Yslamy öwreneliň

Islamı övreneliň atlı siziň üçin tayarlanan tapgırlayın gepleşigimize Allanıň ady bilen başlap, bizi yokdan bar eden, bizi Yslam dini bilen buysandıran ve bize musulman hökmünde yaşayış düşüncesini beren beyik biribara şükür, onuň söygüli pıgamberine salat ve salam edyäris. Gepleşigimiziň hayırlara ve rebimiziň razılıgına sebäp bolmagını dileyäris.

Gepleşigimiziň bu sanında Yslam adalgası barasında durup geçmek isleyäris. Gurhanıň Islamı nähili kesgitleyändigini, Islamıň haysı özboluşlıkları bilen öňe saylanyandıgını övrenmäge sınanşarıs.

Haysıdır bir musulmana Islam nämedir, diylip soralanda: “Diniziň adı. Soňkı din. İň kämil din” yalı birnäçe sözlem bilen cogap berer. Emma bir musulmanıň mundan artıgını bilmelidigini ählimiz bilyäris.

Islam sözlükde: boyun egmek, özüňi tabşırmak, tabın bolmak ve parahatçılık manılarını aňladyar.

Adalga hökmünde bolsa “Alla tarapından pıgamberler arkalı adamlara inderilen, dünyäde ve ahıretde adamları bagtıyarlıga yetircek diniň, ılhanı buyruklar toplumınıň adıdır.

Dinler umuman bir kovuma ya-da esaslandırıcısınıň adına görä atlandırılyar. Yehudilik ve hinduizm, şol milletlere görä, hristianlık Hezreti İsa, budizm bollsa esaslandırıcısı bolan Budda görä atlandırılıpdır. Islamıň adı gönüden göni Alla tarapından goyulandır. Hezreti Muhammet hem Islamıň esaslandırıcısı däl, eysem pıgamberidir.

Islam dini iň esası vagızı bolan parahatçılıgı ve boyun egmegi özüne at hökmünde saylap alıpdır. Şeylelikde Islam deslap adı bilen yüzlenme beryär.

Islam Allanıň ıgtıyarına boyun egmek, tabınlık etmeklik diymekdir. Haysı kovuma, halka, millede ya-da topara degişli bolsa bolsun, isleyän her bir adam bu dini ıkrar edip biler. Allanıň yaradan adamınıň içerki asudalıga, bagtıyarlıga ve esenlige eye bolmagı hem, dünyä ve ahıret bagtıyarlıgı hem diňe Allanıň ıgtıyarına boyun sınmagı bilen mümkindir.

Islam, Allanıň adamlara edyän yolbeletliginiň adıdır. Beyik biribar Gurhanıň muttakılar, yagnı durmuşını Allanıň ıgtıyarına layıklıkda yaşamak isleyänler üçin yolbelet kitaplıgını beyan edyär.

Alla tarıh boyı dürli sebitlere ve halkara yolbeletlik etmek üçin köp sanlı pıgamber ugratdı. Islam alımlarınıň pikiriçe pıgamberleriň adamzada getiren esası dininiň adı Islam. Ayatlardan birinde: “Dini dos-dogrı tutuň ve onda ayralıga düşmäň” diyip Nuha buyruk berendigini, saňa vahyedenini Ibrayıma, Musa ve Isa buyranını size din kıldı” diymek bilen, ähli pıgamberleriň getiren dininiň Islamdıgını nıgtayar.

Tapavıtlı atlar bilen tanalyan hem bolsalar Allanıň pıgamberlerine vahyeden dini Islamdır ve vagız birdir. Hezreti Adamdan pıgamberimize çenli adamlara berilen esası vagız bitevilik yörelgesini ıkrar edip, Allanıň güycüne ve gudradına boyun bolmakları.

Pıgamberleriň soňkusı bolan Hezreti Muhammet vahyedile Islan dini arkalı bakı yörgünli bolcak hökümleri ugratdı. Beyik Alla bu barasında “Şu gün siziň üçin diniňizi kämilleşdirdim. Size nıgmadımı tamamladım ve siziň üçin din hökmünde Islamı sayladım” diymek bilen, bakı yörgünli bolan soňkı ve ähliumumı diniň Islam dinidigini beyan edyär.

Islam dünyä inenden dünyeden ötyänçä adamıň durmuşını öz içine alyar. Islam Alla tarapından tamlanan birkemsiz nızamnamadır, batıllıkları asla kabul etmeyär.

Beyik biribar Islamı kämil kılıpdır, ınanç, ıbadat, ahlak, sosial durmuş, ıkdısadıyet, hukuk ve beyleki ugurlarda adamı gızıklandıryarn meseleler baradakı hökümini Gurhanda beyan edyär. Gurhan bu barasında “Sana bu kitabı ähli zadı düşündiryän ve musulmanlara yol görkezici, rehnet ve buşluk hökmünde inderdik” diyilyär.

Islam adamıň yüregini, aň-düşüncesini ve amallarını kadalaşdırıp, olara dünyä hem-de ahıret bagtıyarlıgını gazandırmaklıgı maksat edinyär.

Islam vahye esaslanyan bitevilik dinidir. Maksadı Allanıň razılıgını almaklıkdır. Adamıň yaradılışına bap gelyär. Insan pıgamberler arkalı adamzada gönderildi.

Adama, esasanda adamıň aňına ayratın ulı ähmiyet beryär. Adamı terbiyelemäge, parahatçılıga, govulıga, işlemäge ve kämillige gönükdiryär. Islam kıyamada çenli bütin adamzadı gurşap alyar. Ündevi bütin dövürlere, bütin dünyä, bütin adamzada niyetlenen.

Orta yolı saylap alyar. Ötegeçmeklik yok, yeňillik bilen amal edilip bilner. Inanç esasları yönekey ve aç-açan. Düşünmesi ve ıkrar etmesi yeňil. Aň-düşüncä ve mantıga bap gelyär.

Alla bilen bendesiniň arasında araçı yokdır.

Dünyä ve ahıret durmuşını, şahsı ve cemgıyetçilik durmuşı, bedeni ve ruhı, aňı ve yüregi deňagramlaşdıryar.

Söhbetimizi “Kimde-kim Islamdan başga din gözleyän bolsa bilip goysun, şol din ondan kabul edilmez ve ol ahıretde utduranlardan bolar” ayatı bilen tamamlamak isleyäris.

Rebimiz dinimize dogrı düşünmegi ve amal etmegi nesip etsin!