Nogayşa 66/2023: EÑ YAHŞI EM EÑ TUVRA YOL (1)

Allah’qa yetip bargan   -  Allah’a yetişip ulaşan

Bäri yollar işinde, -  Bütün yollar içinde,

Eñ yahşısı, eñ tuvrası, - En güzeli, en doğrusu,

Paygambar yolı bolgan... -  Peygamber yoludur...

So Paygambar’dıñ  yolına, -  O Peygamber’in yoluna,

Salat, selam bolsun soga,  -  Salat, selam olsun ona,

 “Sünnet” dep at salıngan. - “Sünnet” diye ad verilmiştir.

Bîr sözinde Paygambar,  -  Bir hadisinde Peygamber,

Aleyhissalatü vesselam,  -  Aleyhissalatü vesselam,

Bîzlerge dep buyurgan:  -  Bizlere söyle buyurmuştur:

“Ümmetimdiñ işine  - “Ümmetimin içine

Qarısıqlıq tüskende,  - Karışıklık düştüğünde,

Sosı vaqıt  sünnetimge, -  O vakit sünnetime,

Qaysı mü’min yapıssa, - Hangi mümin yapışsa,

Haq Quday yüz şeyittiñ  -  Hak Allah yüz şehidin

Savabını berer soga...” -  Sevabını ona verir...”

Nege dese so sünnet,  -  Çünkü o sünnet,

Qaysı yaqtan qaransa,  -  Hangi yönden bakılsa,

Albet bek sıylı bolgan...  - Elbet pek değerlidir...

Tuvra yoldan şıgılgan  -  Doğru yoldan çıkılan

Bid’a degen yañlışlar,  -  Bid’a denilen yanlışlar,

Är yaqlardı biylegende,  -  Her tarafları kapladığında,

Ol sünnetke kim uysa,  -  O sünnete kim uysa,

Qıymatı bek biyik bolgan... -  Değeri pek yükselir...

Müslümanlar arasında,  - Müslümanlar arasında,

Tuvra yañlış qarısqanda,  -  Doğru yanlış karıştığında,

Eñ kişkey bîr sünnetke,  - En küçük bir sünnete,

Bîr müslüman uygan bolsa;  -  Bir müslüman uymuş olsa,

Berk bolgan iymanını,  -  Kuvvetli olan imanını,

Em künalerden tartınganın,  -  Hem günahlardan çekindiğini, takvasını,

So alimen belli etken...  -  O haliyle belli eder...

Qaysı  müslüman bolsa,  -  Hangi müslüman olsa,

Hazret-i Paygambar’dıñ  - Hazret-i Peygamber’in

Sünnetine uyganda;  -  Sünnetine uyduğunda;

Paygambar’dıñ ızında  -  Peygamber’in izinde

Yürgen sosı isimen,  - Yürüdüğü o işiyle,

Eñ üyken, em eñ soñ  -  En büyük ve en son

Paygambar Muhammed’di,  -  Peygamber Muhammed’i,

Salat selam bolsun soga,  -  Salat selam olsun ona,

Yüreginden alal angan...  - Yürekten samimi hatırlar...

Paygambar anılgan bolsa,  -  Peygamber hatırlanmış olsa,

Allah em eske kelgen! - Allah da akla gelir!

So allerdiñ är bîrevi,  -  Şu hallerin her biri,

Savlay ibadet bolgan...  -  Tamamı ibadettir...

Atta qaysı bîr müsliman,  -  Hatta hangi bir müslüman,

Är dayim etip turganı  -  Devamlı yapıp durduğu

Kişkeney bîr isinde;  -  Küçük bir işinde;

Misal, aşap işkende,  -  Misal, yiyip içtiğinde,

Ya yuqlagan berinde,  -  Veya uyuduğu vakitte,

Sünnet kebi qaydey bolsa,  -  Sünnet şekli nasıl ise,

So sünnetke uygan bolsa;  -  O sünnete uymuş olsa;

Bäri qullıq em alleri,  -  Bütün işleri ve halleri,

Bîrer ibadet bolgan: - Birer ibadet olur:

Asqa Bismillah dep baslap  -  Yemeğe Bismillah diye başlayıp

Em oñ qolıman yese,  - Hem sağ eliyle yese,

Soñı Elhamdülillah dese,  - Sonunda Elhamdülillah dese,

Ya de yuqlıyagı vaqıt,  -  Ya da uyuyacağı vakit,

Erte yatsa, ayriyeten   -  Erken yatsa, ayrıca

Hazret-i Paygambar’dıñ  -  Hazret-i Peygamber’in

Duvalarını oqusa,  -  Dualarını okusa,

So aşagan zamanlar,  -  O yemek yediği vakitler,

Em yuqlagan vaqıtlar,  -  Hem uyuduğu zamanlar,

Savlay ibadet bolgan... -  Bütünüyle ibadet olur...

Är zaman etip turganı -  Her zaman yapıp durduğu

Yaşavdaqı qullıqları,  -  Hayattaki işleri,

Eger sünnetke uysa, - Eğer sünnete uysa,

İbadetke avısqan.  - İbadete dönüşür.

