Turkiyada turizm 11- qism

Turkiya, barcha qismlarda, yuzlab yillar ko’plab madaniyatga mezbonlik qilganAntik aholi punktlari mavjud  bo’lib  bulardan biri ham Ani arxeologik maydonidir…

Sharqiy Anado’lidagi  Kars viloyatida joylashgan Ani arxeologik  maydoni,  erta davrdan beri yashash  yeri sifatida  tanlanib kelmoqda.  shahar yashash va  mudofaa  uchun juda mos bir geografiyada joy olmoqda.

 Shahar, o'rta asrlarda muhim bir savdo  markazi bo’lgan ipak yo’lining  Kavkaziyada  Anado’liga  kirishi nuqtasida qurilgan.  muhim savdo yo'llari bo'lgan Buyuk Ipak yo'liga  kirish nuqtasida tashkil etilgan. Uning joylashganligi tufayli  bu davrda katta taraqqiyotlar kuzatilib mintaqaning siyosiy  madaniy va iqtisodiy markazi holiga kelgan.

Vaqt o’tishi bilan ko’p madaniyatli bir savdo markaziga aylangan Anida, arxitektura va san'atni rivojlantirdi. Mintaqada yashagan zardushtiy, shaharlar, arxitektura va san'atni rivojlantirdi. Mintaqada yashagan zardushtiy, xristiyon va musulmon jamiyatlar, shaharning madaniyatini turlilashtirgani kabi me’mor tarziga  ham ta’sir qoldir. Ichkaleda 4- asrda boshlagan  turar- joy,  yopiq shahar modelidan ochiq shahar modeliga o’tishning mintaqaning dastlabki o’rnagini tashkil etgan.

 Ani antik shahari tarixda Gruziya , Armani, Vizantiya, Saljuqiylar va Usmonli madaniyatining uchrashuv nuqtasi bo'lgan. Madaniy o'zaro ta'sirlanish natijasida me’moriy dizayn, qurilish materiallari va texnikasi, bezak tafsilotlari natijasida Anado’liga va Kavkaz bo'ylab tarqaladigan Aniga xos  me'moriy  uslubini  tashkil etgan . original arxitektura yodgorliklar qurilgan.

Savdo yo’llaridagi o’zgarish sababli ahamiyatini borgan sari Ani, 16- asr boshlarida tark etilgan.

Qadimgi shahar, dini va harbiy tuzilmalari bilan o'rta asr shaharlarining xarakterli xususiyatlarini ham  ko’zlar oldida  namoyon qiladi.

Ani arxeologik zonasi 78 gektar maydonda joylashgan.

 Hudud o kadar boy tarixiy arxeologik  o’tmishga  ega. temir va bronza asriga oid topilmalar ham bor XV asrning asarda  ham  ta'sirli bo’lgan  tashqi devor qala’lar   960larda qurilgan. Qala’lar ichida hukumat  binolar , fuqarolik binolar, masjid, cherkov, dini markazlar, karvonsaroylar, hammom  va ko'priklar kabi 21 ta ro'yxatdan o'tgan bino mavjud. Ushbu xususiyatlar tufayli shahar 2016 yilda YuNESKOning Butunjahon merosi ro'yxatiga kiritilgan.

Ani arxeologik  maydonini tadqiq qilish uchun Karsga  borganingizda; 12-asrda qurilgan Kars qal'asini ko’rmasdan  va Agar mavsumi  bo’lsa Sarıkamish  chang’i    markazida, archa  o’rmonlarining  orasida changi sporti qilmasdan qaytmang. Qishda muzlab qolgan Childir ko’lida otli qizoqlar bilan kezmasdan, yuzlab qushi bo’lgan Kuyujuk qush jannatini ko’rmasdan qaytmang.

Kars; asal, pishloq, ayniqsa,  pishlog’i hangel deyilgan xamirdan yasalgan tamomlar, qaz go’shtidan pishirilgan taomlari bilan mashhur bir shahardir.

mintaqadagi madaniy strukturaning boyligini ko’zlar oldida namoyon qilgan mahalliy o'yinlarni  tomosha qilishingiz  va mahalliy baxshilarni tinglashingizni tavsiya qilamiz.