Tarixdə bu gün: 13 mart

***

  624-cü ildə bütpərəst məkkəlilərin ziyarətə gələn müsəlmanları zorla şəhərdən çıxarmaları və onların mallarını qarət etmələri nəticəsində müsəlmanlar və inancsız məkkəlilər arasında Bədr Müharibəsi baş verdi. Mədinənin 160 kilometr cənub-qərbindəki su quyuları ətrafında gedən savaşda 305 adamdan ibarət olan müsəlman döyüşçü təxminən 1000 nəfərlik düşmən ordunu məhv etdi və 13 martda müharibəni qazandılar.

***

  Sultan Süleyman Qanuninin əmrindəki Osmanlı ordusu 1552-ci ilin 13 mart tarixində paytaxt Belgradı ələ keçirərək Macarıstanı aldı.

***

  Günəş sisteminin yeddinci planeti olan Uran alman mənşəli İngiltərə astronomu Uilyam Gerşel tərəfindən 13 mart 1781-ci ildə kəşf edildi.

***

  1840-cı ilin 13 martından başlayaraq 30 il ərzində (1870) Osmanlı imperiyasındaHicri təqvimi ilə yanaşı Rumi təqvimi də işlədilməyə başlandı.

***

  13 mart 1940-cı ildə Sovet ordusunun Finlandiyaya hücumu ilə başlayan Qış döyüşü Finlandiyanin təslim olması və Moskva Sülh Müqaviləsi ilə sona çatdı. 

***

  1964-cü ilin 13 martında Türkiyə Birləşmiş Kipr Dövlətinin başçısı Makariosa nota verdi. Notada bildirilirdi: “Kiprdə rumların türklərə qarşı hücumlarına son qoyulmazsa, Türkiyə qaranti haqqlarından istifadə və adaya müdaxilə edəcək.

***

  2013-cü il 13 martda argentinalı kardinal Xorqe Mario Berqolio (Jorge Mario Bergoglio) katolik dünyasının 266-cı Papası seçildi.

  Berqolio 1000 illik Avropa tarixində xaricdən seçilən və Latın Amerikasından olan ilk Papa sayılır.

***

13 martda həm də bu tarixi şəxsiyyətlər xatırlanır.

  Böyük ingilis təbiətşünası Çarlz Darvin (Charles Robert Darwin) 1809-cu ilin bu günü dünyaya gəlib.

  Darvinin təkamül nəzəriyyəsi 19-cu əsrdə təbiətşünaslıqda əsl inqilaba səbəb olub.

  Bu nəzəriyyə istər öz dövründə, istərsə də bu gün kəskin tənqid edilməkdədir. (1809-1882)

***

  Sovet dövrünün məhşur pedaqoqu və yazıçısı Anton Makarenko 1888-ci ilin 13 martında anadan olub.

  Pedoqoji fəaliyyətə 22 yaşında (1910) başlayan Makarenkonun “Pedoqoji poema”, “Valideynlər üçün” kitabları bütün dünyada tanınır. 

  Anton Makarenko 1930-cu ildə Azərbaycanda olub və “30-cu ilin marşı” povestində Bakı ilə bağlı xatirələrini qələmə alıb. (1888-1939)

***