Nege dese so ispen  - Çünkü yaptığı o işle

Ol Hazret-i Peygambar’ga,  -  Ol Hazret-i Peygamber’e

Salat selam bolsun oga,  -  Salat selam olsun ona,

Uyganını oylagan.  - Uyduğunu düşünür.

So uyganı sünnettiñ,   -  O uyduğu sünnetin,

Müslimanlıqtıñ esası  -  Müslümanlığın esası

Bolganını tüşüngen.  -  Olduğunu düşünür.

Tagı Din’diñ iyyesi -  Ve de Din’in sahibi

Paygambar’dı atirlegen... - Peygamber’i hatırlar...

Ol Muhammed’di atirlese,  -  O Muhammed’i hatırlasa,

Aleyhissalatü vesselam,  -  Aleyhisselatü vesselam,

Aqlı, pikri, yüregi;  -  Aklı, fikri, yüreği;

Din’diñ asıl iyyesi  -  Dinin asıl sahibi

Haq Quday’ga yöneygen... - Hak Allah’a yönelir...

Eger Allah kelse eske,  -  Eğer Allah akla gelse,

Yüreklerdi biylese,  -  Yürekleri kaplasa,

Adem tınışlıq tapqan!  -  İnsan huzura erer!

Em nav alleri sonıñ   -   Hem bu halleri onun

Alal ibadet bolgan...  - Samimi ibadet olur...

Ene sosı sırmınan,  - İşte şu sırla,

Eñ sıylı yol sünnetke,  -  En değerli yol sünnete,

Uyuvdı är dayim  - Uymayı her daim

Özine adet etken,  -  Kendisine adet eden,

Nav etken islerimen,  -  Bu yaptığı işlerle,

Süygüli bîr qul bolgan... - Sevgili bir  kul olur...

Süytübine är mü’mindiñ  -  Böylece her mü’minin

Bäri yaşavı savlay,  -  Bütün hayatı tamamen,

Quday razı bolganga,  -  Allah razı olduğu için,

Savaplarman tolup qalgan...  -  Sevaplarla dolup kalır...

Allah quldan razı bolsa, -  Allah kuldan razı olsa,

Qarşılıgı biyik bolgan... -  Karşılığı yüksek olur...

Sıylı yol nav sünnet’tiñ  - Değerli yol bu sünnetin

Bäri maseleleri,   -  Bütün meseleleri,

Atta kişkey ökümleri,  -  Hatta küşük hükümleri,

Keme pusulasınday  -  Gemi pusulası gibi,

Barıyaq yerdi körsetken...  -  Gidilecek yeri gösterir...

Bek zararlı, qarangı  -  Pek zararlı, karanlık

Yollar allerdi bildirip, - Yollar ve halleri bildirip,

Şıraq tüymesine usap  -  Işığın düğmesi gibi

Yarıqlıqqa sebep bolgan...  -  Aydınlığa vesile olur....

Qaysı yolga ketiliyegin  - Hangi yola gidileceğini

Bilmey qalıp sasqandıñ, - Bilmeden kalıp şaşıranın,

Avır yükler astında - Ağır yükler altında

Qıynalıp ne etiyegin  -  Zorlanıp ne yapacağını

Bilmey qalıp muñaygandıñ, - Bilemeden kalıp bunalanın,

Qolın ıslap qutargan... - Elini tutup kurtarır...

İnsan bîr sünnetke uysa, - İnsan bir sünnete uysa,

Qaysı avırlıgı bolsa, - Hangi ağırlığı olsa,

İyninden köterip atıp  - Omuzundan kaldırıp atıp

Tap manemen rahatlagan! -  Tam manasıyla rahatlar!

“Nav etkenim tuvra ma,   “Bu yaptığım doğru mu,

Em paydalı bolar ma?”  -  Hem faydalı olur mu?”

Dep sasırıp qalganlar,  -  Diyerek şaşırıp kalanlar,

Sünnetlerge yapıssa, -  Sünnetlere yapışsa,

Qıyın alden qutulgan!  -  Zorlu halden kurtulur!

Qaysı vaqıt bîr insan,  -  Hangi vakit bir insan,

Sünnetten erek qalsa, - Sünnetten uzak kalsa,

Qolın tartıp uymasa, - Elini çekip uymasa,

Qıyınlıqlarga tüsken!  -  Sıkıntılara düşer!

Qayerlerge barıyagı  - Nerelere varacağı

Belli bolmas yollarda,  - Belli olmayan yollarda

Ketiyek yolın yoytqan! - Gidecek yolunu kaybeder!

Paygambar’dıñ sünneti, - Peygamber sünneti,

Aleyhissalatü vesselam, - Aleyhisselatü vesselam,

İnangan insanlardıñ  - İnanan insanların

Yollarını yarıtıp, - Yollarını aydınlatıp,

Allerini tüzetip, - Hallerini düzeltip

Sosı mü’min müslümandı,  -  O mü’min müslümanı,

Selametke şıgargan...  -  Selamete çıkarır...

Savlıqpan qalıñız! -  Sağlıcakla kalınız!

 Dr. Yusuf ALTINIŞIK

Nogayşa 65/2023: İNSAN QAYTİP KÜŞLİ BOLGAN? | TRT Tatarça

 

Nogayşa 64/2023: MALEKLER BAR MA? (2) | TRT Tatarça

Podkastlar (тавыш язмаларыбыз)