بو گون 10 دسامبر: دونیا اینسان حاق‌لاری گونو
بو آنلاییش داها اوّل فرق‌لی سندلرده یئر آلسا دا ایندیکی واختدا بوتون دونیانی ماراقلان‌دیران اورتاق اؤلچویه گلمه‌سی 1948-جی ایلدکی اینسان حاق‌لاری ائورنسل بیلدیرگسی‌نین قبولو ایله باشلاییر
بو گون 10 دسامبر ...
دونیا اینسان حاق‌لاری گونو ...
موضوع اینسان حاق‌لاری اولونجا بیر آندا اینسانین عقلینه مین‌لرله پوزونتو گلیر ...
تأسف کی، بو موضوع ایله باغلی نومونه تاپما موضوعسوندا هئچ بیر سیخینتیمیز یوخ.
تأسف کی، دونیانین فرق‌لی نقطه‌لرینده او قدر بؤیوک پوزونتولار یاشانیر کی، اینکیشاف ائتمیش غرب توپاوملارین گؤچمن‌لره قارشی تطبیق ائتدیگی آیری-سئچکی‌لیک سیاست‌لره، وطنداش‌لیق حاق‌لارینی قوللاندیرماما، تمثیل ائدیلمه‌مه کیمی ان فوندامنتال اورون‌لارا سیرا بئله گلمیر.
یالنیز اؤرنک‌لرین خصوصیت‌لری اؤلکه‌لره و زامانا گؤره دییشیک‌لیک گؤستریر.
اوّل سؤز موضوعسو اینسان حاق‌لاری‌نین نه اولدوغونا باخاق.
بو آنلاییش داها اوّل فرق‌لی سندلرده یئر آلسا دا ایندیکی واختدا بوتون دونیانی ماراقلان‌دیران اورتاق اؤلچویه گلمه‌سی 1948-جی ایلدکی اینسان حاق‌لاری ائورنسل بیلدیرگسی‌نین قبولو ایله باشلاییر.
او زامان بو حاق‌لارین اونیورسل بیلدیرگه‌سینده آز آلیجی گؤزویله باخماق لازیم‌دیر. بیلدیرگه‌نین 1. ماده‌سینه گؤره "بوتون اینسان‌لار آزاد، لیاقت و حاق‌لار جهت‌دن برابر دوغولورلار. عقل و ویجدانا مالیک‌دیرلر. "
بیلدیریش سؤز موضوعسو اینسان حاق‌لاری‌نین معین بیر عرق، رنگ، جینس، دیل، دین، سیاسی و یا هر هانسی بیر باشقا اینانج، میللی و یا سوسیال کؤکن، وارلیق‌لیلیق، دوغوش و یا هر هانسی بیر باشقا آیری-سئچکی‌لیک قویولما‌دان هر کس اوچون سؤز موضوعسو اولدوغونو خصوصیله وورغولاییر.
بو چرچئوه ائله گئنیش‌دیر کی، آدام ایستر مستقیل بیر اؤلکه‌نین وطنداشی اولسون، ایسترسه حاکیمیتی محدودلاشدیریلمیش اولسون بو حاق‌لاردان و بوتون آزادلیق‌لاردان ایستیفاده ائده بیلر. آیریجا بو حاق‌لار هئچ بیر شکیلده باشقا‌لارینا یا دا تشکیلات‌لارا وئریلمز.
-------
باریش مقصدی ایله اوچون توپلانما و درنک قورما؛ ائولنمه، مال و مولک الده ائتمه؛ ایش، ایشینی سئچمه آزادلیغی؛ دین، ویج‌دان دوشونجه و آچیقلاما آزادلیغی حاق‌لار اینسان حاق‌لاری ائورنسل بیاننامه‌سی‌نین اساس‌لرینی میدانا گتیرر. 30. ماده داها دا ماراق‌لی بیر حؤکم آچیقلاییر: "بو بیاننامه‌ده هئچ بیر اونسورو، ایچینده آچیق‌لانان حاق و آزادلیق‌لارین بیر دولت، بیرلیک و یا فردچی آرا‌دان قالدیریلماسینی مقصد قویان بیر حادثه یا دا جهده حاق وئریر اولونا بیلمز."
یعنی حاق‌لار ایستیفاده ائدرکن باشقاسی‌نین حاق‌لارینا دا حؤرمت گؤسترمک اساس‌دیر.
بیلدیرگه‌نین حؤکم‌لری هر نه قدر بیرلشمیش میللت‌لر طرفین‌دن قبول ائدیلمیشسه ده تأسف کی، دونیانین دؤرد بیر یانین‌دان اینسان حاقی پوزونتولاری خبرلری گلیر. تورکیه‌نین مرز قونشوسو سوریه‌ده یاشانان‌لار اینسان‌لارین بیر وطنداش ساواشیندا نه بؤیوک آغری‌لار یاشادیغی‌نین جان‌لی دلیل‌لری اولاراق خبر بولتن‌لرینده دولدورور.
تأسف کی، ساواش‌لار وچوخ چاتیشما و قیام اولان بؤلگه‌لرده قادین، اوشاق یاش‌لی گنج دئمه‌دن اینسان‌لار بؤیوک فاجعه‌لر یاشاییرلار. مین‌لرله اینسان هئچ بیر ماراق‌لاری اولمادیغی حالدا یاشانان چاتیشماملارین قوربان‌لاری اولا بیلیر. بعضی‌لری داها دونیایا گؤزونو آچما‌دان، بعضی‌لری ده چوخ کیچیک یاش‌لاردا حیاتا وعدا ائده بیلیر.
