پلټوونکې سترګې
پلټوونکې سترګې
یو قطبي نړیوال نظم پای ته رسیږي. ایا ددې مسئلې نه به کوم هیوادونه ډیره ګټه پورته کړي؟
سعودي عربستان، متحده عربي امارات، ایتوپیا، ایران، مصر، ارجنټاین هغه ۶ هیوادونه دي چې غواړي د بریکس په سازمان کې غړیتوب واخلي او شامل شي. داسې ښکاري چې د چین په محور کې جوړ شوی ځواک به اوسنی نظم وننګوي. په هرصورت، وړاندوینه کیږي چې د تورکیې په څیر هیوادونه چې د واشنګټن یا بیجینګ په محور کې موقعیت نلري او خپلې ملي ګټې تعقیبوي له دې حکم څخه به ډیره ګټه پورته کړي.
د تورکیې غږ راډیو درنو اوریدونکو په سلامونو مو هر کلی کوو. ددې اونۍ په خپرونه کې به پر دې خبرې وکړو چې د نړۍ د یو قطبي نظم له ختمېدو څخه به کوم هېوادونه ډېره ګټه پورته کړي.
لویدیځ چې د امریکا تر مشرۍ لاندې یو قطبي نړیوال نظم څخه خوند اخلي، د جدي ننګونو سره مخ دی.
که څه هم ډیری کارپوهان د نوي نړیوال نظم په اړه خبرې کوي چې په هغه کې امریکا او چین دوه قطبونه جوړوي، داسې ځواکونه شتون لري چې ځانونه د دې دوو دولتونو تر څنګ ځای نه نیسي او خپلو ملي ګټو ته لومړیتوب ورکوي.
د دغو قدرتونو مثالونه لکه تورکیه، سعودي عربستان، هند او اندونیزیا ورکول کیږي.
تورکیه یو له هغو هیوادونو څخه دی چې په مستقیم ډول په یوه قطب کې نه شاملیږي.
تورکیه له کلونو راهیسې داسې تګلارې تعقیبوي چې د خپلو ګټو سره سمون خوري او پرته له کوم شرطه د لویدیځ او نورو هیوادونو سره اړخ نه لګوي.
د روسیې او اوکراین د جګړې پر مهال د هغه معقول چلند د دې یوه ستره بېلګه ده. یو ځل بیا په ناټو کې د سویډن او فنلنډ د غړیتوب په اړه د تورکیې دریځ دا په ډاګه کوي چې تورکیه یو خپلواک ځواک دی چې خپلې ګټې تعقیبوي.
سعودي عربستان او هند هم د بېلګې په توګه هېوادونه دي.
په BRICS کې د سعودي عربستان ګډون له خپل عنعنوي متحد، امریکا سره د ګټو د زیاتېدونکي شخړې یوه بیلګه ده.
د ویلو ده چې د سعودي عربستان لخوا د تیلو په عرضه کې د بدلون پریکړه د دواړو هیوادونو ترمنځ د کړکیچ لامل شوې ده.
سعودي عربستان غواړي د امریکا پر وړاندې د خپل حریم د پراخولو لپاره چین ته نږدې شي.
هند چې مخکې د بریکس غړی دی، د چین تر تسلط لاندې له راښکته کیدو ویره لري.
په واشنګټن او پاریس کې د هند د لومړي وزیر نریندرا مودي تماسونه د دې ښکارندویي کوي چې دوی به په هیڅ ډول شرایطو کې له چین سره اړخ نه لګوي.
د ډالرو د تسلط پای ته رسولو لپاره د BRICS مشترکه اسعارو وړاندیز ته د هند رد کول هم یو مهم مثال دی.
د براعظم اروپا لپاره د آلمان بدیل
آلمان هم د هغو کاندیدانو هیوادونو څخه دی چې خپل سیمه ایز قطب جوړوي، په دوو قطبونو کې شامل نه دی. د دې تر ټولو لوی لامل دا دی چې کانټیننټال اروپا د انګلیس-سیکسون دولتونو له ګټو څخه مختلف اهداف لري.
اروپایی اتحادیه چې د امریکا له محور څخه لیرې کیږي او خپلې ګټې تعقیبوي د نوي سیمه ایز قطب د رامینځته کولو وړتیا لري. دې موخې ته د رسېدو لاره د جرمني په مشرۍ د یوه سیمه ییز قطب د رامنځته کېدو له لارې ده.
نوي امر ته د لیږد په دوره کې اخیستل شوي ګامونه مهم دي.
هغه هیوادونه او اتحادونه چې دومره پیاوړي دي چې خپل سیمه ایز قطبونه رامینځته کړي د دې وړتیا لري چې ډیری ګټې چمتو کړي. د دې دلیل د توازن پالیسي او هغه ګټې دي چې دوی به د یو بل په وړاندې د اختلافاتو سره سره ترلاسه کړي.
دا حقیقت چې د امریکا او چین ترمنځ اړیکې د سیالۍ اړخ څخه نږدې دښمنۍ ته تللي دي دا سیمه خلاصوي.
هغه هیوادونه چې د نوي نړیوال نظم په لیږد کې رامینځته شوي تشې څخه ښه ګټه پورته کوي د ۲۱ پیړۍ راپورته شوي ستوري به وي.
