribən 200 km-ə yaxınlaşanda, Belarus lideri Aleksandr Lukaşenkonun müdaxiləsi ilə razılaşma əldə olunanda "Vaqner" dayanıb geri çəkildi. "Vaqner" üsyanından iki ay keçdi və indi qrupun yüksək səviyyəli liderlərini daşıyan təyyarə Rusiya səmasında qəzaya uğradı və ya düşürüldü. "Vaqner" dosiyəsi bağlanıb, yoxsa güc mübarizəsi davam edəcək?

İki ay əvvəl Moskvanın astanasında dayanan "Vaqner" üsyanı siyasi danışıqlarla yatırıldı və Putin rahat nəfəs dərdi. Ancaq hamı bilirdi ki, bu iş bağlanmayıb və nəhayət, bir çox Rusiya ekspertlərinin proqnozlaşdırdığı kimi, "Vaqner" silahlı qruplaşmasının lider kadrının dünyasını dəyişdiyi xəbəri gəldi. Rusiyanın TASS xəbər agentliyi, aralarında Yevgeni Priqojinin də olduğu "Vaqner"ə məxsus təyyarənin qəzaya uğradığını bildirdi. Ancaq dərhal "Vaqner"ə məxsus təyyarənin vurulmuş ola biləcəyi ilə bağlı şübhələr oldu. Əslində, görüntülər göstərir ki, təyyarənin 'dramatik düşməsi, havada parçalanması və dağıntı sahəsinin böyüklüyü' partlayışın baş verdiyini ortaya çıxardı. Uçuş izləmə məlumatları göstərir ki, Yevgeni Priqojinə aid olduğu bildirilən “Embraer Legacy 600 (RA-02795)” model şəxsi təyyarə 23 avqust çərşənbə günü yerli vaxtla saat 18:00-a yaxın paytaxt Moskvadan Peterburqa uçub, lakin 8 dəqiqə sonra havada yanaraq düşməyə başladığını təsdiqləyir. Rusiya aviasiya rəsmiləri bildirirlər ki, Rusiyada qəzaya uğrayan təyyarənin sərnişinlər siyahısında “Vaqner”in rəhbəri Yevgeni Priqojindən başqa daha 9 nəfər var. Bunlara muzdlu şirkətə adını qoyduğu güman edilən Dmitri Utkin və şirkətin maliyyələşdirilməsində mühüm rola sahib Valeriy Cekalov da daxildir.

Kreml Putin ya da Rusiya hərbi rəsmilərinin təyyarənin qəzaya uğramasında əlinin olduğuna dair iddiaları dəqiq şəkildə təkzib etdikdə, Putin başsağlığı mesajı olan video yaydı. Bununla belə, videonun qarışıq emosiyalar ehtiva etdiyinə dair əlamətlər var. Nəticədə "Vaqner"in 24 iyun günü "Vaqner"ə bağlı muzdluların Ukraynada cəbhə xəttini tərk edərək qəfil Rusiyaya daxil olması Rostov kimi şəhərləri tutub, Moskvaya doğru irəliləməyə başlaması dünyanın qalanı kimi Rusiya prezidenti Putin də şoka saldı.

Rusiyanın təşkilatlandırıb  böyütdüyü, demək olar ki, heç bir hesaba alınmayan əzələ gücü kimi istifadə etdiyi "Vaqner" bu dəfə Rusiyanın maraqlarına deyil, birbaşa özünə qarşı təhlükəyə çevrildi.

"Vaqner"in bu səviyyədə cəsarətli olması və birbaşa Moskvanı hədəf alması yəqin ki, elitalar arasında hakimiyyət mübarizəsinin təzahürü idi. Rusiyanı yaxından izləyən ekspertlər bilirdilər ki, Rusiya Müdafiə Nazirliyi ilə Priqojinin rəhbərlik etdiyi "Vaqner" arasında ciddi problemlər var. Xüsusən də Priqojin son vaxtlar çox sərt açıqlamalar verdi, müdafiə naziri Şoyqunu və Baş Qərargah rəisi Gerasimovu vətənə xəyanətdə ittiham etdi və onların Ukrayna müharibəsini çox pis idarə etdiklərini vurğuladı.

İndi demək olar ki, Putin və birlikdə hərəkət edənlər "Vaqner"in yüksək səviyyəli liderlərinin sıradan çıxarılması ilə Rusiya daxilində hakimiyyət mübarizəsində qalib gəldilər. Putin isə yerlə-yeksan olmuş nüfuzunu geri qaytardı. Ancaq "Vaqner"in bundan sonrakı gələcəyi, Ukrayna müharibəsində istifadə edilib-edilməyəcəyi, Afrika və Suriya əməliyyatlarının necə olacağı naməlum olaraq qalır. Məlumdur ki, Rusiya ordusu və kəşfiyyat ünsürləri "Vaqner"i dəyişdirərək, yenidən idarəetməni ələ keçirməklə ondan istifadə etmək istəyirlər, lakin bunun mümkün olub-olmayacağını zaman göstərəcək.