Түрік тілінде жиі қолданылатын “Lütfen” деген сөз бір нәрсені сұраған кезде айтылады

Түрік тілінде жиі қолданылатын “Lütfen” деген сөз бір нәрсені сұраған кезде айтылады. Әрі сөйлемнің басында, әрі сөйлемнің аяғында қолданылады. “Lütfen” (лүтфен ) сөзі қазақ тіліндегі «жақсы болар» немесе  «өтінемін» деген сөздерге жақын.  Бағдарламамыздың бүгінгі бөлімінде жазбаша ереже емес, бірдеңе сұрағанда «Lütfen» деп қарсы жаққа тудыратын мінез-құлық туралы айтатын боламыз. Түрік тілі қоғамы “lütfen” (лүтфен ) деген сөзді «біреуден бірдеңе сұрағанда «қалаймын, сұраймын» мағынасында қолданылатын сөз» деп түсіндіреді. “Lütfen” сөзі араб тілінен кірген кірме сөз. «Маңызды немесе жоғары лауазымдағы адамдардың сыйы» дегенді білдіреді.

***

Қазір көп қолданылмайтын «bendeniz» сөзі сияқты, «lütfen» де қарсы жақты мақтайтын нәзік үлгі. Парсы тіліндегі «менде» сөзіне түрікше екінші көптік жұрнағы жалғану арқылы жасалған сөз сөйлеген адам қожа, айтушы құл деген метафораға негізделген. “Lütfen” сөйлеушінің не істегісі келетінін нәзік түрде  білдіруде.

***

“Lütfen” деп айту, ең алдымен, басқаларға құрмет көрсету тәсілі болып саналады. Тілектеріміз бен талаптарымызды жеткізген кезде бұл сөзді қолдану басқаларды бағалайтынымызды білдіреді. Егер тараптар бір-біріне мейірімділікпен қарайтындарын басынан бастап көрсетсе, салауатты қарым-қатынас болады. Әйтпесе тараптар бір-бірін теріс пікірмен тыңдап, жағымсыз әрекетке себеп болуы мүмкін. “Lütfen”  деп айту қарым-қатынастың тиімдірек және жағымды атмосферада өтуіне көмектеседі.

***

“Lütfen” деп айту көптеген мәдениеттер әлеуметтік нормаларға сәйкес әрекет етудің бір бөлігі болып табылады. Қоғамдағы өзара әрекеттестікте тиісті мінез-құлық үлгілерін ұстану әлеуметтік қарым-қатынастардың оң бағытта сақталуын қамтамасыз етеді. Осыған байланысты ынтымақтастық пен ымыраластық рухын көтеретін “Lütfen” деген сөз қоғамдық денсаулықтың маңызды элементі болып табылады.

***

Өтініштерімізді сыпайы түрде білдіру адамдардың бізге көмектесу туралы шешіміне оң әсер етеді. Сұралған нәрсе қарсы тарапты мәжбүрлейтін сипатта болмаса да, түрік тілінде тілегімізді «lütfen» деп білдіру адамның өзіне де, өзгеге де құрметін көрсетеді. Сонымен қатар қоғамдық көлікте жол ақысын өсіргіміз  келетін адамға, тапсырыс берген даяшыға немесе транзакциямызды орындайтын кез келген қызметкерге «lütfen» деп айту бізге ешқандай шығын әкелмейді.