Nogayşa 64/2023: MALEKLER BAR MA? (2)

Ötken yuma maleklerdiñ - Geçen hafta meleklerin

Barlıgına belgilev bolgan, - Varlığına delil olan,

Alimlerdiñ aytqanı  - Alimlerin söylediği

Biyik aqıyqatlardıñ,  -  Büyük hakikatların,

Bîr kesegin aytqan edik. - Bir kısmını söylemiştik.

Sosı yuma nasip bolsa, - Bu hafta nasip olsa,

Ol barede söylengen -  Aynı hususta söylenen

Taga teren manelerdiñ - Daha derin manaların

Bazıları aytılayaq...  - Bazıları ifade edilecek...

Nav dünyaga qarasaq,  - Bu dünyaya baksak

Yanı bolgan oñ bolgan... -  Canlı olanlar daha üstündür...

Tagı yanlı maqluqlar, - Ayrıca canlı varlıklar,

Yansız bolgan maqluqlardan, - Cansız olan varlıklardan,

Taga qıymatlı bolgan! -  Daha kıymetlidirler!

Bal şıbınman bîr tavdıñ - Bal arısı ile bir dağın    

Alleri so manege, -  Halleri bu manaya,

Bek yarasıq misal bolgan. - Pek güzel misaldir.

Bal şıbın kişkenekey  -  Bal arısı küçücük

Bolgan alde üyken tavdan -  Olduğu halde büyük dağdan

Taga qıymatlı bolgan. - Daha kıymetlidir.

Nav balşıbın şeşekeyden -  Bu balarısı, çiçekten

Şeşekeyge qonup  -  Çiçeğe konup

Är yaqlardı gıdırgan. -  Her tarafları gezer.

Üyken tav bîr basına, - Büyük dağ bir başına,

Yetim bolup äş bîrevdi - Yetim olup hiç kimseyi

Tanımay yerinde qalgan! -  Tanımadan yerinde durur!

So yanlılardıñ işinde em, -  Bu canlıların içinde de,

Oylu bolgan ullıg bolgan. -  Şuurlu olanlar daha üstündür.

Maqluqlar em köbinşe, -   Hem yaratılan mahluklar çoğunlukla,

So oylularga qızmet qılgan. -  O şuurlu varlıklara hizmet ederler.

Allah yaratqanlarından, -  Allah yarattıklarından, 

Oylulardı maqsat qılgan... -  Şuurluları maksat kılmıştır...

Oylu bolgan maqluqlar; -  Şuurlu olan varlıklar;

İnsanlarman malekler, -  İnsanlarla melekler,

Em közge körinmegen  - Ve göze görünmeyen

Bazı maqluqlar bolgan. - Bazı varlıklardır.

So manemen şıqsaq yolga;  -  Şu manayla yola çıksak;

Oylu maqluq maqsat bolsa,  -  Şuurlu mahluk maksat ise,

Qıymatları ziyada bolsa, -  Kıymetleri pek çok ise,

Demek kökteki yuldızlar em,  -  Demek gökteki yıldızlar da,

Oylu maqluqlarman tolgan... -  Şuurlu mahluklarla doludur...

Sosı oylu maqluqlar, -  Bu şuurlu varlıklar,

Nav biyik qasiyetlerimen  - Bu yüksek özellikleriyle

Quday’ların tanıgan! -  Rablerini tanırlar!

İsyan qılmay Allah’qa, -  İsyan etmeden Allah’a

Barisi tagat qılgan... -  Hepsi ibadet ederler...

Esli yahşı insanlar, - Aklı başında güzel insanlar,

Rablarını oylaganday,  -  Rablerini tefekkür ettikleri gibi,

Sosı maqluqlar tagı, - Şu mahluklar dahi,

Allah’tıñ yaratqanı  - Allah’ın yarattığı,

Maqluqlardıñ yaqşılıgın, -  Mahlukların güzelliğini,

Seyir etip qayran qalgan! - Temaşa edip hayran olurlar!

So oylulardın bîr kesegi, - Şu şuurluların bir kısmı,

Malek degen maqluq bolgan. - Melek denilen varlıklardır.

Sosı oylu maqluqlar,  - Bu şuurlu varlıklar,

Allah’qa äş toqtamay - Allah’a hiç durmadan

İbadetpen zikir qılgan... - İbadetle zikir ederler...

Qaysı qullıqları bolsa,  -  Hangi görevleri yapıyorlarsa,

Etkensayın şat bolgan! - Yaptıkça mutlu olurlar!

Maleklerdiñ barlıgına -  Meleklerin varlığına

Basqa bîr belgilev em, -   Başka bir delil daha,

Yaşav degen sır bolgan. -  Hayat denilen sırdır.

Yaşav degen sırmınan  -  Hayat denilen sırla

Allah soñsuz küşini, - Allah sonsuz gücünü,

Em är zattı bilgenin, - Hem her şeyi bildiğini,

Eslilerle körsetgen...  Akıl sahiplerine göstermiştir...

