Törkiyädä yäşäp icat itüçe tatar rässamı Aygöl Aqmanova-Okutannıñ icatı

Törkiyädä yäşäp icat itüçe millättäşebez, qullanma-ğamäli sänğät’ rässamı Aygöl Aqmanova-Okutannıñ icatı turındağı qısqaça küzätüebez

  Yazmabıznı ″Tatar-İnform″ mӓğ’lümat agentlığınıñ Törkiyädӓge xӓbӓrçese Ruşaniyӓ Altay xӓbӓrlӓrenӓ, ″Wikipedia″ mӓğ’lümatlarına, internet çeltӓre yazmalarına nigezlӓnep ӓzerlӓdek.

  Ber bulğannan bar da bula, di xalıq. Bu ӓytem millӓttӓşebez Aygöl Aqmanova-Okutanğa bik turı kilep tora. Tatarstan, Törkiyä, xӓtta dönya  külӓmendӓ küp kenӓ dӓrӓcӓlӓr yawlawçı Aygöl xanım rӓsem-sӓnğat’  ölkӓseneñ çın mӓğ’nӓsendӓ  ″yözek qaşı″ dip ӓytergӓ kirӓk.

  Aldağı yazmabızda da bilgelӓp ütkӓnebezçӓ, bik küp kenӓ xalıqara kürgӓzmӓlӓrdӓ, konkurslarda (bäygelärdä), simpoziumnarda qatnaşıp kilgӓn tatar-törek rӓsem sӓnğate ostazı Aygöl Okutan üzeneñ biş icat ӓsӓre belӓn Törkiyäneñ İstanbul şӓhӓrendӓ 2022nçe yılda ütkӓrelgӓn ″ARTCONTACT (АРТКОНТАКТ) İSTANBUL″ 2nçe zamança xalıqara sӓnğat’  kürgӓzmӓsendӓ qatnaşa.

   Bilgele bulğança, bu kürgӓzmӓdӓ tatar qızı Tatarstannı tӓq’dim itӓ. Aygöl xanım üzeneñ xezmӓt cimeşlӓre arasınnan bulğan: ″Lӓylӓ belӓn Mӓcnün″, ″Borınğı Ani qalası töşlӓre 1″, ″Borınğı Ani qalası töşlӓre 2″, ″Sӓlcuqlılar tarixı 1″, ″Sӓlcuqlılar tarixı 2″ dip isemlӓngӓn ӓsӓrlӓre belӓn qatnaşa. Aygöl Okutan ӓytüençӓ: ″Bezneñ kebek sӓnğat’  ӓhellӓre öçen mondıy kürgӓzmӓlӓrdӓ qatnaşu ul – bik dӓrӓcӓle ğamӓl. Mӓğ’lüm ki, mondıy kürgӓzmӓlӓr rӓsem sӓnğate ӓhellӓreneñ icatların tanıtu öçen bik zur rol’ uynıy. ″ARTCONTACT (АРТКОНТАКТ) İSTANBUL″ dip isemlӓngӓn ӓlege kürgӓzmӓ  - Törkiyädӓ iñ sıyfatlı, iñ abruylı kürgӓzmӓlӓrdӓn sanala. Şul rӓweşle, bu kürgӓzmӓdӓ barı tik üz êşeneñ ostazı bulğan professionallar hӓm alarnıñ da iñ ostaları, iñ talantlıları ğına qatnaşa. Biredӓ ӓsӓrlӓr saylap alına. Şunısın da ӓytep uzarğa kirӓk, kürgӓzmӓdӓ tӓq’dim itelgӓn ürnӓklӓr arasında skul’ptura, taş, timer, pıyala, ağaç sӓnğatenӓ dӓ urın birelgӓn. Alar arasında zamança miniatyura da berençe tapqır urın alğan″, - dip añlata Aygöl Okutan ″Tatar-İnform″ mӓğ’lümat agentlığınıñ Törkiyädӓge xӓbӓrçese Ruşaniyӓ Altay belӓn bulğan ӓñgӓmӓsendӓ.

  ″ARTCONTACT (АРТКОНТАКТ) İSTANBUL″ kürgӓzmӓse İstanbulnıñ iñ abruylı sӓnğat’  üzӓklӓrennӓn bulğan – Qadıyr Topbaş isemendӓge mӓdӓniyӓt hӓm sӓnğat’ üzӓgendӓ un meñ kvadrat metr mӓydanda oyıştırılğan.  Anda dönyanıñ törle-törle ölkӓlӓrennӓn, ӓytik: Albaniya, Bolgariya, Germaniya, İspaniya, İran, Bosniya-Gerŝegovina (Герцеговина), Quveyt, Paqıstan, Tatarstan, Nigeriya kebek illӓrdӓn 85 sӓnğat’  galereyası qatnaşa. Kürgӓzmӓdӓ barısı ike meñnӓn artıq ӓsӓr tӓq’dim itelӓ.

