Είναι στα σκαριά ένας Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος;

Ο τερματισμός του συριακού πολέμου και των δεινών του συριακού λαού απαιτεί μια στρατηγική που να κινείται πέραν του πολέμου δι’ αντιπροσώπων και της γεωπολιτικής επίδειξης ισχύος.

Θα εμπλακούν άραγε σε πόλεμο οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία για την χρήση χημικών όπλων από το συριακό καθεστώς στις 7 Απριλίου στην Ντούμα; Πρόκειται για την απαρχή ενός Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου; Παρά τις υπερβολές και τον πόλεμο των λέξεων, όχι δεν είναι. Είναι περισσότερο οι εκκρεμείς λογαριασμοί του Ψυχρού Πολέμου που άφησαν πολλά πράγματα εκτός τόπου και χρόνου.

Υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι το καθεστώς του Μπασάρ Άσαντ ξαναχρησιμοποίησε χημικά όπλα στις 7 Απριλίου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ανέφερε ότι περίπου 500 άτομα στη Ντούμα έλαβαν ιατρική φροντίδα για «ενδείξεις και συμπτώματα που συνάδουν με την έκθεση σε τοξικά χημικά». Θεωρείται ότι η επίθεση είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο περισσοτέρων από 70 ατόμων. Οι νεκροί εμφάνισαν συμπτώματα «έκθεσης σε άκρως τοξικά χημικά».

Δεν ήταν η πρώτη φορά που το καθεστώς χρησιμοποίησε χημικά όπλα εναντίον του ίδιου του του λαού. Το 2013 που το είχε ξανακάνει, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα έθεσε μια κόκκινη γραμμή αλλά δεν έκανε το παραμικρό για να αποδώσει ευθύνες στο καθεστώς ή για να λάβει μέτρα ώστε να μην επαναληφθούν αυτές οι βάρβαρες πράξεις. Αυτή η αποτυχία του Ομπάμα ήταν που έδωσε στη Ρωσία και το Ιράν την ευκαιρία να εισέλθουν σε πλήρη ισχύ στο χάος στη Συρία. Αυτό ήταν επίσης που έδωσε μια νέα σανίδα σωτηρίας στο καθεστώς Άσαντ τη στιγμή που κόντευε να καταρρεύσει. Μια σοβαρή και στρατηγική απάντηση τότε, πιθανότατα να άλλαζε τον ρου του συριακού πολέμου και να απέτρεπε μελλοντικές επιθέσεις με χημικά.

Όμως η χρήση χημικών όπλων, που από μόνη της είναι ένα ειδεχθές έγκλημα πολέμου, αποτελεί μονάχα ένα κομμάτι της συριακής τραγωδίας. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν πεθάνει και εκατομμύρια αναγκάστηκαν να γίνουν πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένοι ως αποτέλεσμα του πιο βίαιου πολέμου του 21^ου αιώνα. Όπως δικαιολογημένα έχει πει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πολύ περισσότεροι άνθρωποι έχουν πεθάνει ως αποτέλεσμα της χρήσης συμβατικών όπλων και η διεθνής κοινότητα έχει αποτύχει να ανταποκριθεί σε αυτό το δράμα, εγκαταλείποντας τον λαό της Συρίας από τη μια στη βαρβαρότητα του καθεστώτος Άσαντ και από την άλλη στην Νταές και στις υπόλοιπες τρομοκρατικές ομάδες. Ο συριακός λαός δεν επέλεξε και δεν θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα σε δυο τέρατα του συριακού πολέμου. Με ελάχιστες εξαιρέσεις όπως η Τουρκία, οι περισσότεροι στον κόσμο έχουν γυρίσει την πλάτη στον λαό της Συρίας. Η επίθεση με χημικά στις 7 Απριλίου πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και πρέπει να αποδοθούν ευθύνες στο καθεστώς για τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττει. Πιθανά μέτρα περιλαμβάνουν μια στρατιωτική απάντηση με τη μορφή της καταστροφής εγκαταστάσεων χημικών και άλλων θανατηφόρων ικανοτήτων του καθεστώτος. Η Τουρκία υποστήριξε μια απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την διερεύνηση του περιστατικού. Ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW) στέλνει μια αποστολή στην Ντούμα για να ελέγξει την χρήση χημικών οπλών. Πρέπει να της δοθεί πλήρη πρόσβαση για να κάνει την δουλειά της.

