Τα προβλήματα της Ευρώπης

Με μια σειρά από εθνικές και τοπικές εκλογές που θα διεξαχθούν κατά το επόμενο έτος, η ευρωπαϊκή πολιτική είναι πιθανό να δει περισσότερες ανατροπές και στροφές που θα εμβαθύνουν την αυτο-αμφισβήτηση και θα ενθαρρύνουν τα λαϊκιστικά, αντιμεταναστευτικά, Ισλαμοφοβικά και ξενοφοβικά αισθήματα σε όλη την γηραιά ήπειρο

Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα επίμονο και δυνητικά καταστροφικό κύμα πολιτικού λαϊκισμού και καιροσκοπισμού σε μια περίοδο παγκόσμιας ανασφάλειας, περιφερειακού χάους και αποκλειστικού νατιβισμού. Η κατάσταση αυτή απειλεί να υπονομεύσει την ιδέα της Ευρώπης και να αποδυναμώσει την Ευρωπαϊκή Ένωση κατόπιν της ψηφοφορίας Brexit. Με μια σειρά από εθνικές και τοπικές εκλογές που θα διεξαχθούν κατά το επόμενο έτος, η ευρωπαϊκή πολιτική είναι πιθανό να δει περισσότερες ανατροπές και στροφές που θα εμβαθύνουν την αυτο-αμφισβήτηση και θα ενθαρρύνουν τα λαϊκιστικά, αντιμεταναστευτικά, Ισλαμοφοβικά και ξενοφοβικά αισθήματα σε όλη την γηραιά ήπειρο.

Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να κάνουν λογικές εκτιμήσεις, αν η Ευρώπη θέλει να παραμείνει ισχυρή και ενωμένη στο εσωτερικό και αξιοπρόσεκτη στον κόσμο.

Αυτοί που ανησυχούν σοβαρά για το αυξανόμενο κύμα νεο-ρατσισμού και πολιτικού καιροσκοπισμού, ανακουφίστηκαν με την νίκη του Αλεξάντερ Βαν ντερ Μπέλεν επί του ακροδεξιού Νόρμπερτ Χόφερ στις αυστριακές προεδρικές εκλογές. Ο Χόφερ όχι μόνο εξέφρασε ανοιχτά ρατσιστικές απόψεις κατά των Τούρκων και των Μουσουλμάνων, αλλά και αμφισβήτησε την ΕΕ και στην αρχή της προεκλογικής του εκστρατείας ζήτησε (αλλά στη συνέχεια άλλαξε γνώμη ) ένα δημοψήφισμα τύπου Brexit. Αν εκλεγόταν, θα ήταν ο πρώτος ανοιχτά ακροδεξιός και Ισλαμοφοβικός πρόεδρος μιας σημαντικής ευρωπαϊκής χώρας. Μολονότι έχασε ο Χόφερ, οι ιδέες που υποστήριξε και που βοήθησε να καταστούν δημοφιλείς, είναι ακόμα εκεί. Εκείνος δεν ήταν μόνο αντίθετος με την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ αλλά και με τους Τούρκους και μουσουλμάνους που έρχονταν στην Αυστρία – μια πολιτική στάση που γίνεται ολοένα και πιο διαδεδομένη σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Στο μεταξύ, η τωρινή αυστριακή κυβέρνηση εξακολουθεί να διατηρεί μια αμφιλεγόμενη και εχθρική στάση απέναντι στην Τουρκία.

