türkiyening afrin herikiti

türkiye, rusiye we iran bashchiliqida süriye kirizisi boyiche ötküzüp kéliniwatqan astana söhbetliri dairiside süriyediki toqunushni peseyishte muhim qedemler tashlandi. xelqaraliq munasiwetlerde astana söhbetliri yaki astana musapiliri dep atilip kéliwatqan bu jeryan 6 yildin buyan dawmlishiwatqan süriye urushigha xatime bérish we süriyede tinchliq berpa qilish yolida hazirghiche tashlanghan eng muhim qedem hésablinidu. 3 dölet arisida hasil qilinghan kélishim dairiside süriyening nurghun yerliri toqunushsiz yaki jengsiz rayon élan qilindi. shundaqla rusiyening sochi shehiride süriye munasiwetlik échilghan yighinda süriyediki barliq étnik we mezhep guruhliri qatnishidighan memliketlik tinchliq mejlisi chaqirish qarar qilindi. epsus téxi bir nechche kün ilgiri süriyediki toqunushsiz rayonlar qataridin orun alghan idlibte meydangha kelgen weqeler astana musapisini qiyin ehwalgha chüshürüp qoydi.

esed eskerliri we esedni qollap kéliwatqan qoralliq küchler rusiyening yardimi bilen idlibke hujum qozghap nurghun jayni qolgha chüshürdi. ebu zuhur ayrodurumigha hujum qozghighan esed eskerliri süriye öktichilirining qayturma hujumgha ötüshi bilen azraq bolsimu chékinishke mejbur boldi. türkiye tashqi ishlar ministiri esed hakimiyitining idlibke qilghan hujumining «toqunushni  peseytishe rayoni ehdinamisi»gha xilap ikenlikini eskertip bayanat élan qildi.

türkiye rusiye hökümitidin esedke bésim ishlitip herbiy heriket élip bérishni toxtitishni telep qilip kelmekte. idlibtiki süriye öktichi qoralliq qoshunlirining esed eskerlirige qarshi qayturma hujumgha ötüshini rusiye we esedke bérilgen agahlandurush dep chüshinishke bolidu.

yene bir tereptin jumhur reis rejep tayyip erdoghanning yéqinqi künlerde afrin toghruluq toxtimay bayanat bérishimu, afringha herbiy heriket qozghashning signali bolushi mumkin. jumhur reis rejep tayyip erdoghan afrin we munbichkimu tuyuqsiz herbiy heriket qozghash éhtimalining yuqiri ikenlikini eskertip mundaq dédi: «xudayim buyrisa, ete yaki indiliqqa weyaki pat yéqinda afrin we munbichtin bashlap süriyediki bashqa térrorchilarning uwilirinimu bir-birlep weyran qilimiz.» jumhur reis rejep tayyip erdoghanning bu toghruluq  bergen bayanatliridin kéyinla peylak ush sham bayanatchisi  erkin süriye armiyesining 20ming eskirining afrin herbiy herikiti üchün teyyar ikenliki toghrisida bayanat berdi, bu  afringha herbiy heriket qozghash nuqtisidin tolimu muhim özgirish hésablinidu.

jumhur reis rejep tayyip erdoghanning amérika toghruluq « térrorchilar bilen arimizgha kirmenglar, bolmisa kélip chiqidighan aqiwetlerge biz mesul bolmaymiz, térrorluq teshkilatining baziliridiki bayraqliringlarni eng yaxshisi özünglar chüshürüwétinglarki, biz bayraqliringlarni chüshürüp silerge qayturup bérishke mejbur bolup qalmayli. térrorchilarning formiliridiki belgiliringlarni eng yaxshisi özünglar söküp élinglarki, biz uni söküp élishqa mejbur bolup qalmayli»dégen mezmunda bayanat bérishi türkiyening bu mesilidiki qetiylikini namayen qilish nuqtisidin tolimu muhim ehmiyetke ige.

