lale dewrining eng axirqi simwoli-ishaq pasha sariyi

aghrining tarixi bayliqliri arisida ishaq pasha sariyi muhim orunda turidu. bu saray istanbul topkapi sariyidin kéyin osmanli impériyisining kéyinki dewride sélinghan saraylarning eng meshhuri hésablinidu. sherqiy bayzidning 5 kilométir uzaqliqigha jaylashqan taghning étikidiki töpilikke berpa qilinghan ishaq pasha sariyi her jehettin körüshke erziydu. kulliye sheklidiki saray 18-esirde childiroghulliridin 2-ishaq pasha teripidin saldurulghan. 2-ishaq pasha 1789-yili wezirlik mertiwisi bilen childir we axiska waliysi bolghan, bir yildin kéyin wezipisidin élip tashlinip hasen qelege sürgün qilinghan. sarayning deslepki qurulush xizmetliri sabiq childir waliysi childiroghulliridin cholak abdi pasha teripidin bashlanghan, kéyinche 2-ishaq pasha teripidin sarayning qurulushi tamamlanghan.
bu saray lale dewrining kéyinki mezgilide sélinghan. 18-esir osmanli binakarliqining muhim namayendiliridin bolghan bu saray senet tarixi nuqtisidin qimmiti intayin yuqiri. barok we rokoko uslubi birlikte ishlitilgen saray kesme tashtin sélinghan. sarayning sherqidiki tach derwazisining qapartma we bézelmiliri bolsa selchuqiylar senitining alahidilikini eks ettüridu. ishaq pasha sariyi nurghun bölümlerdin teshkil tapqan bolup, bular tashqi firont, birinchi we ikkinchi hoyla, chaqa-chuqiliq qismi, jame binasi, ashxana, hamam, haremler, nawayxana qatarliqlardin ibaret. saray ikki hoyla we bu hoylining etrapigha jaylashqan imaretlerdin teshkil tapidu. birinchi hoylidiki imaretlerning beziliri weyran bolghan. töt etrapi imaretler bilen qorshalghan ikkinchi hoyla tiktöt bulunggha oxshaydu. ong terepte méhmanxana, uning keynide haremler bar. bularning keynide jame we meqbereler mewjut. meqbere selchuqiylar eneniside berpa qilinghan. saray qismi ikki qewettin teshkil tapidu. bu jayda 366 öy bar, her öyde tashtin yasalghan ochaqlar mewjut. tash tamlardiki boshluqlar bu imaretning merkizide issitish sistémisining barliqini körsitip béridu. tamliri we zémini tashtin yasalghan diwan zalida türk hösnxet senitining güzel namayendiliri uchraydu. bu jaydiki bir yazmidin sarayning 1784-yili yasalghanliqi melum. sarayning ikkinchi hoylisidiki meqbere, kesme tashtin sélinghan. bu sekkiz bulungluq imaret selchuqiylar kumbet binakarliqining tipik misalidur. ikki qewet sélinghan kumbetning tamliri géométiriylik motifler bilen bézelgen. bu kumbette cholak abdi pasha, ishaq pasha we yéqin-yoruqliri depne qilinghan.

ishaq pasha sariyining heywetliki kishini heqiqeten jelp qilidu. sarayning bezi binakarliq unsurlirida orun alghan bézelme senetliri güzelliki bilen alahide közge chéliqidu. bulardin bezilirini qisqiche bayan qilimiz. sarayning kirish éghizi sherq terepke jaylashqan. sarayning tach derwazisi intayin güzel bézelgen. tach derwazisida tüwrük we belwaghlar bar. chong belwaghning ichki we bulung terepliri qapartmilar bilen bézelgen. tach derwazisining gholluq qismimu nahayiti nepis bézelgen. tamdin bir az sirtqa chiqip turidighan derwazining yénigha ikki tüwrük orunlashturulghan. selchuqiylar enenisi boyiche bézelgen bu güzel derwazining ilgiri altun qanatliri barliqi riwayet qilinidu. shundaqla, bu heywetlik sarayda iran elchisining méhman qilinghanliqi, arqidin istanbuldiki topkapi sariyigha kelgendin kéyin, ishaq pasha sariyigha yuqiri baha bergenliki, ishaq pasha sariyining sultan sariyidinmu heywetlik ikenliki riwayet qilinidu.
sarayning alahide közge chéliqidighan qisimliri chaqa-chuqiliq qismidur. bu jaydiki hemmining diqqitini qozghaydighan imaret bolsa bulungluq saraydur. hazirghiche yétip kelgen taxtay sanduqlar üch shekildin teshkil tapidu. asti terepte insan béshi we gewdisi, otturida shir, eng üstün terepte bürküt resimliri bar.
chaqa-chuqiliq we harem qisimliri arisigha jaylashqan jame renglik tashlardin sélinghan munari bilen alahide közge chéliqidu. jamening ibadet makani birla gümbez bilen étiwétilgen. shimal teripide jamaet olturidighan jay we yépiq hoylisi bar. imarette kilassik osmanli we barok binakarliqining iznaliri uchraydu.

ishaq pasha sariyining tarixi we kültür bayliqliridin zoq alidighan sayahetchilerning diqqitini etraptiki bashqa tarixi imaretlirimu tartalaydu. bulardin biri beyazid qedimiy jamesidur. beyazid qelesining jenubi étikige sélinghan bu jame 1-selim teripidin berpa qilinghanliqi qeyt qilinidu. jamening kirish éghizi üstidiki yazmidin 17-esirde rémunt qilinghanliqi melum bolidu. jame sélinghan wadi étiki retlinip tamni yépish arqiliq sélinghan jamening birla gümbizi bar. kichik jamening qurulushida qehwerenggi, sériq we aq renglik tashlar ishlitilgen. shimal teripige jaylashqan besh közlük jamaet orni weyran bolghan. wilayette tarixiy qimmiti bolghan chérkawlarmu bar. qiyaliqlar oyulush arqiliq sélinghan yer asti chérkawi bolghan karagöz chérkawi we üch chérkaw bulardin bir qismi hésablinidu. sherqiy bayzidning qedimiy turalghu rayonliri etrapidiki karwansarayning iran selchuqiyliri teripidin berpa qilinghanliqi mölcherlenmekte.
rayonda qish peslining uzun bolushi seweblik yungdin yasalghan kiyimler köp sétilidu. bolupmu gélem we kigizmu köp toqulidu. yerlik taamlarmu intayin mol. eng meshhur taam sach qoromidur. bu we buninggha oxshash kétidighan gösh taamlirimu rayongha özgiche we xastur.