Yevrosiyodan dolzarb mavzular 58- qism

Dasturimizning bugungi bo’limida Ashxobodda amalga oshirilgan Ozarbayjon, Turkiya va Turkmaniston tashqi ishlar vazirlari yig’ilishini muhokama qilamiz.

Ozarbayjon, Turkiya va Turkmaniston Tashqi ishlar vazirlari 29- yanvar kuni uch tomonlama yig’ilishining ikinchisi bo’lib o’tdi. Ozarbayjon Tashqi ishlar vaziri Elmas Mehmmedyarov, Turkiya Tashqi ishlari vaziri Mevlut Chavusho’g’lu va Turkmaniston Tashqi ishlar vaziri Rashid Meredov Turkmanistonning poytaxti Ashxobotda uchrashdilar.

Yig’ilishda uch birodar o’lka orasidagi aloqalarning hozirgi vaziyati, iqtisodiy va tijoriy aloqalarini rivojlantirish va bularning oldidagi to’siqlarni bekor qilish mavuzlari ko’rib chiqildi, alohida mushtarak tarix va madaniyatni asrab avaylash, xalqlar orasidagi rishtalarni kuchlantirish, Universitetlar, olimlar va san’atkorlar orasidagi aloqalarni kuchlantirish mavzulari ko’rib chiqildi. 2015- 2017 yillari orasidagi dasturda esa transport va energiya kabi ko’plab sohada aloqalarni rivojlantirish qarorlashtirildi. Hayatlar ora uchrashuvlarning ortidan mushtarak bir bildirishga imzo chekildi. Uch tomonlama tashqi ishlar vazirlari yig’ilishning ortidan matbuoti anjuman uyushtirdi.
Matbuoti anjumanda so’zga chiqqan vazir Chavusho’g’lu, uchrashuvlarda Kaspiy mintaqasida chiqayotgan Turkman hamda Ozarbayjon gazini, Turkiya orqali Yevropa o’lkalariga xavfsiz ravishda yetkazib berish mavzusi ko’rib chiqildi. Ozarbayjon va Turkiya sifatida Turkman gazini ham Turkiya tuproqlaridan o’tayotgan ushbu loyihalarga qo’shib olmoqchi ekanliklarini bildirdi.
Energiya, transport va boshq aloqalik vazilar bilan uchrashuv o’tkazildi, mushtarak faoliyat guruhlari va komissiyalar tuziladi deb bildirgan Chavusho’li, Energiya, transport va boshqa tegishli vazirlarning uchrashishini muhokama qilindi. Mushtark faoliyat guruhlari va komissiya tuziladi deb bildirgan Chavusho’g’lu “mazkur komissiya va tegishli vazirlarning faoliyatlari natijasida kuzda uch tomonlama uchrashib va katta ehtimol bilan oktabr oyida amalga oshiriladigan rahbarlar yig’ilishiga tayyorgargarlik ko’ramiz ” deb aytdi.

Ozarbayjon Tashqi ishlar vaziri Elmar Memmedyarov qilgan matbuoti anjumanida esa, soatlar davom etgan uch tomonlam yig’ilishda Afg’oniston- Turkmaniston Ozarbayjon Gruziya- Turkiya transport koridori, Afg’oniston bilan tuziladigan hamkorlik imkoniyatlari kabi keng ko’lamli hamkorlik mavzularini muhokama qilishga chaqirdi. Vazir alohida, Kaspiy portlari orasida hamkorlik qilish, viza mavzularida mavzularida bir xil fikrda ekanliklarini bildirdi.
Turkmaniston Tashqi ishlar vaziri Meredov esa, eng yaqin paytda uch o’lkaning transport vazirlari uch tomonlama yig’ilish o’tkazish mavzusida kelishganlarini, uch o’lka vazirliklari orasida hamkorlikni yana kuchaytirish uchun 2015- 2017 yillarini qamragan bir qator hamkorlik dasturiga imzo qo’yganlar. Tashqi ishlar vazirlarini ziyorati doirasida o’zaro uchrashuvlar ham amalga oshirdilar. Uch o’lka orasida boshlatilgan ushbu mexonizmlarning keyingi yig’ilishi esa Turkiyada bo’lib o’tadi.

Turkiya va Ozarbayjon rahbariyatida boshlatilgan va mintaqadagi boshqa o’lkalar bilan uch tomonlam tarzda yig’ilishlar va amalga oshirilgan siyosatlar o’z samaralarini bera boshladi. dastlabkisi o’tgan yil Bakuda amalga oshirilgan Ozarbayjon, Turkiya va Turkmaniston Tashqi ishlar vazirlarining bildirishicha tegishli davlat rahbarlari sammit katta ehtimol bilan 2015 yili oktiyabr oyida Turkmanistonda amalg oshiriladi deb bildirildi.
Aslida uch tomonlama davlat rahbarlari sammiti bu o’lkalar uchun yangi bir narsa emas. Hatto 2008 yilida Turkmanistonda nomi zikr bo’lgan uch o’lkaning prezidentlari Gulning mezbonligida olib borilgan Turk tilida gaplashgan o’lkalar hamkorlik kengashi prezidentlarining 4- sammiti bo’lib o’tgan edi. Turkiya- Turkmaniston- Ozarbayjon davlat prezidentlari orasida uch tomonlama yig’ilish amalga oshirilgan edi. Turkiyaning Bolqon va Osiyo o’lkalari, Ozarbayjon Rossiya va Armaniston davlat prezidentlari orasida uch tomonlam sammit bo’lib o’tgan edi.
Shubois kuzda o’tkaziladigan prezidentlar uch tomonlama samimitidan muhim qarorlar olishi mumkindir.
Ma’lum bo’lganidek kaspiy dengiz huquqi muammosini yechish arafasidadir. Kaspiy dengiz huquqi muammosi Astrahanda bu yil amalga oshiriladigan Kaspiyda qirg’og’i bo’lgan o’lka rahbarlari sammitida yechilgan taqdirda ,Kaspiy dengizosti mahsulotlari Turkiya orqali ga’rbga tashish ishi qulaylashadi.
Bu uch tomonlama yig’ilishlarning natijalari hozirdan aniqlasha boshladi.
Misol, Ozarbayjon bilan Turkmaniston orasida kema safarlari boshlatildi.
16- yanvar kuni Turkmaniston havo yo’llari Ashxobod- Anqara samolyot safari boshladi. boshladi. Turkiya bilan Turkmaniston mushtarak universitet ochish uchun kelishuvga borganlarini Tashqi ishlar vaziri Chavusho’g’li izoh etdi.

Turkmaniston Merv shahari Turk olami madaniyat poytaxti faoliyatlariga yil bo’yicha mezbonlik qiladi. Mart oy boshlarida Istanbulda Turkmaniston xalqaro forumi amalga oshiriladi. Bular amalga oshirilishi kerak bo’lgan qamdamlar edi , uch tomonlama yig’ilishlar halqasi yana ham kengaytirilishi kerak. Qozoqistoning bunga o’xshash mintaqaviy aloqalar bilan aloqalanganini, energiya ta’min etish maslasini turlilashtirmoqchimiz. Uch tomonlama uchrashuvlar Kasipygacha erishdi. Ushbu halqaga Qozoqiston ham ishtirok etishi kerak. Ozarbayjon Qozoqiston- Turkiya uch tomolama yig’ilishlari ham o’tkaizilishi kerak. “ Yevrosiyodan dolzarb mavzular” dasturini Abdrasul Isakov va Guldana Murzakolova tayyorladi.