  Ӓlbӓttӓ, 2022nçe yıl kürgӓzmӓlӓrgӓ bay yıl bula. Törkiyäneñ Ӓgӓy diñgeze buyındağı turistlar qalası bulğan Muğla şӓhӓrenӓ bӓyle Bodrum rayonında uzğan ″Awraziya (Евразия) töslӓre″ isemle zamança sӓnğat’  kürgӓzmӓsendӓ Tatarstan, Udmurtiya,  hӓm Rusiyäneñ başqa şӓhӓrlӓrennӓn kilgӓn rӓssamnarnıñ ӓsӓrlӓre tӓq’dim  itelӓ. Bu kürgӓzmӓdӓ dӓ tatar dönyasın milli ruxıbıznı, ğomumӓn alğanda, Tatarstannı millӓttӓşebez Aygöl Aqmanova-Okutan tanıta. Ӓlege kürgӓzmӓdӓ tatar qızı altı icat ӓsӓre belӓn qatnaşa. Bolar arasında: ″Tormış biyüe″, ″Sӓlcuqlılar tarixı″, ″Borınğı Ani qalası töşlӓre″ ӓsӓrlӓre bar. Bilgele bulğança, alar ӓbru cirlegendӓ êşlӓngӓn üzençӓlekle sӓnğat’ ӓsӓrlӓre bulıp toralar.

  Kürenӓ ki, rӓsem matur kilep çıqsın öçen anı osta itep yasaw ğına az, iñ möhime – yörӓk cılısın salu kirӓk, ikençe törle ӓytsӓk, bu êşne yaratıp başqaru möhim. Ӓye, sӓnğat’ şundıy ölkӓ ul – anda, niçekter, küñel cılılığın birergӓ kirӓk. Ӓytergӓ telӓgӓn fikerlӓreñne, xis-toyğılarıñnı başqalar da añlasa, quanasıñ, şatlanasıñ kebek. Rӓssam ğadi nӓrsӓlӓrdӓ dӓ maturlıqnı toya belep, ul güzӓllektӓn başqalar küzenӓ çalınmağan nӓrsӓlӓrne dӓ totıp alıp, kürsӓtep birergӓ tırışsa hӓm şulay uq milli canlı, ütkӓnnӓrebezne neçkӓ toyımlawçı şӓxes bularaq ta tanıta belsӓ, anıñ ӓsӓrlӓre küplӓrne üzenӓ tartıp toraçaqtır, möğayen.

  Tatar-törek rӓssamınıñ icadi millilege, tormışçan ğadilege, xalıq sӓnğatenӓ, ğoref-ğadätlärenä yaqınlığı belӓn qızıqlı hӓm iğ’tibarnı üzenӓ cӓlep itӓ. Anıñ sӓnğat’tӓ  üz stile bar. Anıñ icatı başqalarnıqınnan ayırılıp tora, yıraqtan tanıla. Rӓssamnıñ fikerlӓw kiñlege, tirӓn uylıy belüe, dönyağa qaraşı anıñ icatında açıq çağıla. Aygöl Okutannıñ icadi ӓsӓrlӓrendӓ bötenlӓy başqa dönya, başqa alımnar, başqa stil’lӓr xakimlek itӓ. Ul ӓsӓrlӓr küñelgӓ yaqtılıq hӓm cılılıq sirpep tora. Rӓssam üzeneñ icatına binihaya mӓxӓbbӓten hӓm ostalığın birgӓn. Alar arasında tırışlıq ürnӓge hӓm kilӓçӓkkӓ omtılış xise suğarılğan.

  Millӓttӓşebez Aygöl Aqmanova-Okutanğa icatında zur uñışlar telӓp qalabız. Ul bezlӓrne kilӓçӓktӓ dӓ üzeneñ küñelgӓ cılılıq hӓm dӓ rӓxӓtlek birep tora torğan sixri, cuyılmas xӓter simvolı bulğan xalıqçan rӓsemnӓre belӓn quandırıp torsın ide.

Çığanaqlar:

1. Ruşaniyӓ Altay:″Rӓssam Aygöl Okutan İstanbulda xalıqara sӓnğat’ kürgӓzmӓsendӓ Tatarstannı tӓq’dim  itte″.″Tatar-İnform ″.31.05.2022
2. Tatar Dön’yası:″Törkiyädӓ sӓnğat’ kürgӓzmӓsendӓ Aygöl Okutan Tatarstannı tӓq’dim itӓ″.″Tatar-İnform″.28.08.2022

Törle çığanaqlardan tuplap ӓzerlӓwçe: Kadriyӓ Mӓyvacı

Tatarça podkastlar (тавыш язмаларыбыз)

Törkiyädä tatar rässamı Aygöl Aqmanova-Okutan | TRT Tatarça

 

Änkarada 3nçe Zamança sänğät yärminkäse | TRT Tatarça

 

Kürenekle törek rӓssamı Canan Bӓrbӓr icatına qısqaça küzätü | TRT Tatarça

 

Mirfatıyx Zӓki ulı Zӓkiyevnıñ fӓnni êşçӓnlege | TRT Tatarça