Awraziyä cömhüriyätlärendä nilär buldı?

Bügenge yazmabızda Awraziya cömhüriyätläreneñ kön üzägendäge waqıyğalarğa tuqtalabız.

Ağımdağı yılnıñ 4nçe iyülendä Şanxay xezmättäşlege oyışmasınıñ sammitı Hindstan xökümäte räise Narendra Modi citäkçelegendä onlayn bularaq uzdı. Anda oyışmağa kerüçe häm küzätüçe däwlätlärneñ citäkçeläre, BMO ğomum särqatibe, qunaq däwlät statusında Törekmänstan ilbaşı qatnaştı. Oyışmada küzätüçe il bulıp toruçı Äfğanstannı sammitqa çaqırmadılar. "Taliban"nıñ tışqı êşlär ministrlığı monnan soñğı sammitta qatnaşırğa teläwlären belderde. Sammitta çığış yasağan Qazaqstan (Казакъстан) ilbaşı Qasıym-Cumart Toqayıv oyışma tözelgän könnän birle ber genä zur iq’tisadi proyıktnıñ ğamälgä aşırılmawın äytte häm monı tözätergä çaqırdı. Cıyılışta İran İslam cömhüriyäte oyışmağa tulı äğ’za bularaq alındı. Sammit axırında deklaraśiyä (декларация) qabul itelde häm 13 dokument imzalandı.

Törki däwlätlär oyışması ğomum särqatibe Kubanıçbäk Ömüraliyıv 4nçe iyül’dä Bel’giyägä säfär yasadı. Ul Bryussel’dä Awrupa Berlege oyışmalarına barıp oçraşular uzdırdı. Kubanıçbäk Ömüraliyıv Bryussel’gä êşlekle säfär yasağan täwge Törki däwlätlär oyışması ğomum särqatibe buluın, monıñ oyışmanıñ töbäktäge häm xalıqara mäydanda artqan säyäsi rolen kürsätüen belderde.

6nçı iyül’dä Hindstan parlamentınıñ asqı qanatı (tübän palatası) Lok Sabxanıñ räise Om Birla Mongoliyä cömhüriyätenä räsmi säfär yasadı. 7nçe iyül’dä Mongoliyä parlamentı spikerı Zandanşatar Gombojav qunaqnı tantana belän qarşıladı. Şul uq könne anı Mongoliya ilbaşı Xürälsüx Uxnaa qabul itte. Mongoliya-Hindstan mönäsäbätläre soñğı yıllarda saqlanu, iminlek häm qazılma baylıqlar çığaru şikelle strategik tarmaqlarda zur tizlek belän üsä.

Ukraina däwlät başlığı Volodimir Zelenskiy uzğan atnada Bolgariya, Çexiyä häm Türkiyägä (Төркиягә) säfär yasadı. 7nçe iyül’dä ul Türkiyägä (Төркиягә) kilde. İlbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan häm Volodimir Zelenskiy İstanbulda ozraşu uzdırdı. Säfär qısalarında ike il arasında ber rät strategik kileşü imzalandı.   

BMO Ukrainada suğış buyı tınıç xalıqtan 9 meñnän artıq keşeneñ ğomere özelüen belderde.

5-6 iyül’dä Baqıda Quşılmawçılar (Кушылмaучылaр) xäräkäte koordinaśiyä (координация) byurosınıñ ministrlar cıyılışı uzdı. Anda 93 däwlättän ministrlar häm 11 xalıqara oyışmanıñ wäkilläre qatnaştı. Açılış tantanasına Azärbaycan ilbaşı İlham Äliyıv tä kilde. Azärbaycan Quşılmawçılar xäräkäteneñ çor räise bulğan yıllarda älege oyışmanıñ parlamentariylar häm yäş’lär qorılışları tözelde.  

7nçe iyül’dä Azärbaycan ilbaşı İlham Äliyıv ilenä räsmi säfär belän kilgän Albaniya däwlät başlığı Bayram Begay belän ikeyaqlı häm delegaśiyälärara (делегацияләрара) oçraşular uzdırdı. Anda ênergetikadan başlap ike däwlät arasındağı mönäsäbätlär qaraldı.

Waqıyğalardan kürengänçä, uzğan atna Awraziya qıytğasında ähämiyätle xalıqara cıyılışlar uzdırıldı. Yasalğan säfärlär dä region yazmışına yoğıntı (йогынты) yasarlıq sıyfatta ide.