Τα αποτελέσματα των αυστριακών εκλογών δείχνουν μια αχτίδα ελπίδας, με την έννοια ότι το να κατηγορούμε τους Μουσουλμάνους, τους Τούρκους και τους μετανάστες για τα προβλήματα στην Αυστρία και στην Ευρώπη, δεν αποδίδει πάντα στην κάλπη. Τουλάχιστον κάποιοι στην Ευρώπη βλέπουν την πραγματικότητα για αυτό που είναι: το να περιορίζουμε περίπλοκα προβλήματα σε μία μόνο αιτία και να στιγματίζουμε ομάδες ανθρώπων, μπορεί μεν να επιφέρει βραχυπρόθεσμα πολιτικά οφέλη, αλλά δεν εξασφαλίζει οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη λύση. Αν τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται τους άστοχους φόβους των απλών πολιτών και να τους τροφοδοτούν με προκατάληψη και μισαλλοδοξία, μόνο θα εμβαθύνουν την αίσθηση της απελπισίας, της σύγχυσης και του μίσους και θα αποτύχουν να αντιμετωπίσουν τα πραγματικά προβλήματα της Ευρώπης.

Ενδεχομένως θα δούμε μια επανάληψη αυτής της κατάστασης στις επερχόμενες γαλλικές εκλογές το επόμενο έτος. Το Εθνικό Μέτωπο υπό την Μαρίν λε Πεν έχει δει την βάση ψηφοφόρων του στα ύψη τα δύο τελευταία χρόνια. Αναμένεται να είναι ένας σημαντικός υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 2017. Με τον κ. Ολάντ να αναγγέλλει ότι δεν θα διεκδικήσει μια νέα θητεία και τους Σοσιαλιστές να τα πηγαίνουν άσχημα στην κάλπη, απομένει να δούμε πώς το Κόμμα Ρεπουμπλικάνων (παλαιότερα γνωστό ως Ένωση για ένα Λαϊκό Μέτωπο ή UMP) και ο προεδρικός τους υποψήφιος Φρανσουά Φιγιόν θα ανταποκριθούν σε αυτές τις πολιτικές δυναμικές. Αυτό που φαίνεται βέβαιο είναι ότι οι ίδιες αντιμεταναστευτικές, κατά της παγκοσμιοποίησης, αντι-τουρκικές και αντι-μουσουλμανικές απόψεις, θα είναι μέρος της γαλλικής προεκλογικής εκστρατείας. Είναι απίθανο η Γαλλία να εγκαταλείψει την ΕΕ ακολουθώντας το μοντέλο Brexit. Αλλά τα μακροχρόνια προβλήματα της ενσωμάτωσης, της Ισλαμοφοβίας, της ριζοσπαστικοποίησης, της ανεργίας και της αίσθησης της ταυτότητας και της αυτο-αντίληψης της Γαλλίας, θα συνεχίσουν να κυριαρχούν στην κοινωνική και πολιτική σκηνή της χώρας.

Η γερμανική πολιτική είναι βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσει παρόμοια θέματα στις εθνικές εκλογές του επόμενου έτους. Ακόμα κι αν η Άνγκελα Μέρκελ, η ισχυρότερη ηγέτης της Γερμανίας και της Ευρώπης, έχει μεγάλες πιθανότητες να κερδίσει, θα αντιμετωπίσει μια σειρά από αυξανόμενα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων των αντιμεταναστευτικών πολιτικών και της πρόκλησης να διατηρηθεί ισχυρή η ευρωπαϊκή οικονομία. Ωστόσο, ακόμη και η Μέρκελ, παρά τις μεγάλες της προσπάθειες και την επιτυχία της να σταματήσει τη ροή προσφύγων προς την Ευρώπη, έπρεπε να πληρώσει ένα τίμημα στις φετινές γερμανικές τοπικές εκλογές. Θα αντιμετωπίσει το ζήτημα του πολιτικού λαϊκισμού και καιροσκοπισμού με σοβαρές συνέπειες τόσο για την πατρίδα της, όσο και για την Ευρώπη.