Η κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει ακόμα αποφασίσει το πως θα απαντήσει. Η ένταση μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας έχει κλιμακωθεί, ωστόσο δεν θα ξεκινήσουν έναν παγκόσμιο πόλεμο. Κατά την προηγούμενη τετραετία οι παγκόσμιες δυνάμεις και οι περιφερειακοί πρωταγωνιστές χρησιμοποίησαν τη συριακή περιπέτεια για τη δική τους γεωπολιτική τοποθέτηση. Είναι απίθανο να αλλάξει τώρα. Το κυρίως πρόβλημα είναι ότι το σημείο εστίασης δεν είναι ο τερματισμός του πολέμου αλλά η χρήση του με διάφορους τρόπους για την άσκηση επιρροής στη Συρία, το Ιράκ και παραπέρα. Ο αγώνας κατά της Νταές χρησιμοποιείται ως συγκάλυψη για τη δικαιολόγηση επεκτατικών πολιτικών και επίδειξης πολιτικής δύναμης. Το καθεστώς Άσαντ και οι υποστηρικτές του είναι που επωφελούνται στο έπακρο από αυτήν την ακροσφαλή διπλωματία, και ο συριακός λαός εξακολουθεί να υποφέρει.

Οι εκκρεμείς λογαριασμοί του Ψυχρού Πολέμου σχετίζονται με το γεγονός ότι δεν προέκυψε μια βιώσιμη τάξη μετά τον τερματισμό του διπολικού παγκόσμιου συστήματος. Η ανισορροπία δύναμης που ένιωθαν μη-δυτικές χώρες, κυρίως η Ρωσία και η Κίνα, ήταν γραφτό να προκαλέσει περιοδικές διαταραχές στο παγκόσμιο σύστημα. Η αποτυχία του διεθνούς συστήματος να διασφαλίσει την ειρήνη, την τάξη, την ελευθερία και την ευημερία για όλους έχει προκαλέσει πολυάριθμες καταστροφές από την δεκαετία του ’90. Ο πρώτος Πόλεμος του Κόλπου, οι γενοκτονίες στη Βοσνία και την Ρουάντα, τα ατέλειωτα δεινά των Παλαιστινίων, η εξάπλωση των αποτυχημένων κρατών σε Αφρική και Ασία, η άνοδος της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού και το διαρκώς αυξανόμενο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών είναι κάποιες από τις συνέπειες αυτής της νέας εποχής παγκόσμιας αταξίας και χάους. Χώρες όπως η Ρωσία θεωρούν τον εαυτό τους ως τον χαμένο της ανισορροπίας ισχύος στην μεταψυχροπολεμική εποχή και θέλουν να το αλλάξουν υπέρ τους. Η Συρία αποτελεί απλώς την σκηνή για αυτήν την μεγαλύτερη μάχη. Το μέλλον των σημερινών πολέμων, περιλαμβανομένου και εκείνου στη Συρία, θα εξαρτηθεί από το πως και πότε θα δημιουργηθεί μια νέα ισορροπία ισχύος. Θα εξαρτηθεί επίσης από την διασφάλιση της ειρήνης και της δικαιοσύνης για όλους.

Όσον αφορά τη σημερινή ένταση μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, είναι πιθανό να καταλήξει σε περιορισμένες αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές εναντίον συγκεκριμένων καθεστωτικών στόχων, όπως συνέβη πέρσι στην Χαν Σεϊχούν. Η κυβέρνηση Τραμπ έστειλε τότε ένα ισχυρό μήνυμα, και είναι πολύ πιθανό να κάνει το ίδιο και τώρα. Ο Τραμπ θέλει επίσης να δείξει στον κόσμο ότι δεν είναι ο Ομπάμα και ότι  άμα δει μια υπέρβαση της κόκκινης γραμμής, απαντά. Η Ρωσία θα συνεχίσει να στέκεται στο πλευρό του καθεστώτος και θα επιδιώξει να αποκλιμακώσει την ένταση προκειμένου να αποτρέψει μια οποιαδήποτε ευρείας κλίμακας επίθεση εναντίον των καθεστωτικών δυνάμεων.

Ενώ εκτυλίσσονται αυτά τα στρατηγικά παιχνίδια, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας ότι μπορεί κάποιος να διαθέτει τα πιο εξελιγμένα όπλα στον κόσμο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει μια έξυπνη στρατηγική. Ο τερματισμός του συριακού πολέμου και των δεινών του συριακού λαού απαιτεί μια στρατηγική που να κινείται πέραν του πολέμου δι’ αντιπροσώπων και της γεωπολιτικής επίδειξης ισχύος. Θα πρέπει να εστιάσει στη δημιουργία μιας νόμιμης, δημοκρατικής και συμπεριληπτικής πολιτικής τάξης χωρίς το καθεστώς Άσαντ ή τρομοκρατικά δίκτυα όπως η Νταές, η Αλ-Κάιντα, το Κόμμα Δημοκρατικής Ενότητας (PYD) ή οι Δυνάμεις Προστασίας του Λαού (YPG).