jame, sheher we medeniyet
türkiyening barliq jameliride bir tutash oqulidighan jüme xutbiliri – 40 (awazliq)
eziz qérindashlar! jüme küninglar mubarek bolsun!
allah taala quran kerimde mundaq deydu:
«allahning mesjitlirini peqet allahqa we axiret künige iman éytqan, namazni toghra ada qilidighan, zakat béridighan we allahtin bashqisidin qorqmaydighan kishiler bina qilidu. mana shular toghra yolda bolushi ümid qilinidighanlardur» (süre tewbe, 18 – ayet)
peyghember eleyhissalam hedis – sheripte mundaq deydu:
«sheherlerning allahqa eng söyümlük jayliri jamelerdur» (muslim)
eziz qérindashlar! qéni bügünki xutbimizde ashure künini we shu küni hemmimizni qayghugha gherq qilghan kerbala weqesini birlikte eslep öteyli! shéhitlarning sertaji, jennet yashlirining serdari, peyghember eleyhissalamning 2 arzuluq newrisidin birsi bolghan möminlerning köz qarchughusi hezreti huseyin reziyellahu ehhuni xeyrilik dualirimiz bilen eslep öteyli! bu munsiwet bilen peyghember eleyhissalamgha we uning aile – tawabiatlirigha durut – salamlar yollayli!
bügünki xutbimizde yene, bir jameni hemde charek esirdin buyan biz tebriklep kéliwatqan jameler we diniy zatlar heptisinimu unutmayli! jameni qaytidin sheherning qelbige, hayatning merkizige orunlashturushning we medeniyet böshikige aylandurushning yolliri izdineyli! mesjitning hayatimizda neqeder muhim ehmiyetke ige ikenlikini qaytidin estayidil oylap chiqayli!
eziz qérindashlar! jameler islam medeniyetining qelbidur. medeniyetimizde héch bir sheherni jamesiz, mesjitsiz tesewwur qilghili bolmaydu. peyghember eleyhissalam medenige barghanda sahabiliri bilen birlikte medinining qelbige derhal mesjidi nebewini bina qilghan idi. mesjidi nebewi medenining merkizi we islam medeniyetining böshüki bolghan idi. ilim, irpan, exlaq, adalet, söygü, méhri – shepqet qatarliq qimmet qarashlar bu meqeddes jaydin dunyaning töt etrapigha basquchmu basquch kéngeygen idi. shuningdin taki bügünge qeder islam diyarliri jemelerning etrapida shekillinidighan boldi. yéghip éytqanda, jame sheherning ruhigha aylandi.
eziz qérindashlar! biz möminlerge nisbeten jame bir hayattur. chünki jamelerde yalghuz allahqila bende bolushning, peqet uning hozrudila igliishning lezzitini yiliklirimizge qeder hés qilimiz. jameler bizni turmushning tügimes - pütmes warang churungliridin tartip élip, meniwiy muhiti arqiliq yéngi bir ang we hés - tuyghugha ige qilidu. hayatimizgha yéngidin hayatliq bexsh étidu. hés – tuyghu, chüshenchilirimizni bir birige chemberches baghlap bizni terbiyeleydu. mana bu jehettin jameler bizge nisbeten her daim bilim, hékmet we exlaqning makani bolup kelmekte. rebbimizni dinimizni, kitabimizni, peyghembirimizni, qérindashliqimizni we hayatni öginidighan mektipimiz bolup kelmekte.
jameler allahning hozorida qelblirimizni birleshtüridighan jaydur. jameler murini – murige tirep, bir septe turghanda, qiyamda, ruku we sejdide biz ige bolghan birdeklik ruhimizni jemiyetke emumlshturushimiz üchün berpa qilinidu. jamelirimiz qolidin we tilidin bashqilar emin bolghan ishenchlik mömin obrazini, iptixarlinishqa tégishlik heqiqiy ülgilik insan bolush éngini öylirimizge, mehellilirimizge, dölitimizge we pütün insaniyetke yetküzüshimiz üchün bina qilinidu.
eziz qérindashlar! jamelerning mewjutluqi öz nöwitide yene, islam diyarlirining musteqilliqining alamitidur. munari tewhidning sémwoli, ezanliri shahadetning ipadisi, durut – salamliri bir milletni yéngidin térildürüp ornidin des turghuzidighan nuqtiliq amillardur. munberliri bolsa, ilim – hékmet we meripet makanidur. xutbe munberliri, heq we heqqaniyetning sadasi shundaqla méhrabliri könglimizni mehliya qilishqa uruniwatqan gunahlargha, ghezep- nepret qatarliq her xil yamanliqlargha qarshi küresh qilish merkizidur.
eziz qérindashlar! diniy ishlar idarimiz jameler we diniy zatlar heptisi paaliyitining bu heptilik témisini «jame, sheher we medeniyet» dep bikitti. bir hepte buyiche ötküzülidighan her xil paaliyetler arqiliq jamelerning bir möminning yéngi hayatqa érishishi, bir sheherning yéngidin ruhqa sazawer bolushi, bir medeniyetning utturigha chiqishidiki muhim ehmiyiti tekitlidu. jamalerni saadet dewirdiki heqiqiy roligha ige qilish mömin bolush süpitimiz bilen hemmimizning bash tartip bolmas wezipimiz ikenlikini eskertidu.
bu munasiwet bilen jameler we diniy zatlar heptisining xeyrilik ishlargha wesile bolushini téleymiz. jamelirimizge hessisi bolghan we axiretke kétip qalghan barliq qérindashlirimizgha allahtin rehmet, hayat qérindashlirimizgha xatirjemlik we salametlik téleymiz.
allah qelbimizni, pikir - iddiyelirimizni we bedenlirimizni jamelerdin ayrimisun!
shahaditi dinning asasiy hésablinidighan ezanlirimizdin bizni mehrum qilmisun amin!