Hayat, yaşav degen mane,  - Hayat, yaşayış denilen mana,

Tuvradan Quday’dıñ, - Doğrudan Allah’ın

Bar bolganına belgilev, -  Var olduğuna delil,

Em Tamga,möhör bolgan. -  Hem damga, mühürdür.

Nav sebepten Rab Allah, -  Bu sebeple Rab Allah,

Dünyadıñ är yagını,  - Dünyanın her tarafını,

Ol yaşavman tolturgan... -  Bu hayatla doldurmuştur...

Sonday baalı bolganga, -   Böyle değerli olduğu için,

Neşe türlü maqluqına, - Nice türlü yaratıklarına,

Ol hayattı bere turup -  O hayatı devamlı surette vererek

Yaşavlılardı köp qılgan. - Hayat sahiplerini çok kılmıştır.

Basta adem, em yan yanvarlar;  -   Başta insan ve hayvanlar;

Ösimlikler türlü türlü, - Türlü türlü bitkiler,

Är bîrevi hayattan, -  Her biri hayatttan

Nasiplenip pay algan. -  Nasiplenip pay almışlardır.

Hayattaqı maqsatlar  -   Hayattaki maksatlar

Är dayim körinsin dep  -  Her daim görünsün diye

Haq, yerdiñ är yagını,  -  Hak, yeryüzünün her tarafını,

Astını em üstini,  -  Altını ve üstünü,

Yaşavmınan tolturgan! - Hayatla doldurmuştur!

Sosı teren hikmetpen  -  Şu derin hikmet vesilesiyle

Dünya yaşavman tolgan. - Dünya hayatla doludur.

Nav sebepten bari aspan,  -  Bu sebeple bütün gökyüzü,

Yıldızlardıñ Künlerdiñ - Yıldızların, Güneşlerin

Är bîrevi bos qalmay,  - Her biri boş kalmaksızın,

So yerlerge tiyisli -  O yerlere uygun

Yaşavman tolturulgan... -  Hayatla doldurulmuştur...

Aspandaqı so maqluqlar, -  Gökyüzündeki o varlıklar,

Melayike dep atalgan! - Melaike diye atlandırılmıştır.

Nav barede bîr ince -  Bu hususta bir ince

Mane taga nav bolgan: -  Mana daha şudur:

Ol hayattı Rabb’ımız, -  O hayatı Rabb’imiz,

Qayerlerden yaratqan? -  Nerelerden yaratmıştır?

Bilgenimiz topraqtan  - Bildiğimiz topraktan

Neşe yaşav yaratılqan.  - Nice hayat yaratılmış.

Ösimlikdiñ barisi, - Bitkilerin hepsi,

Sosı qurug torpaqtan...  -  Bu kuru topraktandır...

Tagı yan yanvarlardıñ  - Ve de hayvanların

Asılları suv bolgan... -  Asılları sudur...

Sosı al esimizge, - Şu hal aklımıza,

Bîr esik taga aşqan:  - Bir kapı daha açıyor:

Nege dese Haq Allah, -  Çünkü Hak Allah,

Ölüg bolgan torpaqtan, - Ölü olan topraktan,

Türlü türlü yaşav qılsa; - Türlü türlü hayat yaratsa;

Yansız sudan mınlagan, -  Cansız sudan binlerce

Yan yanvardı yaratsa, -  Hayvanları yaratsa,

Yaşavga  taga yuvıq  -  Hayata daha yakın

Nurdan maqluq yaratqanı,  -  Nurdan mahluk yaratması,

Hikmetine tap uygan... -  Hikmetine tam uygundur...

Nav oylardan şıqqan mane, - Bu tefekkürlerden çıkan hakikat,

Topraq, suvdan yaratqanday - Toprak ve sudan yarattığı gibi

Basqa maddelerden em;  -  Başka maddelerden de;

Nurdan, ottan, alaqtrikten,  -  Nurdan, ateşten, elektrikten,

Qarangıdan em sözlerden, - Karanlıktan ve sözlerlerden,

Ta manelerge bargaşe, - Ta manalara varıncaya kadar,

Allah türlü maddelerden,  -  Allah türlü maddelerden,

Yaşav degen so sırdı, - Hayat denilen bu sırrı,

Bek köp etip yaratqan! -  Pek çokça yaratmıştır!

So qıymattaqı hayattıñ -  Bu kıymetteki hayatın  

Nurdan yaratılgan kesegi, - Nurdan yaratılan kısmı,

Ruhani maqluqlar,  -  Ruhani varlıklar,

Em bäri malek bolgan...  Ve bütün meleklerdir...

Savlıqpan qalıñız! -  Sağlıcakla kalınız!

Dr. Yusuf ALTINIŞIK

Nogayşa 63/2023: MALEKLER BAR MA? (1) | TRT Tatarça

 

Nogayşa 62/2023: İYMANDA MIÑLAGAN YAHŞILIQ BAR! (2) | TRT Tatarça

Podkastlar (тавыш язмаларыбыз)