Kürenekle törek rӓssamı Canan Bӓrbӓr icatına qısqaça küzätü

  Yazmabıznı ″Wikipedia″ mӓğ’lümatlarına,jurnalist Rӓsixa Fӓizova yazmasına,internet çeltӓre xӓbӓrlӓrenӓ nigezlӓnep ӓzerlӓdek.

  Tatar-törek xalıqlarınıñ qardӓşlege,tellӓrebezneñ yaqınlığı, dinebezneñ urtaqlığı, mӓdӓni bağlanışlarıbıznıñ ,yağ’ni mӓdӓniyӓt ölkӓsendӓge êlemtӓlӓrebezneñ nıqlığı küplӓrgӓ mӓğ’lüm. Çönki dӓwlӓtara,xalıqara duslıqnı nığıtuda mӓdӓniyӓtneñ, sӓnğat’neñ   role bik zur, döresrӓge, bӓyӓlӓp betergesez. Alar êçendӓ canğa sixӓt birӓ torğan keşelek çığanağı,tormışnı köndӓlek hӓm ğadӓtilek aşa kürü mömkinlege dӓ çağılış taba.

  Keşelӓrneñ ruxi xӓzinӓlӓre nigezendӓ barlıqqa kilgӓn êşçӓnlek nӓticӓsendӓ mӓdӓniyӓtneñ hӓm sӓnğat’neñ ber öleşen tӓşkil itüçe rӓsem sӓnğate dӓ,keşelӓr tarafınnan tudırılğan ruxi qıymmӓtlӓr cıyılması bulıp tora...Ӓye,rӓsem sӓnğate – serle ber dön’ya  ul.Rӓsem matur kilep çıqsın öçen anı osta itep yasaw ğına az,iñ möhime – yörӓk cılısın salu kirӓk,ikençe törle ӓytsӓk,bu êşne yaratıp başqaru möhim.Andıy kartina-rӓsemnӓr,hiçşiksez ki,başqalarnıñ da küñelenӓ xuş kilӓçӓk.Işanmıysızmı? Alaysa,ӓydӓgez,qazanlılarnıñ küz yawların alırlıq rӓsem ostası,törek rӓssamı Canan Bӓrbӓr icatına qısqaça küz salıyq.Canan Bӓrbӓr turında söylӓwebez oçraqlı tügel.Berniçӓ yıl êlek ul üzeneñ rӓsem icatı belӓn Tatarstannıñ başqalası Qazanda ″Xӓzinӓ″ milli sӓnğat’ galereyӓsendӓ açılğan kürgӓzmӓdӓ qatnaştı.Divarnı qaplap alğan törek rӓssamınıñ cılılıq hӓm maturlıq börkelgӓn rӓsemnӓrennӓn  Qazan tamaşaçıları da lӓzzӓt aldı...İnde xӓzer qısqaça ğına kürenekle törek rӓssamı Canan Bӓrbӓrneñ icatına hӓm şulay uq anıñ icat êşçӓnlegenӓ qıymmӓt birgӓn Tatarstannıñ ″Xӓzinӓ″ milli sӓnğat’ galereyӓse belӓn bӓyle mӓğ’lümatlarğa  tuqtalıp ütik.

  1950nçe yıldan başlap,Tatarstannıñ sınlı sӓnğat’ muzeyında Tatarstan rӓssamnarınıñ sınlı sӓnğat’,grafika,skul’ptura ӓsӓrlӓren tuplaw êşe başlana.Şularğa nigezlӓnep,muzeyda Tatarstannıñ hönӓri dekorativ-ğamӓli sӓnğate dip isemlӓngӓn,daimi êşlӓwçe êkspoziŝiya yasala.Tatar milli sӓnğate tuplanması muzey fondında kürenekle urın bili. Şul tuplanma nigezendӓ 2005nçe yılnıñ 23nçe avgustında,Qazannıñ meñ’yıllığın bӓyrӓm itkӓn könnӓrdӓ,Qazan Kremle muzey-tıyulığında Tatastannıñ sınlı muzeyınıñ bülekçӓse bularaq,″Xӓzinӓ″ milli galereyası açıla.″Xӓzinӓ″neñ kürgӓzmӓlӓre xӓzerge zaman milli hӓm töbӓk,tuğan yaq hӓm dön’ya  sınlı hӓm ğamӓli bizӓleş sӓnğat’lӓreneñ  üseş proŝessların çağıldıra.

