skripal kirizisi barghanséri éghirlishishqa bashlidi

türkiye awazi radiyosi xewiri: engliye bash weziri térésa méy, yawropa ittipaqigha eza 14 döletning rus diplomatlarni chégradin qoghlap chiqirish toghrisidiki qarari üstide toxtilip, «hemmimiz birlikte rusiyege xelqara qanunni mesxire qilishigha we qimmet – qarashlirining ulini kolishigha illiq qaralmaydighanliqi signalini berduq» dédi.

térésa méy, engliye awam palatasigha ötken hepte ishtirak qilghan yawropa ittipaqi rehberler yighini toghrisida melumat berdi. yighinda, qosh yönilishlik jasus sérgéy skripal bilen qizi yulianing zeherlinishidin kéyin élan qilinghan rusiyege jaza yürgüzüsh qararlirini chöridigen halda yawropa ittipaqigha eza ittipaqdash döletler bilen hemkarliship qedem tashlash toghrisida sözleshkenlikini bildürgen méy, yawropa ittipaqining moskwada turushluq bash elchisini qayturup kélishni öz ichige alghan bezi biwasite tashlinidighan qedemler toghrisida kélishkenlikini eskertti.

u, yawropa ittipaqigha eza köpligen döletlerdin sirt, amérika qoshma ishtatliri, kanada we ukrainani öz ichige alghan döletlerningmu 100 din artuq diplomatik we dölet bixeterlik xadimini chégradin qoghlap chiqirishni qarar qilghanliqini xatirilitip ötti.

skripal weqesining yawropa ittipaqi we shimaliy atlantik ehdi teshkilati – natoning qurulushidin buyanqi yawropa zéminlirida nérwa sistémisigha tesir körsitidighan bir ximiyelik maddining tunji qétim hujum meqsetlik ishlitilishi hésablinidighanliqini eskertken térésa méy, «bu ximiyelik qorallar kélishimning ochuq – ashkara depsende qilinishidur we qanunsiz küch ishlitish süpitidimu b d t  ehdinamisige xilapliq qilishtur» dégenlerni qeyt qildi.

térésa méy, bu weqening rusiyening barghanche ewjige chiqiwatqan hujumchi xaraktérining bir parchisi ikenlikini ilgiri sürüp, «bu weqe yene rusiyening yawropagha we ortaq qimmet qarashlirimiz bilen menpeetlirimizge qarshi düshmenlerche paaliyetlirining yéngi bir xewplik basquchigha wekillik qilidu» dédi.

engliye bash weziri térésa méy yene, «yéqinqi 3 hepte ichide yawropa ittipaqi, shimaliy amérika we natodiki dostlirimiz we ittipaqdashlirimizning büyük hemkarliq rohini kördüm. hemmimiz birlikte rusiyege xelqara qanunni mesxire qilishigha we qimmet – qarashlirining ulini kolishigha illiq qaralmaydighanliqi signalini berduq» dédi.

engliye tashqi ishlar weziri bors jonsonmu, oxshash bolmighan ellerning rus diplomatlarni chégradin qoghlap chiqirish qararlirining tarixtiki rusiyege qarshi chiqirilghan eng chong kolléktip chégradin qoghlap chiqirish qarari ikenlikini éytqanidi.

yawropa ittipaqigha eza 14 dölet 32, amérika qoshma ishtatliri 60 rus diplomat we dölet bixeterlik xadimini chégradin qoghlap chiqirishni qarar qilghanidi.

engliye üchün jasusluq qilish bilen eyiblinip qamaqqa höküm qilinghan skripal, 2010 – yili amérika qoshma ishtatliri tutup turuwatqan 10 rus jasus bilen almashturulghan 4 jasusning biri bolup, erkinlikke érishkendin kéyin engliyede olturaqlashqanidi. sérgéy skripal bilen qizi yulia, 4 – martta engliyening salibury shehiridiki bir orunduqta hoshsiz halette tépilghanidi. dawalash xizmetliri dawamlishiwatqan ata bilen qizning salametlik ehwalining hazirmu xewplik halitini dawamlashturuwatqanliqi eskertilmekte.

engliye, weqede nérwa sistémisigha tesir körsitidighan rusiye menbelik herbiy ishlarda ishlitilidighan bir ximiyelik maddining ishlitilgenlikining jezmleshkenlikini uqturghan, shundaqla bu maddining sabiq sowét ittipaqi teripidin 1970 – we 1980 – yillarda ishlepchiqirilghan «nowichok» namliq ximiyelik maddilar guruppisigha mensup ikenlikini eskertken idi.