peqet toghra nishanni/nuqtiiynezerni belgileshning özila kupaye qilamdu?

türkiye awazi radiyosi: aldinqi maqalilirimizde gherbnimu öz ichige alghan we biz közge chéliqturuwatqan hadisilerge, atalghulargha, mesililerge esla meghlubiyet pisxologiyesige teslim bolmastin, biz ige bolghan qimmet ölchemlirining omumyüzlük desturliri dairiside, analiz teriqiside, soghuqqanliq bilen muamile qilishning zörürlükini tekitlep ötkeniduq.

undaqta, toghra nishan, toghra nuqtiiynezerni belgileshning özila yéterlikmu? peqet toghra qarashqa tayinipla saqliniwatqan mesililirimizni hel qilghili bolamdu?

toghra nishan, toghra nuqtiiynezer, toghra qarash shek – shübhisiz halda her türlük mesilining hel qilinishida, meqsetke yétishte belki eng asasliq amildur. chünki, biz kétiwatqan yönilish xata bolsa, qanchiliq toghra ishlarni qilsaq qilayli, toghra nishangha yételishimiz mumkin emes.

yene bir tereptin, xata nishan qanchilik éghir mesile bolsa, nishanini bilmeslikmu shunchilik éghir mesilidur. derweqe, baridighan yönilishini bilmeydighan kémige shamal yardem qilalmaydu. shu wejidin, biz kündilik hayatta duch kéliwatqan barliq basquchlar, hadisilerning aldida, aldi bilen toghra nishanni belgileshke, toghra qarashqa ige bolush lazimliqigha alaqidar talash – tartishlar bihude awarichiliqtur.

 lékin, héchqandaq ish qilmay, peqet toghra nishanni belgileshning özila kupaye qilamdu? bu heqte toxtilishqa toghra kélidu. chünki köp hallarda peqet pikriy talash – tartishlar, ilmiy bayliqlarla yéterlik, dep qarilidu. méhnet qilishqa ündimeydighan qehwexanilarning bulung – puchqaqlirida, kichik guruppilar halitidiki ilmiy talash – tartishlargha nahayiti zor ehmiyet bérilidu. islam dunyasi duch kéliwatqan mesililerni peqet toghra tepekkur qilish arqiliqla hel qilishqa bolamdu? pikir - tepekkur arqiliq birer netijige érishkili bolamdu?

pikir – tepekkurlar elwette qimmetliktur, muhimdur. uzaq mezgilde insaniyet tarixini özgertken amil pikir – tepekkurlardur. shuning bilen bir waqitta, bu pikir – tepekkurlar heriketke ötmigen we nezeriye pétila qalghan pikir – tepekkurlar emes, eksiche, emeliyette tetbiqlanghan pikir – tepekkurlardur. kündilik hayatni shekillendüridighini, emeliyettin xaliy pikir – tepekkurlar emes, bizning bu heqte tashlighan ijabiy qedemlirimizdur.

toghra nishanni belgilep, toghra nuqtiiynezerge ige bolsaqmu, bu nishangha yételeydighan tirishchanliqimiz bolmisa, nishanimiz özimizdin bashlap etrapimizda we biz yashawatqan muhitlarda héchqandaq nersini özgertelmise, undaqta, peqet nishan bilenla némini özgertkili bolidu?

adettin tashqiri mukemmel nishanimiz bolsimu, emma qilimizni tewritip qoymisaq, heriketke ötmey dawamliq uxlisaq, meqsetke yetkili bolmaydu. shu wejidin, peqet ilmiy talash – tartishlar bilen, emeliyettin xaliy pikir – tepekkurlar bilen, heriketni kemsitidighan qarashlar bilen birer ünümge érisheleymizghu! dep oylisaq, özimizni aldashtin bashqa héch nersini qolgha keltürelmeymiz.

yene bir tereptin, kündilik hayattin xaliy, peqet pil chishidin yasalghan rawaqlarda yashash bilen, yaki üsti yépiq bulung – puchqaqlarda olturush bilen qanchilik derijide toghra nishanni belgili bolar? bumu ayrim bir talash – tartish témisidur. emeliyettin, hayat tejribisidin xaliy halda, pil chishidin yasalghan rawaqlarda otturigha qoyulghan pikir – tepekkurlar köp hallarda ziyannimu bille élip kélidu.