  Tatarstannıñ ″Xӓzinӓ″ milli sӓnğat’ galereyӓsendӓ Tatarstan rӓssamnarınnan tış başqa xalıqara kürenekle  rӓssamnarnıñ icat xezmӓtlӓrenӓ dӓ urın birelӓ.Ӓnӓ şul icat ӓhellӓre arasında,bilgele bulğança,milli miflarnı,tradiŝion simvollarnı osta faydalanıp,üz xalqınıñ ütkӓne hӓm bügengese xaqında fiker yörter öçen cirlek tudırğan törek rӓssamı Canan Bӓrbӓr dӓ bar.

  Canan Bӓrbӓr keçkenӓdӓn ük qulına qılqalӓm alıp,balaçaq kügen  üz töslӓre belӓn bizi başlıy.Ӓ inde menӓ,1977nçe yılda 10 yӓşendӓge törek qızı Hindstanda uzğan Bötendön’ya  balalarınıñ rӓsem bӓygesendӓ qatnaşıp,Berlӓşkӓn Millӓtlӓr Oyışması qarşında  êşlӓp kilüçe YUNİSEF (Berlӓşkӓn Millӓtlӓr Oyışmasınıñ Balalar Fondı) fondınıñ maxsus prizına iyӓ bula.

  Rӓssam Canan Bӓrbӓrneñ rӓsem icatı kiñqırlı.Anıñ icadi xezmӓtlӓre arasında kindergӓ iñderelgӓn kartinalardan tış,sınnar,keramik êşlӓnmӓlӓren dӓ kürergӓ bula.Tatarstannıñ Qazan qalasındağı ″Xӓzinӓ″ milli sӓnğat’ galereyӓsendӓ uzğan kürgӓzmӓsendӓ törek rӓssamınıñ icatında cetelek,şӓrqıylıq,çayalıq çağılış taba.Canan hanım,ӓyterseñlӓ, icatındağı bu rӓsemnӓren salawat küperenӓ manıp-manıp alğan da,küzlӓrne qamaştırırlıq nur iñsen ӓle dip,qoyaşqa çığarıp êlgӓn.Biredӓ töslӓrneñ matur yaraşuı,sızıqlarnıñ tögӓllege,rӓsemnӓreneñ samimilege,kompoziŝiyӓlӓreneñ osta qorılışı,milli bizӓklӓrneñ küplege iğ’tibarnı cӓlep itӓ.Qazanlılar isӓ anı üz öslübe,üz yegӓre,üzeneñ qabatlanmas cete-cılı töslӓre,milli yöze bulğan rӓssam bularaq kürӓlӓr hӓm anı yaratıp qalalar.

  Canan Bӓrbӓrneñ kartinalarına iğ’tibar belӓn küz salsañ,anıñ icatınıñ ğomumkeşelek qıymmӓtlӓren dӓ açıp birgӓnlege küzgӓ çalına.Anıñ rӓsemnӓreneñ êçtӓlegen dön’ya  xalıqlarınıñ  hӓrberse añlar,möğayen.Bilgele bulğança ul,üz dön’yasına ğına yomılıp yӓşӓmi,törki dön’ya  belӓn genӓ dӓ çiklӓnep qalmıy.Anıñ kartinalarında noqtalar yuq dip ӓytergӓ kirӓk.Bu bezgӓ ″icatınıñ dӓwamı bar″ digӓn mӓğ’nӓne añlata kebi.Hӓrber icat keşesendӓ nindider tabışmaq bulırğa tiyeş.Canan xanım da üzeneñ tamaşaçılarına tabışmaq tӓq’dim  itӓ.Anıñ êşlӓre üzençӓlekle,fӓlsӓfi,küñellӓrne dulqınlandıra hӓm ruxlandıra.Ul üzeneñ talantınıñ böten yağın da şuşı rӓsemnӓrendӓ çağıldıra.

Çığanaqlar:

1)https://syuyumbike.ru>news>koy...

Faizova R.:″Qoyaşqa manılğan sürӓtlӓr″.″Söyembikӓ″ jurnalı.14.11.2016

2)https://biggdesign.com>canan-ber...

Canan Berber – Biggdesign.

Törle çığanaqlardan tuplap ӓzerlӓwçe: Kadriyӓ Mäyvacı.