xelqara jemiyetning p y d ning p k k bilen munasiwitining barliqigha dair bayanatliri

türkiye awazi radiyosi: p y d / y p g ning p k k / k j k térrorluq teshkilatining süriyediki gumashtisi ikenlikige alaqidar  éniqlimilar köpligen döletlerning axbarat hem bixeterlik organliri teripidinmu qobul qilinghan heqiqettur. derweqe, köpligen döletler teripidin élan qilinghan bayanatlardimu bu térrorluq teshkilatlirining organik jehettin munasiwitining barliqi otturigha qoyulghan.

bezi döletlerning p y d / y p g ning térrorluq teshkilati ikenliki we p k k bilen organik munasiwitining barliqigha alaqidar bayanatliri töwendikiche:

1 - amérika qoshma ishtatliri

térrorluq teshkilati daéshqa qarshi küresh nami astida süriyede p y d / y p g ge qoral – yaragh, arqa sep teminati we telim - terbiye jehettin yardem bergen amérika qoshma ishtatlirining tashqi axbarat orgini «merkiziy axbarat orgini (CIA)» ning resmiy intérnét tor bétide, p y d / y p g ning térrorluq teshkilati p k k / k j k ning süriyediki gumtashtisi ikenliki eskertilgen.

mezkur organning süriyege alaqidar doklatida, p y d / y p g süriyede paaliyet élip bériwatqan «chet el menbelik térrorluq teshkilati» déyilgen.

shuning bilen bir waqitta, bu organning intérnét tor bétide, p y d ning sabiq kattibashliridin salih muslim toghruluq «p k k / k j k ning süriyediki wekili» déyilgen.

amérika qoshma ishtatliri 11 – séntebir weqesidin kéyin térrorizmgha qarshi  küreshte maslashturush xizmiti ishlishi üchün qurup chiqqan milliy térrorizmgha qarshi  küresh merkizi (NCTC)) ning intérnét tor béritidimu, p y d / y p g ning p k k / k j k ning süriyediki gumashtisi ikenliki eskertilgen. emma mezkur organ kéyinche bu uchurni öchürüwetken.

merkiziy axbarat orgini bilen  milliy térrorizmgha qarshi  küresh merkizining bu bayanatliridin sirt yene, barak obama dewrining dölet mudapie ministiri ashton kartérmu amérika palatasining «daésh» témiliq yighinida, y p g bilen p k k ning munasiwitining barliqini biwasite étirap qilghan.

buningdin bashqa yene, amérika qoshma ishtatliri tashqi ishlar ministirliqi bayanatchisi hésér nawért  2018 – yili 26 – yanwar küni axbarat wasitilirini xewerlendürüsh yighinida, türkiye armiyesining afrin rayonida qozghighan «zeytun shéxi» herbiy herikiti we türkiyening rayondiki paaliyetliri toghruluq toxtalghanda, rayondiki p y d unsurliri üchün «y p g» ning ornigha biwasite «p k k» ibarisini ishletken.

kéyinche sözlirige héchqandaq tüzitish kirgüzmigen hésér nawért: «türkiye süriyening gherbiy shimalida daéshtin nezirini yiraqlashturup p k k ning izigha chüshti. u yerde muqimliqni xalaymiz» dégen.

shimaliy atlantik ehdi teshkilatining 2013 – yilqi yighinida,  amérika qoshma ishtatliri ochuq - ashkara halda yardem bériwatqan, hetta «ittipaqdash» dep qarawatqan térrorluq teshkilati p k k ning süriyediki gumashtisi p y d ning térrorluq teshkilati süpitide qobul qilinghanliqi, amérika qoshma ishtatlirining bu höjjetni testiqlighanliqi ashkarilanghan.

shimaliy atlantik ehdi teshkilati menbelirining melumatlirigha asaslanghanda, amérika qoshma ishtatliri we bashqa nato gha eza döletlerning ishtirak qilishida 2013 – yili iyun éyida nato qarargahi jaylashqan biryussélda nato istiratégiyelik axbarat höjjetlirini tekshürüsh xizmetliri ishlengen. bu xizmetler tamamlanghandin kéyin otturigha chiqqan höjjette, k j k we p k k din sirt yene,  p y d / y p g mu «térrorluq teshkilati» déyilgen.

 amérika qoshma ishtatlirimu bu höjjetni qobul qilip resmiy testiqlighan. nato ning nahayiti zor ehmiyetke ige istiratégiyelik axbarat höjjiti hésablinidighan « MC-160» da, p y d, p k k bilen chétishliqi bar térrorluq teshkilati süpitide resmiy tizimgha élinghan.

