Σύγχρονοι καιροί και ραμαζάνι

Θα ξεκινήσω τα λόγια με μια κινέζικη κατάρα: «Είθε να ζήσεις σε ενδιαφέροντες καιρούς». Δεν ξέρω τι ακριβώς εννοούν οι Κινέζοι αλλά βλέποντας την κρίση μοναξιάς και αναξιότητας που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος σε μια εποχή που κατέχει τα πάντα σκέφτεται κανείς κάπως έτσι πρέπει να είναι οι ενδιαφέροντες καιροί.

Ο Αξιολύπητος Σύγχρονος Άνθρωπος

Πράγματι ο μοναχικός άνθρωπος των σύγχρονων εποχών είναι σε μια πιο αξιολύπητη κατάσταση σε σύγκριση με τα υπόλοιπα πλάσματα. Ο σύγχρονος άνθρωπος επαναστατώντας στη φύση, την παράδοση, την θρησκεία, τις αξίες και όλους τους περιορισμούς, ακολουθώντας την εξουσία μόνο του νου του έχει σχεδόν κηρύξει την θεϊκότητα του. Συνεχίζει να αναζητά την αθανασία του με προσπάθειες όπως η τεχνητή νοημοσύνη. Αλλά δυστυχώς η οντολογία του δεν είναι θεϊκή. Είναι θνητός.

Δεν ξέρω αν υπήρξε άλλη εποχή στην ιστορία που ο σύγχρονος άνθρωπος εξαιτίας των απεριόριστων επιθυμιών ζει ταυτόχρονα τηνέλλειψη μέσα στην αφθονία, την μοναξιά μέσα στις μάζες και την ανημποριά μέσα σε κάθε μορφής δυνατότητες. Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι σκλάβος της καταναλωτικής κοινωνίας. Ένα πλάσμα που μετατρέπει σε αντικείμενα μιας χρήσης την φύση, τα αντικείμενα, τις αρχές, τις αξίες, τις παραδώσεις και τις καταναλώνει.

Δεν θα μπορούσε να υπάρξει μια περίοδος να σώσει τον σύγχρονο άνθρωπο από τον εγωϊσμό του που εξαντλεί τα πάντα σταματώντας για μια στιγμή όπως λέει ο ποιητής ΝετζίπΦαζίλ «σταματήστε πλήθη, αυτή τη λεωφόρος είναι αδιέξοδος» και ταρακουνώντας τον θα τον κάνει να συνέλθει. Μια παράδοση που δίνει την ευκαιρία στον άνθρωπο να κάνει αυτοκριτική. Άραγε υπάρχει μέσα στις θρησκείες, τις ιδεολογίες, τους τρόπους σκέψεις μια τέτοια παράδοση; Ο μήνας του Ραμαζανιού είναι η απάντηση ακριβώς αυτής της αναζήτησης.

Το νόημα της νηστείας

Αυτό που θα σώσει των σύγχρονο άνθρωπο από αυτή την κρίση, τον εγωϊσμό του και την μοναξιά του είναι να μην ζει μόνο για τον εαυτό του. Να μην κάνει τα πάντα για την δικιά του ηδονή. Το Ραμαζάνι είναι ο μήνας που κάνει τον άνθρωπο να αμφισβητήσει τον εαυτό του για όλα όσα έχει κάνει και δεν έχει κάνει.

Σήμερα τα τρία βασικότερα προβλήματα της ανθρωπότητας είναι η αδικία, η έλλειψη αλληλεγγύης και η ανικανότητα συνύπαρξης με τις διαφορετικότητες. Το Ραμαζάνι είναι ένας μήνας που μπορεί να εξαλείψει όλες αυτές τις ελλείψεις.

Το να μην τρως και να μην πίνεις τίποτα κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι ίσως μόνο μια όψη της νηστείας. Πολύ περισσότερα είναι ενώ στερείς το σώμα από όλα τα αγαθά είναι να αποκτάς την επίγνωση όλων κάθε μορφής αγαθού. Η νηστεία είναι το άλλο όνομα της λύτρωσης του ανθρώπου από την σκλαβιά της κατανάλωσης και της απελευθέρωσης του. Αυτό που νηστεύει στο Ραμαζάνι δεν είναι μόνο το στομάχι. Το Ραμαζάνι είναι ο μήνας της εκκαθάρισης όλου του σώματος μας, με όλα τα σωματίδια του από κάθε μορφής κακία. Η νηστεία πρώτα από όλα είναι η καθαριότητα της καρδιάς.  Είναι η αποτοξίνωση της καρδιάς του ανθρώπου ο οποίος συνέχεια επιθυμεί να έχει περισσότερα από αυτά που έχει κάποιος άλλος. Είναι το αντίδοτο της απληστίας αυτού που έχει τα πάντα αλλά δεν ικανοποιείται με τίποτα. 

