21 fevral - Beynəlxalq Ana Dili Günüdür

Fevralın 21-i bütün dünyada Beynəlxalq Ana Dili Günü kimi qeyd olunur. 1999-cu ilin noyabrında Banqladeş səfirinin təşəbbüsü ilə UNESCO tərəfindən fevralın 21-i Beynəlxalq Ana Dili Günü elan edilib.

YUNESKO-nun məlumatlarına görə, hazırda dünyada 7000-dən çox dil danışılır, onlardan 6700-ü yerli əhalinin danışdığı "ən çox təhlükə altında olan" dillərdir.

2019-cu ildə qeyd edilən BMT Yerli Dillər Beynəlxalq İli çərçivəsində qəbul edilən qətnamə layihəsinə əsasən, YUNESKO dövlətləri yerli dillərin qorunması üçün fondlar və mexanizmlər yaratmağa çağırır.

YUNESKO-nun məlumatına görə, yerli əhali ölkə əhalisinin kiçik bir hissəsindən ibarət olsa da, mədəni və dil müxtəlifliyinin ən böyük hissəsini təşkil edir. Dillərin yoxa çıxması isə kosmopolitizmin və bəşəriyyətin ümumi irsinin dönməz şəkildə yox olması demək ola bilər.

1950-ci ildən bəri heç kim tərəfindən danışılmayan dillər YUNESKO-nun Nəsli kəsilməkdə olan Dillər Dünya Atlasına görə “yox olmuş” dillər hesab olunur.

Bir dilin “təhlükəsiz” sayılması üçün dildə heç bir məhdudiyyət qoyulmadan bütün nəsillər tərəfindən danışılmalıdır. Bu təsnifata görə, bu günə qədər danışılan dillərin 4 faizi "yox olmuş" hesab olunur.

Bu gün danışılan dillərin 10 faizi “kritik təhlükə altında”, 9 faizi “ciddi təhlükə altında”, 11 faizi “mütləq təhlükə altında” və 10 faizi “həssas” dillərə aid edilir.

YUNESKO bu dillərin bu əsrin sonunda yoxa çıxa biləcəyindən narahatdır.