Türk Dünýäsiniň Guramalarynyň Arasyndaky Utgaşyklyk

Hepdelik tapgyrlaýyn gepleşigimiziň nobatdaky sanynda Türk Dilli Döwletleriň Hyzmatdaşlyk Guramalarynyň Utgaşyklyk Toparynyň maslahaty hakynda durup geçmek isleýäris.

2020-nji ýylyň 22-nji sentýabrynda Türk geňeşinin baş Sekretary Bagdat Amreýewiň başlyklyk etmeginde Türk Dilli Döwletleriň Hyzmatdaşlyk Guramalarynyň Utgaşyklyk Toparynyň onlaýn masslahaty geçirildi. Maslahata Türk dilli döwletleriň Parlamentar assambleýasynyň baş Sekretary Altynbek Mamaýusupow, TÜRKSOÝ-yň baş Sekretary Düsen Kaseinow, Halkara Türk akademiýasynyň Başlygy Darhan Kadyrali we Türk medeniýeti we miras gaznasynyň Başlygy Günaý Efendiýewa gatnaşdy.

Türki Dilli Döwletleriň Hyzmatdaşlyk Guramalarynyň Utgaşyklyk Topary 2019-njy ýylyň 15-nji oktýabrynda Bakuw şäherinde geçirilen Türk geňeşiniň 7-nji sammitinde kabul edilen karara laýyklykda döredilipdi. Türk geňeşiniň Baş sekretarlygyna tabynlykda döredilen toopar, türki dilli döwletleriň arasynda alynyp baryljak işlerde yzgiderliligi üpjün etmek, utgaşyklygy ýola goýmak, Türk geňeşi, TürkPA, TÜRKSOÝ, Türk akademiýasy, Türk medeniýeti we miras gaznasynyň arasynda ýakyn hyzmatdaşlygy ýola goýmak üçin iş alyp barar.

Maslahatda Türk geňeşi, TÜRKSOÝ, TürkPA, Türk akademiýasy we Türk medeniýet we miras gaznasynyň 2021-nji ýylda alyp barjak işleriniň bilelikdäki meýilleşdirmeleri seljerildi. Maslahatyň netijesinde Türk Dilli Döwletleriň Hyzmatdaşlyk Guramalarynyň Utgaşyklyk Toparynyň agzalary iş alyp barýan ugurlaryndaky umumy düzgünler boýunça ylalaşdylar. Ýakyn gelejekde agzalar tarapyndan hödürlenen tekliplere laýyklykda 2020-2021-nji ýyllar üçin Türk hyzmatdaşlyk guramalarynyň ýyllyk iş meýilnamasy düzüler. Türk geňeşiniň baş Sekretarynyň orunbasary Sultan Raýew topara agza ýurtlar bilen utgaşlyklyk işlerini alyp barar.

Soňky ýyllarda türki dünýäniň halkara guramalarynyň işleri ýaýbaňlanýar we pozisiýasy berkeýär. Türk geňeşi taraoyndan başladylan şol ugtaşyklyk geňeşmeleri ýerlikli we tüýs wagtynda edilen başlangyç. Şeýle başlangyçlar türki dilli döwletler tarapyndan türki dünýäde hyzmatdaşlygyň ýaýbaňlanmagy üçin bölünip berilen serişdäniň netijeli we tygşytly peýdalanylmagy taýdan iňňän möhüm.

Umuman Türk geňeşi, hususan Türki dünýäniň hyzmatdaşlyk guramalarynyň utgaşdyryjy toparynyň has netijeli işlemegi üçin Türk geňeşinde işleýän hünärmenleriň sanynyň artdyrylmagy ýerlikli bolar. Netijede Türk geňeşi şol halkara guramalaryndan daşgary bilim, ýaşlar we sport, ykdysadyýet, ulaglar, gümrük, syýahatçylyk, diaspora, maglumatlar we aragatnaşyk tehnologiýalary, media we habarlar ugurlarynda hem türki dünýäde utgaşyklygy üpjün etmek we şol ugurlarda hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmek, her bir ugruň öz çäginde konstruktiwleşdirilmegi üçin tagalla edýär. Stambulda we Türkiýede magistraturada bilim alýan türki dilli döwletlerden gelen zehinli talyplara Türk geňeşinde 1 ýyllyk iş tejribesini geçme mümkinçiliginiň döredilmegi guramanyň işlerine goşant goşar. Türk geňeşiniň nobatdaky sammitinde şol guramalar Nursoltan Nazarbaýewiň teklibine laýyklykda “Türki dilli döwletler” frazasyny “Türk Döwletleri” frazasy bilen çalyşmaly.