Ο μήνας της αλληλεγγύης και γαλήνης

Το Ραμαζάνι είναι ένας μήνας αλληλεγγύης, ενότητας και ομόνοιας πέρα των γλωσσών, φυλών, χρωμάτων, ιδεολογιών και θρησκειών. Είναι ίσως η πιο αισθητική αντανάκλαση της καθολικότητας του Ισλάμ. Στους παραδοσιακούς δείπνους ιφτάρ που διοργανώνονται στις ισλαμικές κοινότητες κανείς δεν ρωτάει την καταγωγή αυτού που συμμετέχει. Αν πρέπει να εκφράσουμε σαν τον Γιουνούς Εμρέ «Για χάρη του Δημιουργού επιδεικνύετε ανοχή στους δημιουργημένους». Το καθολικό μήνυμα των δείπνων ιφτάρ και ο χαρακτήρας του που ενώνει τους ανθρώπους γίνεται αισθητός και στις μη μουσουλμανικές κοινότητες. Στον τόπο αυτό οι μουσουλμανικές κοινότητες μοιράζονται τους δείπνους ιφτάρ με τους γείτονες τους, τους μη μουσουλμάνους. Αυτό το καθολικό μήνυμα τηρούν και ορισμένα δυτικά κράτη. Κάθε χρόνο παραθέτονται δείπνοι ιφτάρ στον Λευκό Οίκο και σε ορισμένα δυτικά κράτη. Το Ραμαζάνι είναι επίσης μια από τις περιόδους που οι μη κυβερνητικές οργανώσεις από την Τουρκία παρέχουν τις περισσότερες βοήθειες στο εσωτερικό και το εξωτερικό, που κάνουν τα ορφανά και τους φτωχούς σε όλο τον κόσμου ευτυχισμένους. Η κάλυψη των αναγκών των φτωχών με φιλανθρωπίες και δωρεές δεν είναι μόνο μια καλοσύνη, μια εθελοντική δραστηριότητα. Πέρα από αυτό οι βοήθειες αυτές είναι μια πολύ σημαντική συμβολή και στην παγκόσμια ειρήνη καθώς εμποδίζουν τους ανθρώπους να παρασυρθούν σε λανθασμένους δρόμους εξαιτίας της φτώχειας όπως εκβιασμός, κλοπή, λεηλασία και τρομοκρατία.  Διότι η φιλανθρωπία αποτελεί το θεμέλιο της ειρηνικής και γαλήνιας συνύπαρξης. Παρόλο που δεν είναι η πλουσιότερη χώρα του κόσμου, η Τουρκία είναι η χώρα η οποία παρέχει τις περισσότερες βοήθειες ανάλογα με το εισόδημα της συνεισφέροντας όχι μονάχα στους φτωχούς αλλά και τη γαλήνη και ειρήνη. Οι στατιστικές δείχνουν πως τα χαμηλότερα ποσοστά εγκληματικότητα είναι πάλι το Ραμαζάνι.

Ο μήνας της μνήμης, συσπείρωσης και συμφιλίωσης

Το Ραμαζάνι στην Τουρκία βιώνεται πολύ έντονα. Τα ιφτάρ, τα σαχούρ, οι προσευχές τεραβίχ, η ιερή νύχτα του Καντρ και οι ειδικές  εκδηλώσεις αυτή της νύχτας, οι δείπνοι, τα φεστιβάλ… Οι εκδηλώσεις αυτές αγκαλιάζουν το σύνολο της κοινωνίας. Οι εκδηλώσεις Ραμαζανιού δεν δημιουργούν ποτέ περιθωριοποιημένους. Ίσως αυτός είναι ο λόγος που το έθνος μας είναι από τα σπάνια έθνη στον κόσμο που μπόρεσαν να καθιερώσουν την ύπαρξη τους χωρίς να δημιουργήσουν έναν «άλλον». Το Ραμαζάνι είναι ένας μήνας μνήμης, συσπείρωσης και συμφιλίωσης. Το Ραμαζάνι δεν ξεχνιούνται αυτοί που είναι εν ζωή αλλά μνημονεύονται και οι νεκροί καθώς πραγματοποιούνται επισκέψεις σε νεκροταφεία την παραμονή του μπαϊραμιού. Οι επισκέψεις στα νεκροταφεία προσφέρουν περισσότερα πράγματα σε αυτούς που είναι εν ζωή παρά σε αυτούς που έχουν πεθάνει. Όπως λέει και ποιητής Σεζάι Καράκοτς μας κάνει να ζήσουμε «την άνοιξη που αναδύεται από τους τάφους». Οι επισκέψεις αυτές θυμίζοντας μας την παροδικότητα της κοσμικής ζωής βάζουν στη σωστή θέση την οντολογική μας στάση στο σύμπαν. Τα μεγάλα προβλήματα που αδυνατούμε να λύσουμε, τα αντικείμενα που θεωρούμε αναγκαία και όλα τα πράγματα που επιδιώκουμε απλοποιούνται. Οι επισκέψεις στα νεκροταφεία διορθώνουν κάθε φορά την αντίληψη μας, την στάση μας.      

 Το Ραμαζάνι είναι επίσης ο μήνας της συμφιλίωσης κατά τον οποίο συμφιλιώνονται αυτοί που έχουν διαφορές, ξεχνιούνται οι δυσαρέσκειες. Ένας μήνας που πραγματοποιούνται επισκέψεις σε γείτονες, συγγενείς και φίλους. Η ανταλλαγή ευχών, οι γιορτινές επισκέψεις εξαλείφουν τη μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου και τη λαχτάρα του στη φιλία και την συνομιλία. Σύμφωνα με μια στατιστική στην Τουρκία οι άνθρωποι επισκέπτονται κατά 84% τους συγγενείς τους.   

Ολοκληρώνω τα λόγια μου με μια πρόταση. Ο μήνας του Ραμαζανιού  με την ιδιότητα του που σώζει τον σύγχρονο άνθρωπο από τις αλυσίδες του, τον απελευθερώνει, τον κάνει πιο ευαίσθητο απέναντι στο περιβάλλον του, την κοινωνία, τα υπόλοιπα πλάσματα, τη φύση και συμβολή του στη γαλήνη και την παγκόσμια ειρήνη είναι ένας μήνας που πρέπει να συμπεριληφθεί στον κατάλογο άυλης παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.  Αν τα βραβεία συμβολής στην παγκόσμια ειρήνη απονέμονταν σε κάτι άλλο εκτός από τα πρόσωπα και τους θεσμός ο καταλληλότερος υποψήφιος θα ήταν ο μήνας του Ραμαζανιού.  Καλό Ραμαζάνι, καλό Μπαϊραμι.