süriye démokratik küchlirining qurulushi toghruluq amérika qoshma ishtatlirining muhim tetqiqat merkezliridin biri bolghan aspén inistituti teripidin  koloraydo ishtatida chaqirilghan yilliq bixeterlik yighinida, p y d ge alaqidar muhim bayanatlarni bergen amérika alahide qisimliri qomandani général raymond tomas, türkiye térrorluq teshkilati p k k bilen munasiwiti bar dep qarawatqanliqi sewebidin y p g ning ismini almashturushni tewsiye qilghanliqlirini, buninggha asasen térrorluq teshkilatining ismining «süriye démokratik küchliri» ge özgertilgenlikini qeyt qilghan hemde ismi özgertilgendin kéyin y p g ning ishenchilikliki biraz zorayghanliqini eskertken.

y p g bilen p k k ning munasiwitining barliqigha alaqidar xewerlerning nurghun jehettin mesile peyda qilghanliqini y p g liklegimu bildürgenlikini éytqan tomas: «ular öz markilirigha asasen paaliyet élip bérishliri lazim. kona mehsulatqa, yeni dawamliq p k k gha egeshken teqdirde, munasiwetlerde kütülmigen qiyinchiliqlar otturigha chiqidu» dégen.

2 – engliye 

engliye hökümiti, engliye parlaménti tashqi munasiwetler komitétining 2016 – yili martta türkiye toghruluq élan qilghan: «bésimmu? yaki yaxshilinishmu? türkiye üchün qarar chiqirishning del waqti yétip keldi – parlamént ezaliri selbiy engliye rolini qollawatidu» témiliq 79 betlik doklatigha bergen jawabida, türkiyening p k k ning zorawanliqigha qarshi qanuniy qoghdinish hoquqigha ige ikenlikini bildürgen.

térrorluq teshkilati p k k ning engliyening «térrorluq teshkilatliri tizimliki» ge kirgüzülgenliki eskertilgen jawabta, p k k ning süriyediki gumashtisi p y d /  y p g toghruluq mundaq déyilgen: «y p g engliyening <térrorluq teshkilatliri tizimliki> ge kirgüzülmigen. shuning bilen bir waqitta, y p g ning we uning siyasiy qaniti p y d ning p k k bilen munasiwetlirining barliqidin endishilikmiz. bu heqtiki axbaratlargha jiddiy qaraymiz hemde p y d bilen uchrashqanlirimizda buni küntertipke kirgüzüwatimiz. y p g we p y d ni p k k we térrorluq paaliyetliridin yiraq turushqa chaqirimiz.»

buningdin bashqa yene, engliye bash elchisi richard mor térrorizm mesilisi we süriye kirizisi qatarliq muhim mesililerde bayanatlarni bergen. térrorluq teshkilati p k k gha qarshi  küreshte türkiyening eng küchlük dostining engliye ikenlikini tekitligen mor mundaq dégen: «bu mesilide pozitsiyemiz nahayiti ochuqtur؛ p k k térrorluq teshkilatidur. p y d bolsa p k k ning gumashtisidur. derweqe, p y d ning ishxanisigha barghiningizda, abdullah öjelanning resimlirini körisiz.»

engliye ottura sherq ishlirigha mesul dölet weziri alistar burt, térrorluq teshkilati p k k bilen p y d / y p g otturisidiki munasiwet toghruluq toxtalghanda mundaq dégen: « térrorluq teshkilati p k k bilen p y d / y p g ning munasiwitining barliqi bizge besh qoldek ayan. derweqe, p y d we y p g bilen söhbet élip barghinimizdimu, ulargha p k k bilen munasiwitini üzüshi lazimliqini tekitlewatimiz. emeliyette ular munasiwetni üzmeywatidu. bu hemmige besh qoldek ayan.»

u yene, sözlirige munularni ilawe qilghan: «p k k bilen bizning munasiwitimiz yoq, biraq munasiwet ornitilish éhtimalliqining barliqidin endishilikmiz. p y d ni dawamliq p k k bilen hemme jehettin munasiwetni üzüshke chaqiriwatimiz.»

yene bir tereptin, engliyede yashawatqan «s. ö» isimlik shexs engliye edliye organliri teripidin p k k ning sépige qétlidighanliqi sewebidin 21 ay qamaq jazasigha höküm qilinghan. mezkur shexs ailisige qaldurghan mektubi we widéoda, daéshqa qarshi küresh üchün eyn elereb (kobani) gha kétish mumkinchilikining barliqini we p k k ning sépige qétilidighanliqini ipadiligen.

engliye edliye organliri teripidin chiqirilghan qarardimu, p k k gha qarashliq p y d / y p g ning süriyede paaliyet élip bériwatqanliqi eskertilgen.