--------
دئمک کی اینسان حاق‌لاری ائورنسل بیلدیرگه‌سی تک باشینا اینسان‌لاری حاق‌سیزلیق‌لارا، ظلمه قارشی قوروماقدا کیفایت دئییل. دموکراسی‌نین بوتون قایدا و تشکیلات‌لاری حیات تاپمادیغی جمعیت‌لرده حاق و اینسان حاق‌لاری دا تام اولاراق حیاتا کئچه بیلمیر و گوندمه ده گله بیلمیر.
دونیایا دموکراسی پایلاماغا، اینسان حاق‌لاری نؤمره‌سی وئرمه‌یه چالیشان بؤیوک گوجلر گؤره‌سن دونیانین آز اینکیشاف ائتمیش، دیکتاتؤرلوکلرله ایداره اؤلکه‌لرینی دموکراسی‌یه و اینسان حاق‌لارینا حؤرمته دعوت ائدرکن نه قدر صمیمیلر؟
قولاق‌لاری بؤیوک آغری‌لار چکن، ایشگنجه‌لر گؤرن، یاشادیق‌لاری اؤلکه‌نین دیکتاتور رهبرلیک‌لری‌نین تضییقی آلتیندا اینله‌ین اینسان‌لارین فریادینی نه قدر دویور؟
تأسف کی، بو موضوعدا وضعیت هئچ ده اورک آچان گؤرونمور؟ یاخین شرق، آسیا و یا دونیانین باشقا بیر یئرینده ائولره دوشن آتشین ایستی‌لیگینی حیس ائده‌میرلر و یا حیس ائتمک ایستمیرلر.
------
دونیانین دؤرد بوجاغیندا اینسانلیغا قارشی جینایت‌لر ایشلنمه‌یه داوام ائدیر. اما بیر یئر وار کی اینسان‌لیق جرم‌ینده معیارلاری زورلور. عراق-شام ایسلام دولتی ترور اؤرگوتو آدینی داشییان تام اولاراق آرخاسیندا کیمین اولدوغو آیدین اولا بیلمه‌ین بیر تشکیلات دونیانین بیر جور دینج‌لیک تاپا بیلمه‌ین بیر بؤلگه‌سینده بو گونه قدر یاشانیلان‌لاردان چوخ داها چوخ دهشت وئرن حرکت‌لر ائدیر. عراق-شام ایسلام دولتی ترور اؤرگوتون حرکت‌لری ایسلام آدینا ائتمه‌سی تاریخین کور قاران‌لیق‌لاریندا بئله اولمایا‌جاق اصول‌لاردان عبارت‌دیر. اوشاق، گنج و قوجا دئمه‌دن اینسان‌لاری قتل ائتمه‌سی هئچ بیر شکیلده هئچ بیر ادعا و یا هدفی حاق‌لی چیخاران حرکت‌لره ایمضا آتماسی اینسان‌لیق آدینا باغیش‌لاناماز. حرکت‌لرینی ایسلام آدینا ائتدیگینی ادعا ائتمه‌سی باشدا مسلمان‌لاردان اعتراض آلیر. ایسلام عالیم‌لری "ایسلامدا گوناه‌سیز اینسانی اؤلدورمک، ائلچی‌لری و بو سبب‌دن ژورنالیست‌لری اؤلدورمک، خریستیان‌لارا و یا اهل کیتابا پیس معامله ائتمک و اتفاقلا قال‌دیریلان کؤله‌لیگی تطبیق ائتمک، اینسان‌لاری مسلمان اولماغا مجبور ائتمک، قادین‌لارین و اوشاق‌لارین حاق‌لاری‌نین اللرین‌دن آلماق، ایسلامدا اؤلولرین جسدلرینه ضرر وئرمک، ایشگنجه ائتمک جایز دئییل "دئییر. اما عراق-شام ایسلام دولتی ترور اؤرگوتو اینسان‌لیق گوناهی ایشلمه‌یه داوام ائدیر.
تاریخ بیزه گؤستریر کی هئچ بیر تشکیلات، هر نه قدر آخماق گؤرونسه بئله اؤزباشینا و بیر قانونی بیر قورویوجوسو اولما‌دان وارلیغینی داوام ائتدیره بیلمز. بو اینسان‌لیق جنایتی تشکیلاتی‌نین آرخاسین‌داکی گوج ده بیر گون اورتایا چیخا‌جاق.
اینسان حاق‌لاری گونونو قید ائدرکن، اینسانلیغین اینسان حاق‌لاری پوزونتولارینی و گوناهکارلارینی داشین‌دیرا‌جاق اورتاق حساس‌لیغی گؤسترجگینی اینانیریق.
ایلگیلی‌لی خبرلر
اورتا آسیا جمهوریتلرینین گوند‌مینده‌کی گلیشمهلر
دونیانین اؤنده گلن اؤلکه‌لری اورتا آسیا جمهوریتلرینی بیر بوتون اولاراق گؤرمه‌یه باشلادیلار
آورآسیا جمهوریتلرینین گۆندمینده‌کی گلیشمهلر
۷-۸ می ۲۰۲۴ تاریخلرینده آذربایجان باشباخانی علی اسدوو تۆرکیه‌یه رسمی سفر گئرچکلشدیردی
