Οι επιπτώσεις του εμφυλίου στη Συρία στις γειτονικές χώρες

Σχόλια του μέλους του εκπαιδευτικού προσωπικού του τμήματος Φιλοσοφίας και Θρησκευτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Χάρραν Τζεβχέρ Σουλούλ σχετικά με τα αντίκτυπα του εμφυλίου πολέμου στη Συρία στις χώρες της περιοχής.

“Ο εμφύλιος πόλεμος που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2011 στη Συρία και έκανε εκατομμύρια ανθρώπους πρόσφυγες πιθανότατα είναι η μεγαλύτερη τραγωδία του αιώνα μετά από τον ΄Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Σήμερα η Συρία είναι μια χώρα που υπάρχει μόνο στον χάρτη. Δεν τίθεται θέμα να υπάρξει στο εγγύ μέλλον και κάποια κυβέρνηση που θα μπορούσε να κυβερνήσει τη Συρία. Διότι ο εμφύλιος πόλεμος χάλασε την γεωγραφική και κοινωνική ακεραιότητα της χώρας.
Σύμφωνα με τα δεδομένα των Ηνωμένων Εθνών στον πόλεμο αυτό 4 εκατομμύρια άνθρωποι έγιναν πρόσφυγες ενώ 7,6 εκατομμύρια άνθρωποι εντός της χώρας αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους και να μεταναστεύσουν σε άλλες περιοχές. Με άλλα λόγια το πάνω από το ήμισυ που πληθυσμού της Συρίας έγιναν πρόσφυγες. Η πολιτισμική κληρονομιά και εξαιρετικά αρχιτεκτονικά έργα έμειναν κάτω από συντρίμμια. Πολλές πόλεις με πρώτα το Χαλέπι, Χομς και Χάμα υπέστησαν μεγάλη καταστροφή. Ο συριακός λαός υπέστη μαζικό διαμελισμό, μετατόπιση και βία.
Όταν κατέρρευσαν όλοι οι θεσμοί του κράτους, οι ομάδες που δημιουργήθηκαν βάση το δόγμα ή την εθνικότητα άρχισαν να πολεμούν μεταξύ τους διεκδικώντας περισσότερη ισχύς στις γεωγραφικές περιοχές που άρχισαν να επικρατούν. Αν το καθεστώτος της Συρίας είχε απαντήσει θετικά στα νόμιμα αιτήματα του λαού οι ριζοσπαστικές οργανώσεις δεν θα είχαν βρει τόσο εύκολα έδαφος στη Συρία. Το συριακό καθεστώς αντί να εκπληρώσει τα νόμιμα αιτήματα του λαού τα μεταμόρφωσε σε ένα πρωτοφανή στην ιστορία εμφύλιο εθνικής και δογματικής προέλευσης. Και αυτό φυσικά απειλεί την σταθερότητα των γειτονικών χωρών που έχουν παρόμοιες κοινωνικές δομές.
Οι γειτονικές χώρες που προσπαθούν να βγάλουν πέρα με το ανθρώπινο δράμα που επικρατεί στη Συρία, όπως η Τουρκία, το Ιράκ, η Ιορδανία και ο Λίβανος έχουν ήδη πολλά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ στην Ιορδανία υπάρχουν 500 χιλιάδες ενώ στο Λίβανο 450 χιλιάδες πρόσφυγες. Ενώ ο αριθμός των προσφύγων στην Τουρκία ξεπέρασε το 1,8 εκατομμύρια. Για παράδειγμα η οικονομία της Ιορδανίας που είναι μια από τις χώρες αυτές είναι τελείως εξαρτημένη από το εξωτερικό. Και στο Ιράκ το οποίο έχει σύνορα 600 χιλιομέτρων με τη Συρία επικρατεί μια κατάσταση εμφυλίου. Ενώ ο Λίβανος ο οποίος δυσκολεύεται να καλύψει τις ανάγκες των προσφύγων έχει μια εύθραυστη δομή λόγω των εμφυλίων πολέμων που έζησε στο κοντινό παρελθόν και η οικονομία του είναι εξαιρετικά ανεπαρκή. Η κυβέρνηση του Λιβάνου αν και επίσημα διατηρεί μια αμερόληπτη στάση σε ό,τι αφορά το Συριακό στην πράξη έχει χωριστεί στα δυο. Ενώ το Κίνημα της 14ης Μαρτίου υποστηρίζει την συριακή αντιπολίτευση η Χεζμπολλάχ υποστηρίζει τον Άσαντ.
Ο διαχωρισμός αυτός απειλεί σοβαρά την ασφάλεια του Λιβάνου. Αλλά πέρα από την ασφάλεια το μεγαλύτερο ζήτημα για το Λίβανο και την Ιορδανία είναι οι πρόσφυγες οι οποίοι αριθμούν εκατοντάδες χιλιάδες και προκαλούν πολλά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα όπως είναι φυσικό συνδυάζονται από ανεργία, φτώχεια και την περιθωριοποίηση. Ενώ η Τουρκία είναι η χώρα που επηρεάστηκε περισσότερα από τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία. Η χώρα αναγκάστηκε να κάνει σοβαρά έξοδα για την κάλυψη των βασικών ανθρώπινων αναγκών των προσφύγων. Λέγεται ότι τα έξοδα που έγιναν για τους Σύρους πρόσφυγες από τον Νοέμβριο του 2014 ξεπερνάνε τα 4,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο εμφύλιος πόλεμος ο οποίος διανύει τον πέμπτο του χρόνο στη Συρία είναι ικανός να μετατραπεί σε μια μαύρη τρύπα που θα καταβροχθίσει γεωγραφικά όλες της χώρες της περιοχής. Μια από τις σημαντικότερες αιτίες αυτού είναι το γεγονός ότι όσο μεγαλώνει ο εμφύλιος ορισμένες διεθνείς και περιφερειακές δυνάμεις ανταγωνίζονται μεταξύ τους προκειμένου να αποκτήσουν κύρος στη Μέση Ανατολή παρέχοντας οικονομική και στρατιωτική δύναμη στις πλευρές.
Και αυτό συνεπάγεται με την συνέχιση του πολέμου και την άμεση ή έμμεση επίδραση αυτού του εθνικού και δογματικού πολέμου στις γειτονικές χώρες στη Συρία. Με τη συγκεκριμένη της δομή ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία παίρνει μια χρόνια και επικίνδυνη διάσταση. Επομένως ο πόλεμος αυτός δεν διαδραματίζεται μόνο εντός των γεωγραφικών συνόρων της Συρίας. Πρόκειται για έναν περιφεριακό πόλεμο.
Επιπρόσθετα οι εθνικές και δογματικές δομές στη Συρία έχουν παρακλάδια και στις γειτονικές χώρες. Παρόμοιες κοινωνικές δομές περιέχουν και οι περιφερειακές χώρες. Επομένως οι σοβαρές προσμονές σχετικά με την πορεία του εμφυλίου πολέμου και τις διαστάσεις που θα πάρει στο μέλλον αφορούν από κοντά τους γείτονες της Συρίας. Η επικίνδυνη δογματική ένταση, η μεγάλη αύξηση στον αριθμό των προσφύγων, η καθημερινή βία και επεκτεινόμενη αστάθεια καθιστά τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία μια παγκόσμια απειλή.
Τελικά μπορούμε να πούμε ότι η Μέση Ανατολή σήμερα είναι μια από τις πιο ασταθές περιοχές του κόσμου από πολιτική άποψη. Για το λόγω αυτό πρέπει να γίνουν δυο πράγματα για την επίλυση του προβλήματος.

