Küz basımın töşerü öçen kiñäşlär

Küzlärneñ basımı bozılu – glaukoma dip ataluçı xastalıq. Ul optik nerv cepseleneñ funkśiyäsen yuğaltuı näticäsendä barlıqqa kilä häm bik citdi taypılış. Xastalıq küz êçendäge basımnıñ yış kütärelüe näticäse. Küz êçendäge basım kütärelgändä kürü mäydanı taraya. Bu waqıt uzğan sayın suqırayuğa taba iltüçe citdi zarar birä.  

Küz basımı, ğadättä, härkemgä yanıy ala, ämma 40 yäş’tän ölkännärdä yışraq oçrıy. Kürü säläten sizdermiçä häm mäkerle räweştä urlawçı bu xastalıq, soñğa qalğanda, suqıraytırğa mömkin. Ul üzen yıllar ütkäç kürsätä, başta isä keçkenä işarälär belän genä xäbär birä.   

Glaukoma bulğanda qullanılaçaq tabiğıy däwalaw ısullarınnan şularnı äytergä mömkin:

1. Tomat suı.

Glaukomadan däwalanu öçen qullanıluçı ülän suları arasında pomidornıqı ayırım urın alıp tora.  Anı 30 könlek kurs belän êçälär. Tomat suın här kön töşke aştan yaqınça ber säğat’ alda qullanırğa kiräk. Ul, bigräk tä, 35 yäş’tän ölkän keşelärdä näticäsen kürsätä.

2.      Bakla (fasol’neñ êre töre)

Bakla glaukomadan däwalanuda näticäle.  Älege xastalıqqa duçar buluçılarnıñ atnada kimendä 1 tapqır bakla aşawları ähämiyätle. Anıñ niçek äzerlänüe möhim tügel.

3.      Qara lavanda (stêxad lavandası)

Qara lavandanı qaynatıp ülän tönätmäse bularaq êçü glaukomadan däwalanuda faydalı. Anı kön sayın ber çoqır êçü küz basımın rätkä kiterä ala.

4.      Qara änis orlığı

Anı daimi räweştä här kön irtän 1 bal qalağı qabıp çäynäw küz basımın normada tota ala.

5.      Kişer

Kön däwamında kişer aşap, anı salatlarğa çi kileş salıp, yäisä suın êçep glaukomadan qotılırğa mömkin.

6.      Şpinat

Küz basımı uynawçılarğa daimi räweştä şpinat aşaw kiñäş itelä.

7.      Limon bötnege yäisä melissa tönätmäse

Bu qan ağımın kontrol’ itüçe, tamırlarnı kiñäytüçe ülän çäye. Küz basımı öçen dä kiñäş itelä. Melissa tönätmäsen çama belän häm daimi êçärgä kiräk.

8.      Citen orlığı

Ber bal qalağı tarttırılğan citen orlığın ber kasä yoğurtqa salıp aşaw küz basımın kontrol’ astına alırğa bulışa.

9.      Karotin küp bulğan rizıqlar.

Äflisun häm sarı ciläk-cimeşlär küzlärneñ sawlığı öçen citärlek miq’darda A vitaminına iyä. Älege produktlarnıñ antioksidantları iñ yuğarı däräcädä.

10.    Kurkuma

Kurkumalı çäy yäisä ul quşılğan başqa rizıqlar qullanıp küz basımın töşerergä mömkin.

11.    Suğan suı

12.    Fenxel’

Küz basımı bulğanda fenxel’ tönätmäsen daimi räweştä êçü kiñäş itelä.

13.    Ciläk-cimeş häm yäşelçä suları

Alarnı êçü küzlärne sälamät saqlaw öçen kiräkle vitaminnar, minerallar häm antioksidantlar birä.

14.    Qaraciläk häm töçe çiyä

Bu ike ciläk-cimeş glaukoma belän köräştä bik ähämiyätle. Alar küzlärgä zarar birüçe irekle radikallarğa qarşı tora.

15.    Diñgez balığı häm balıq mayı

Küz êçendäge basımnı normal’läşterü öçen qullanıla.

16.    Zäñgär ciläk

Qan ağımın yaxşırtırğa häm küz funkśiyäsenä yärdäm itä.

17.    Magniylı rizıqlar

Qabaq orlığı, şpinat, mindal’, taxin, avokado, banan, granat, pomidorda magniy bar. Alar qan yulı divarlarına uñay täêsir itä häm qan ağımın yaxşırta.

18.    Fizik künegülär küz basımın töşerergä yärdäm itä. Başta äkren templı künegülärdän başlarğa häm kön sayın yasarğa kiräk. Cäyäw yörü, velosiped yörtüne ürnäk itep kiterergä mömkin.  

19.    Yuğarı küz basımınıñ stress däräcäse belän bäyle buluı dälillände. Şuña kürä bu xastalıqtan qotılu öçen tınıçlıq täêmin itü kiräk.

Aşamasqa kiñäş itelüçe rizıqlar.

Küzlärgä basım yasawçı, reakśiyägä säbäpçe azıq-tölektän yıraq torırğa kiräk.

•        Kofein: anıñ küzlärneñ qan ağımın kimetüe küzätelä. Şuña kürä bik küp qullanıluı glaukomalı keşelär öçen xätär.

•        Şikär däräcäse yuğarı azıqlarnı qullanu küzlärneñ irtä qartayuına kiterergä häm glaukoma yanawın arttırırğa mömkin.

Avtor: tabib Mäxmät Uçar