Maylı bawır gepatozında faydalı bulğan tabiği ısullar

“Sälamät bulıyq” tapşıru tezmäbezneñ bügenge çığarılışında maylı bawır gepatozında faydalı bulğan tabiği ısullar xaqında süz alıp barabız.      

Bawırnıñ may cıyuı, yäğ’ni maylı bawır gepatozı – sälamät bawır küzänäkläreneñ may kübeklärenä äwerelüe belän xarakterlana. Mondıy oçraqta tübändäge tabiği ısllar täq’dim itelä:

• Balıq aşawnı arttırırğa kiräk

Bawır gepatozı bulmasın öçen Omega-3 kislotasına bay bulğan az maylı häm maysız balıqlar qullanırğa kiñäş itelä.

• Petruşka belän limon qatnaşması

Bawırnıñ maylanuın buldırmas öçen petruşka belän limon kursı täq’dim itelä. 15-16 sabaq petrışkanı blenderga salıp waqlağız. Aña 2 aş qaşığı limon sogı häm yartı stakan tiräse su salıp blenderda 2 minut qatnaştırığız. Bu qatnaşmanı köngä 1 tapqır irtänge aşqa 15 minut qala êçegez. 15 kön êçkännän soñ 5 könlek tänäfes yasap qabat 15 kön qullanırğa kiräk.

• Qahwä

Alkogol’sez maylı bawır awıruı bulğan keşelärdä ütkärelgän tikşerenülär şunı kürsätkän: könenä 2 tapqır yäki kübräk qahwä êçüçelärneñ az qahwä êçüçelär yäki bötenläy êçmäwçelär belän çağıştırğanda bawırları az zıyan kürgän. Köngä 1 çınayaq qahwä maylı bawır öçen bik yaxşı.

• Tatlı tamır östämäse

Alkogol’sez maylı bawır awıruı bulğan keşelärgä tatlı tamır östämäse dä bulışa. Qayber keşelär tatlı tamır östämälärenä sizger bulırğa mömkin. Şuña kürä anı saqlıq belän qullanırğa kiräk.

• Limon

Ber stakan suğa yartı limonnı sığıp berniçä atna buyınça köngä 2-3 tapqır êçü bawırnı çistartırğa yärdäm itä.

• Avokado häm kivi

Regulyar räweştä avokado aşaw bawırnı maylanudan saqlıy. Bawır öçen faydalı avokadonı kön däwamında bilgele waqıt aralığında qullanırğa mömkin. Kivi da bawır öçen dus bulğan cimeş.

   .   Alma serkäse

Ber stakan cılımsa suğa ber aş qaşığı tabiği alma serkäse salıp aşaw aldınnan köngä 2 tapqır êçü faydalı. Teläsägez ber çäy qaşığı bal salırğa mömkin. Bu ısuldan fayda kürü öçen 1-2 ay regulyar räweştä êçärgä kiräk.

• Kurkuma

1 bal qaşığı poroşok xälendäge kurkumanı ber stakan suğa salıp qaynatırğa häm berniçä atna buyınça köngä 2 tapqır êçärgä kiñäş itelä.  

• Tuzğanaq çäçäge

Ber çınayaq qaynar suğa 1 bal qaşığı kipterelgän tuzğanaq çäçäge salığız häm 5-10 minut tönätegez. Bu üsemlek çäyen berniçä atna buyı här könne êçegez. Tik awırlı xatın-qızlar häm diabet awırularına anı êçärgä kiñäş itelmi.

• Yäşel çay

Här könne daimi räweştä êçelgän 2-3 çınayaq yäşel çäy alkogol’gä bäyle bulmağan bawır maylanuda faydalı.  

• Yäşelçälär

Bawır maylanğanda yäşelçä häm ciläk – cimeş kebek cepselle rizıqlar qullanunı arttırırğa, könenä kim digändä 5 porśiya yäşelçä häm ciläk – cimeş aşarğa kiräk.

Bryussel’ käbestäse, suğan, porey suğanı, bamiya, qabaq,şpinat,redis,rukola,brokkoli,quzaqlı fasol’ kebek yäşelçälär cepsel küläme yuğarı bulğanğa qullanılırğa tiyeş.

Ayıruça artişok häm sel’derey kebek bawır öçen faydalı rizıqlarnı diyetağa kertü kiräk. Artişoknıñ iñ möhim üzençälege – ul bawırnı çistarta häm üt êşçänlegen yaxşırta.

• Sarımsaq

Çi sarımsaq bawırnı saqlawçı üzençäleklärgä iyä. Ul bawır maylanğanda da faydalı. Sarımsaq aşaw bawır yaman şeşennän dä saqlıy ala.

• İmbir häm kurkuma

İmbir belän kurkuma bawırı maylanğan keşelärdä bawırnıñ zararlanuın kimetä, xolesterin, qan şikären häm yalqınsınunı kimetergä yärdäm itä.

• Ginkgo

Ginkgo da maylı bawır awıruında êffektiv ülän östämäse bulıp sanala.

• Tereklek tamırı

Tereklek tamırı bawırnıñ zıyan kürüennän saqlanırğa bulışa. Läkin anıñ darular belän reakśiyägä kerü qurqınıçı bar.

• Fizik künegülär

Maylı bawırlı keşelär aktiv bulırğa,regulyar räweştä yörergä häm künegülär yasarğa tiyeş. Kön sayın yörü bawırnıñ maylanuınnan saqlıy ala.

• Döyä üläne

Döyä üläne bawır awırularında, şul isäptän alkogolik śirrozda da fayda kiterä.

• Romaşka

Romaşka çäyen könenä 2 tapqır êçep maylı bawırdan qotılırğa mömkin. Romaşka çäye regulyar räweştä qullanılsa näticäle bula häm mondıy şiqayät’lärne, zarlanularnı beterä.

• Alkogol’ qullanmağız

Alkogol’- bawırnıñ doşmanı. Ul bawırğa zur zıyan kiterä. Alkogol’ häm maylanuğa kiterä, häm bawır küzänäklären üterä. Näticädä alkogol’ bawırğa kire qaytarılğısız zıyan sala.

• Tabiği rizıqlar

Bawır yögen kimetü öçen tabiği rizıqlarğa östenlek birergä , azıq-tölek östämälärennän mömkin qadär saqlanu kiñäş itelä.

  Ästrerxan çikläwege häm urman çikläwege

Ästrerxan çikläwege häm urman çikläwegen yış aşarğa kiräk. Alar bawır küzänäkläre maylanğan keşelärgä uñay täêsir itä. 

Avtor: Tabib Mäxmät Uçar