meslihetchi erdoghan: xitaygha qarishim pütünley özgerdi
türkiye tashqi ishlar ministirliqining meslihetchisi uyghur élidiki bir qanche künlük ziyariti jeryanida, xitaygha bolghan qarishining pütünley özgergenlikini bildürgen.
türkiye awazi radiyosi xewiri: ürümchide échilghan junggo-yawro-asiya yermenkisige qatnashqan türkiye tashqi ishlar ministirliqining meslihetchisi arif erdoghan 26-séntebir ürümchidin ayrilishtin burun xitay muxbirining ziyaritini qobul qilghanda, uyghur élidiki besh künlük ziyariti jeryanida xitaygha bolghan qarishining pütünley özgergenlikini éytqan.
xitay xelqara radiyosining 27-séntebirdiki bir xewiride körsitilishiche, arif erdoghan besh kün ichide uyghur élining ürümchi, turpan we altay qatarliq sheherlirini ziyaret qilghan bolup, uyghur éligha kélishtin burun gherb taratquliri we türkiyediki bir qisim taratqularning tesiride, «xitayni iqtisadiy téz tereqqiy qilghan, biraq shinjangning üsti yépiq», «xitay hökümiti uyghurlargha bésim siyasiti yürgüzüwatidu», «uyghurlarning diniy étiqad erkinliki yoq», «uyghurlarning roza tutushimu cheklinidu» dep bilgen bolsa, ürümchidiki islam inistituti we bashqa jaylarni ziyaret qilish jeryanida bu qarashlirining pütünley özgergenlikini bildürgen. u ziyaret qilghan her bir jayning özide chongqur tesir qaldurghanliqini eskertken. u ürümchidiki 66-ottura mektepni ziyaret qilghanda, «toluqsiz ichkiri sinip» lirida oquwatqan oqughuchilarning oqush pulining pütünley heqsiz ikenlikini, oqughuchilarning qeshqer we turpan qatarliq jaylardin kelgenlikini bilgendin kéyin: «balilarning kichik waqtida ata-anisidin ayrilishi yaxshi bolmisimu, emma men oqughuchilarning yüziidin xushalliqni kördüm. chünki mektep ulargha yaxshi qaraydiken, junggo maaripta heqiqetenmu ghelibe qiptu, men qayil boldum» dégen.
xewerde eskertilishiche, türkiye tashqi ishlar ministirliqining meslihetchisi arif erdoghan bilen birge uyghur élide ziyarette bolghan 11 neper chet ellik méhmanmu özlirining qayilliqini bildürüshken.
arif erdoghan ürümchidiki islam inistitutini ziyaret qilghanda, oqutquchi-oqughuchilar bilen birlikte namaz oqup, oqughuchilar bilen söhbetleshken. oqutquchilarning uyghurche derslik qollinip, dersni uyghurche sözleydighanliqini körgen.
u ürümchidin ayrilishtin bir kün burun kechte xitay muxbirgha mundaq dégen:
«men junggoda 4-3 kün turghan qisqa waqit ichide, junggogha bolghan qarishim pütünley özgerdi. men yuqiri bésimliq siyasetni emes, yardem qilishni؛ qalaymiqanchiliqni emes, erkinlikni؛ öchmenlikni emes, dostluqni kördüm. barghan jaylirimda, her qaysi az sanliq milletlerning öz dinlirigha erkin étiqad qiliwatqanliqini, hökümetning az sanliq milletlerning kembeghel perzentlirining oqushini qollawatqanliqini, az sanliq milletlerning medeniyitini tereqqiy qilduruwatqanliqini kördüm.»