Επιπλέον, το δημοψήφισμα στην Ιταλία για το Σύνταγμα στο οποίο κέρδισαν αυτοί που ψήφισαν όχι και είχε ως αποτέλεσμα την παραίτηση του Ιταλού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι, δύναται να εμβαθύνει περαιτέρω την αίσθηση της πολιτικής αστάθειας σε μια ευρωπαϊκή χώρα-κλειδί και στην ευρύτερη Ευρώπη. Ενώ η Ιταλία είναι γνωστή για το συχνό άλλαγμα κυβερνήσεων και τις ασταθείς κομματικές πολιτικές  (είχε 64 κυβερνήσεις από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο), μια νέα κυβερνητική κρίση στην Ιταλία θα έχει σίγουρα σημαντικές πολιτικές και οικονομικές συνέπειες για την χώρα, καθώς και για την ευρύτερη Ευρώπη.

Είναι απολύτως φυσικό ότι αυτό το απροσδιόριστο πολιτικό δράμα στην Ευρώπη θα πρέπει να έχει συνέπειες στις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ. Η έλλειψη συνέπειας και υποστήριξης για την Τουρκία στον αγώνα της κατά της τρομοκρατίας, διαδραματίζει έναν τοξικό ρόλο και βαθαίνει τις υπάρχουσες διαφορές. Αποτυγχάνοντας να δώσει πραγματική προσοχή στις προκλήσεις της Τουρκίας για την ασφάλεια, που είναι άλλωστε το κλειδί για την ασφάλεια της Ευρώπης, τροφοδοτεί μια βαθιά αίσθηση δυσπιστίας. Η εξαιρετικά αργή και συχνά με καθυστέρηση διαδικασία των ενταξιακών συνομιλιών, δεν παρουσιάζει μια πολλά υποσχόμενη εικόνα. Η αποτυχία της Ευρώπης να χειριστεί την προσφυγική κρίση με τον όποιο αποτελεσματικό και κατάλληλο τρόπο, εξακολουθεί να τεντώνει τις σχέσεις. Τα πράγματα γίνονται χειρότερα και όχι καλύτερα όταν ανεύθυνοι πολιτικοί μετατρέπουν τον Πρόεδρο Ερντογάν και την Τουρκία σε μια «άλλον» στο όνομα του πολιτικού καιροσκοπισμού.

Η διέξοδος από αυτόν τον λαβύρινθο είναι να ρυθμίσουμε σωστά τις προτεραιότητές μας και να συνειδητοποιήσουμε ότι η συλλογική ασφάλεια και ευημερία μας απαιτεί συλλογική δουλειά σε όλα τα επίπεδα. Σε μια εποχή αυξανόμενης αλληλεξάρτησης και κοινών προκλήσεων, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον αμοιβαίας ενδυνάμωσης και να αρνηθούμε την υποταγή σε παιχνίδια μηδενικού αθροίσματος. Η Ευρώπη θα ξεπεράσει τα προβλήματά της, όχι θυσιάζοντας κυρίαρχες πολιτικές με τις επιταγές του ακροδεξιού νατιβισμού και του ρατσισμού, αλλά αγκαλιάζοντας ξανά τις βασικές της αξίες.

Μια νέα σελίδα με την Τουρκία μπορεί να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό σε αυτή τη διαδικασία. Η ολοκλήρωση της διαδικασίας απελευθέρωσης της βίζας Σένγκεν με την Τουρκία, θα δημιουργήσει ένα νέο κλίμα συνεργασίας. Αυτό είναι ένα δικαίωμα που θα έπρεπε να έχουν οι Τούρκοι πολίτες εδώ και πολύ καιρό άλλωστε. Ένα άλλο σημαντικό βήμα είναι να εκπληρώσει η ΕΕ τις υποσχέσεις της για τους πρόσφυγες και να μοιραστεί το βάρος της Τουρκίας. Τελειώνοντας, η κατανόηση των προκλήσεων ασφάλειας της Τουρκίας πριν και μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου, θα βοηθήσει στο να αλλάξει το τρέχον εχθρικό πολιτικό περιβάλλον στην Ευρώπη. Η εχθρότητα προς την Τουρκία για χάρη πολιτικού λαϊκισμού, βλάπτει την Ευρώπη περισσότερο από ό, τι βλάπτει την Τουρκία.