Πρώτον: πρέπει να καταβληθεί σοβαρή προσπάθεια έτσι ώστε οι γειτονικές χώρες να μην επηρεαστούν από τον εμφύλιο και τα προβλήματα που προξενεί αυτός. Το Ιράν, η Κίνα και η Ρωσία πρέπει να πειστούν ότι δεν πρέπει να παρέχουν πλέον στήριξη στο καθεστώς. Διότι οι οικονομικές και στρατιωτικές βοήθειες που παρέχονται στο καθεστώς του Άσαντ ετοιμάζουν το έδαφος στην αύξηση του αριθμού των προσφύγων και την επέκταση κάθε είδους βίας. Πρέπει να εξασφαλιστεί η εκεχειρία έστω και προσωρινή, να καλυφθούν οι βασικές ανάγκες των ανθρώπων και να δημιουργηθεί ένας ασφαλή διάδρομος για να μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Δεύτερον: οι ιδεολογικές, δογματικές και εθνικές διαφορές στις ημέρες μας στη Μέση Ανατολή αποτελούν αφορμή για πολέμους. Οι οικονομικοί πόροι της περιοχής συμβάλλουν όχι στην ευημερία του λαού αλλά στις χώρες κατασκευάστριες όπλων. Για το λόγο αυτό όποια ιδεολογία και να υιοθετούν αναλογεί μεγάλη ευθύνη σε όλους τους πολιτικούς, τους διανοούμενους και τους ιερείς που ζουν στη συγκεκριμένη γεωγραφία. Χωρίς διάκριση, από όποια εθνική καταγωγή, θρησκεία και δόγμα και να προέρχονται, όλοι οι λαοί που ζουν στη Μέση Ανατολή πρέπει να συμβάλλουν στην κουλτούρα συμβίωσης την οποία έχουν κληρονομήσει από την ιστορία, σεβόμενοι τα δικαιώματα των υπόλοιπων λαών και χωρίς να παραβιάζουν τα δικά τους γεωγραφικά σύνορα και να είναι ανεκτικοί προς τις διαφορετικότητες. Στην αντίθετη περίπτωση οι πόλεμοι στη συγκεκριμένη γεωγραφία δεν θα τελειώσουν ποτέ. Ορισμένες διεθνείς δυνάμεις που επωφελούνται από τους πολέμους στη γεωγραφία αυτή δεν θα διστάσουν να προμηθεύσουν όπλα σε αυτούς που θέλουν να πολεμήσουν.