3 – gérmaniye

gérmaniye taratqulirining 2018 – yili 4 - féwral künidiki xewerliride, solchil partiyening teng hoquqluq reisi katja kippingning,  gérmaniye parlaméntida qilghan sözide, türkiye armiyesining afrin herikitini eyibligenlikige we gérmaniye hökümitining bu heriketni eyiblep bayanat élan qilmighanliqigha naraziliq bildürgenlikige orun bérilgen.

xewerlerde déyilishiche, buninggha asasen, gérmaniye üchün tallash partiyesi parlamént ezasi pétr bistron afrinda öltürülgen térrorchilar üchün gérmaniye parlaméntida matem tutqan solchil partiyening parlamént ezalirigha bergen jawabida mundaq dégen: «türkiye gérmaniyemu térrorluq teshkilati dep étirap qilidighan p k k ning süriyediki gumashtisi y p g ge qarshi urush qiliwatidu. silerning derdinglar bolsa, marksist p k k liq dostliringlarning zerbe yéyishi. halbuki, siler qanunsiz guruppilar arqiliq pul yighish qilip, qoral - yaragh süpitide p k k gha yardem bériwatisiler.»

u bu sözliri arqiliq térrorluq teshkilatini simwol qilidighan sharpilarni taqap parlaméntqa kélishige naraziliq bildürgen.

4 – gollandiye

gollandiye tashqi ishlar ministiri halbé zijilstra 2018 – yili 23 – yanwar küni  türkiye armiyesining süriyening afrin rayonigha qozghighan «zeytun shéxi» herbiy herikiti toghruluq élan qilghan bayanatida, birleshken döletler teshkilati ehdinamisining qanuniy qoghdinish hoquqigha alaqidar 51 – maddisini neqil keltürgen halda mundaq dégen: «türkiye ochuq - ashkara halda hujumlargha uchridi. shunga, türkiyening özini qoghdishi üchün yéterlik derijide delil – ispatlar bar. derweqe, y p g mesum emestur. gollandiye hökümiti héchqachan y p g ni qollighini yoq. derweqe, y p g bilen p k k otturisida küchlük munasiwet bar. gollandiye we yawropaning qarishichimu p k k térrorluq teshkilatidur.»

5 – ispaniye

ispaniyediki bir sot mehkimisining qararigha asaslanghanda, p k k / k j k bilen p y d / y p g otturisida munasiwet barliqigha alaqidar delil – ispatlar bardur.

 ispaniye ichki ishlar ministirliqi teripidin 2017 – yili 27 – yanwar küni élan qilinghan bayanatta, 8 i ispaniye puqrasi, 1 i türkiye puqrasi bolup, jemiy 9 kishining térrorluq teshkilati p k k bilen munasiwiti barliqi bilen eyiblinip qolgha élinghanliqi eskertilgen.

buningdin bashqa yene, ispaniye dairiliri   qolgha élinghanlarning yawropaning herqaysi elliridin p k k / k j k ning süriyediki gumashtisi bolghan p y d / y p g ni xadim bilen teminligenlikini bildürgen.

ispaniye alahide hoquqluq sot mehkimisi teripidin 2017 – yili 23 – yanwar küni qobul qilinghan shikayetnamide, gumandarlardin ikkisining süriyening shimalida daéshqa qarshi küresh dairiside qoralliq terbiyelengenliki, térrorluq teshkilati p k k ning süriyening shimalida paaliyet élip bériwatqan qoralliq gumashtisi y p g ning sépige qétilghanliqi hemde p k k teripidin bérilgen buyruqlarni ijra qilidighan we bu teshkilatqa qarashliq bolghan y p g ning aldinqi sepliride toqunushlargha aktip qatnashqanliqi tepsiliy bayan qilinghan.

ispaniye hökümiti teripidin chiqirilghan bu qarar,  p y d / y p g ning térrorluq teshkilati p k k / k j k bilen munasiwitining barliqining ispaniye teripidinmu qobul qilinghanliqining eng roshen namayendisidur.