Urta Aziyäneñ iminlege

27nçe aprel’ könne Tacikstan başqalası Duşanbedä Kollektiv iminlek kileşüe oyışmasına äğ’za däwlätlärneñ saqlanu ministrları cıyılışı oyıştırıldı. Cıyılışta oyışmağa äğ’za däwlätlär arasındağı xezmättäşlek, regional’ iminlek, Äfganstannıñ kiläçäge mäs’äläläre söyläşelde. Cıyılış axırında Kollektiv tiz cawap birü köçläreneñ modern qorallar, xärbi häm maxsus caylanmalar belän cihazlandırıluı planı raslandı.

Cıyılış qısalarında şuşı uq könne Duşanbedä Rusiyä häm Tacikstan saqlanu ministrlıqları arasında ildä urtaq hawa saqlanu sistemasınıñ (S-300) urnaştırıluı turında kileşügä qul quyıldı. Tağın da döresräge: Rusiyäneñ Tacikstanda urnaşqan 201nçe xärbi bazasında qullanğan hawa saqlanu sisteması monnan arı Tacikstan yağı belän urtaq qullanılaçaq.

28nçe aprel’ könne isä Duşanbedä Kollektiv iminlek kileşüe oyışmasına äğ’za däwlätlärneñ Milli iminlek şurası ğomum särkätipläreneñ cıyılışı uzdırıldı. Cıyılışta oyışmağa äğ’za däwlätlärneñ kiläçäkkä qağılışlı urtaq êşçänlege bilgelände. Duşanbedä bu strategik cıyılış ütkärelgän çaqta oyışmağa äğ’za däwlätlär bulğan Qırğızstan häm Tacikstan çigendä tacik xärbiläre 11 qırğız awılına höcüm oyıştırdı. İke kön barğan häm 34 qırğız watandaşınıñ ülemenä säbäp bulğan Tacik höcüme Kollektiv iminlek kileşüe oyışmasınıñ abruyın töşerde.

Rusiyä saqlanu ministrı Sergey Şoygu 27nçe aprel’ könne Duşanbedän Boxarağa kilde. 28nçe aprel’ könne Rusiyä häm Üzbäkstan saqlanu ministrlıqları arasında berence tapqır 2021nçe-2025nçe yıllarnı üz êçenä alğan xärbi ölkädä strategik xezmättäşlek programması imzalandı. Üzbäkstan Rusiyädän saqlanu sänäğäte êşlänmälären taşlamalı bäyä belän (Kollektiv iminlek kileşüe oyışması, Awraziya iq’tisad berlege illärenä tanılğan bäyä belän ala.

AQŞnıñ 11nçe sentäbrgä xätle Äfganstannan xärbilären tulısınça çığartaçağın açıqlawınnan soñ Urta Aziya illäre iminleklären nığıtu öçen berlektäşläre belän mönäsäbätlärne konsolidasiyälärgä teli.

Üzbäkstannıñ täwge tapqır Rusiyä belän saqlanu xezmättäşlege kileşüe programmasına imza saluı, Tacikstannıñ hawa kiñlegeneñ iminlegen ruslarğa tapşıruın şuşınıñ belän açıqlarğa bula. Rusiyä dä Tacikstannı häm Üzbäkstannı Awraziya iq’tisad berlegenä kertü, Äfğanstannan buluı mömkin yanawnı çiklärennän çittä totu, Urta Aziyädäge torışın köçäytü öçen töbäk illare belän yaña kileşülärgä qul quya.

Uzğan yıllarda Tacikstanda xärbi baza açuı bilgele bulğan Qıtaynıñ AQŞnıñ xärbilären Äfganstannan çikkännän soñ bu ölkädä tağın da aktiv bulırğa häm Äfganstanda üz xärbi bazasın tözergä teläyäçäge mäğ’lüm. Qıtay äydäp barğan Şanxay xezmättäşlek oyışması töbäk iminlege öçen yaña strategiyanı bilgelärgä mäcbür.

Urta Aziya illäre belän saqlanu ölkäsendä xezmättäşlekne üsterüçe Törkiyä Äfğanstan häm Urta Aziya cömhüriyätläre belän bu ölkädäge yaqın xezmättäşlegen däwam itteräçäk. Bu cähättän Törkiyäneñ citeştergän sänäğät êşlänmäläre, bigräk tä keşesez hawa apparatları häm keşesez qorallı hawa apparatlarınıñ Urta Aziya cömhüriyätläre tarafınnan täêmin itelüe bik möhim. Qazaqstan monnan alda Törkiyäneñ çılbırlı texnikasın, bronyalı maşinaların sınap qarağan ide. Aselsan, Qazaqstannan soñ Üzbäkstanda da êşxanä aça ala.

Abdrasul İsakov