amérikining bu heqte élan qilinghan bayanatigha qarighanda,  amérika térrorluq teshkilati y p g ning tizgini astidiki rayonlarda 30 ming kishilik yéngi qoshun teshkilleshni pilanlighan. «chégra bixeterlikini qoghdash qoshuni» teshkil qilish pilani amérikigha nisbeten süriyening zémin pütünlikining muhim emeslikini we y p  g bilen bolghan hemkarliqini daéshtin kéyinmu dawamlashturush niyiti barliqini  körsitip béridu. derweqe, türkiye, rusiye, iran , süriye öktichiliri we esed hakimiyiti amérikining «térrorchilar qoshuni»teshkillesh pilanigha qattiq naraziliq bildürüshti.

türkiye, iran we rusiye hamiyliqidiki astana musapisi pikir jehettin süriyening zémin pütünlikini qoghdashni meqset qilidu. shunga amérikining süriye, iraq we türkiye chégralirida térrorluq teshkilati y p g din teshkil qilmaqchi bolghan térrorchilar qoshuni,süriye kirizisini hel qilishni meqset qilip bashlighan astana musapisige tolimu zit ehwaldur. süriyediki toqunush we urush muhitida térrorluq teshkilati daéshqa qarshi yene bir térrorluq teshkilatini qollap sehnige chiqirishqa uruniwatqan amérika, süriyede barghanche yétim qalmaqta. amérika süriyediki  yétimliqini seudi erebistan we ereb birleshme xelipilikige oxshash pars qoltuqi döletliri we israiliye bilen hemkarlishish arqiliq bésiqturushqa tirishmaqta.

afrindiki y p g qoralliq küchlirining amérikidin bekrek rusiye bilen yéqin alaqe ichide ikenliki, shundaqla tizgini astidiki rayonlarda rusiye herbiy baziliri barliqi melum boldi. shunga afrinda y p g ni amérikidin bekrek rusiyening  himaye qilishi turghanla gep, jumhur reis rejep tayyip erdoghanning afrin toghruluq bayanat bérishidin kéyin rusiye dairiliri ijabiy inkaslarni qayturdi. amérika mudapie ministirliqi-péntagonning bayanatchisi bolsa, bir muxbirning afrin toghruluq sorighan soaligha afrin rayonining amérikining herbiy heriket qozghash dairisige kirmeydighanliqini eskertti.

türkiyening afrin rayonidiki térrorluq teshkilati y p g gha qarshi erkin süriye armiyesi bilen hemkarliship herbiy heriket qozghishi éhtimalgha tolimu yéqin. afringha élip bérilidighan herbiy heriketning dairisining qanchilik bolidighanliqi hazirche namelum, perzimizche, herbiy heriket dairiside afrin etrapidiki rayonlar qayturup élinip afrindiki y p g qoralliq küchliri muhasirige élinidu. afrin etrapidiki rayonlar y p g ning tizgini astida bolsimu,  nopus jehette erebler körinerlik derijide köp. y p g bu rayonlarni istila qiliwalghandin kéyin yerlik xelq yurt-makanlirini tashlap türkiye chégrasidiki musapirlar lagérlirida yashimaqta. bu lagérlardiki yerlik xelq uzundin buyan türkiye we erkin süriye armiyesidin afrin etrapidiki rayonlarni y p g din azad qilishni telep qilip kelmekte.

omumen qilip éytqanda, süriyede keskin weziyet bizni kütüp turmaqta, astana musapisi bezi ongushsizliqlarning eksiche dawamlashmaqta, esede hakimiyitining ehdinamilarni depsende qilish qilmishlirining eksiche, hamiy döletler astana musapisini dawamlashturushqa we öz-ara ishenchini turghuzushqa küch chiqirip kelmekte. yene bir tereptin amérikining térrorluq teshkilati y p g din «chégra bixeterlik qoshuni»teshkil qilish pilanigha rusiye, türkiye, iran, süriye öktichiliri we esed hakimiyiti qarshi chiqip kelmekte. jumhur reis erdoghanning afrin toghruluq bergen bayanatigha qaraydighan bolsaq, türkiye armiyesining pat yéqinda afrindiki y p g qoralliq küchlirige herbiy heriket qozghash éhtimali tolimu yuqiri.