tolimu epsuski, tarix hayat tejribisidin xaliy halda otturigha qoyulghan bundaq pikir – tepekkurlar keltürüp chiqarghan ziyanlar bilen tolup tashqandur. hayatni toxtitip, hayattin xaliy halda, hayatning her sahesini öz ichige alidighan we bir qétimdila belgilinidighan nishan we nuqtiiynezer qorqunuchluq aqiwetlerni keltürüp chiqirishi mumkin.

shu wejidin, toghra nishanni belgilesh, yaki toghra nuqtiiynezerni otturigha qoyush üchün hayat tejribisige tayinishqa, kündilik hayatqa chongqur chöküshke toghra kélidu.

islam dinining meydangha kélishimu ene shundaqtur. derweqe, islam dini bir qétimdila we selbiy bir shekilde emes, eksiche, zamangha yéyilghan halda hemde köp hallarda emeliy hadisiler bilen baghlinishliq bir shekilde tamamen kündilik hayatning ichide meydangha kélish basquchini tamamlighan.

nöwette tutushqa tégishlik pozitsiye, qilishqa tégishlik ish, méngishqa tégishlik yol mesiliside, qandaq bolushidin qetiynezer nahayiti chong éniqsizliq ichide emesmiz. chünki, asasliq desturlar ochuq – ashkaridur.

bügünki künde biz duch kéliwatqan eng chong mesililerdin biri, toghra nuqtiiynezerlirimizge mas kelmeydighan, sözlirimizge zit bolghan heriketlirimizdur. shuning bilen bir waqitta, sözlirimiz teqezza qiliwatqan bolushigha qarimay, emeliyetsizlikimiz we heriketsizlikimizdur. éytqanlirimiz bilen paaliyetlirimizning bir - birige mas kelmeslikidur.

halbuki, hayat iman we  küreshtur.  küresh démek, heriketke ötüsh, emel qilish, gheyret körsitish we  mujadile qilish démektur.  bügünki künde jihad küreshning biri türi süpitide nadir éhtiyaj tuyulidighan bir ehwaldur. shundaqtimu, kündilik hayatimizda néma qilsaq qilayli, téximu yaxshi netijilerge érishish üchün  küresh qilishimizgha, téximu güzelge, pirinsipliq hayatqa, toghrigha we téximu yaxshigha érishishimiz üchün  küresh qilishimizgha, méhnet qilishimizgha, gheyret körsitishimizge, imkaniyetning bariche tirishchanliq körsitishimizge toghra kélidu.

bashqiche éytqanda, yaxshi bolghanni, muhim bolghanni éytip qoyush bilenla ish pütmeydu. buning üchün her sahede küchimizning yétishiche  küresh qilishimizgha toghra kélidu.

tekrar bashta sorighan soalgha qaytidighan bolsaq, shek – shübhisiz halda toghra nishanni, toghra nuqtiiynezerni belgilesh her türlük nishangha yétishning aldinqi shertidur. chünki, xata nishan, xata nuqtiiynezer bizni nishanimizdin yiraqlashturup, halaket girdabigha ittiridu. nishanni xata belgiligende, niyet qanchilik yaxshi bolsa bolsun, eng güzel niyetlerni, yaki eng güzel tuyghularni weyran qilishi mumkin. lékin, nishanni yaki nuqtiiynezerni toghra belgileshning özila bizni nijatliqqa érishtürelmeydu.

biz, «nishan bir qétim belgilensila, u bizni axirqi menzilgahimizgha yetküzidu» dep oylaymiz. halbuki, yaxshi bir nishan öz aldighila bizni ünümge érishtürelmeydu. chünki yaxshi bir nishan peqet yaxshi bir bashlanghuchtur, xalas. ünümge érishtüridighini bolsa, nishanni toghra belgilesh we nishangha yétishte muhim rol oynaydighan nuqtiiynezerge ige bolghan halda tashlanghan qedemler we bu heqte élip bérilghan paaliyetlerdur.

undaqta, bügünki künde toghra nuqtiiynezerge mas kelmeydighan, özimizni özgertish we tereqqiy qildurushta toluqlashqa tégishlik kemchiliklirimiz zadi qaysi? özimizning xataliqlirini körmey, köp hallarda heqliq bolsaqmu, peqet pütün diqqitimizni bashqilarning xataliqlirighila merkezleshtürüsh bilen mesililirimizni hel qilghili bolamdu? qopup bir sham yaqmisaq, qarangghuluqni tenqid qilip qoyush bilenla etrapni yorutqili bolamdu? bularmu bashqa bir maqalining témisi bolsun.