تورکیه پنجره سیندن اورتادوغو (14)
قیسا بیر مدت اوّل کرکوک اوستانداری یایینلادیغی گنلگه ایله دولت تشکیلات‌لاریندا و رسمی یازیشما‌لاردا عرب و کوردجه‌نی بیرلیکده ایستیفاده ائتمگی ضروری حالا گتیردی
تورکیه پنجره سیندن اورتادوغو (14)
عراقدا گؤزلر داعش تهلوکه‌سی سببیله اوزون مدت‌دیر موصولون اوزرینده ایدی. کرکوک ایل مجلیسی دولت تشکیلات‌لاریندا عراق بایراغی‌نین یانیندا شما‌لی عراق بؤلگه‌سل رهبرلیگی‌نین (IKBY) بایراغی‌نین آسیلماسینا باغلی قرار آلدی. بو قرار گؤزلرین موصولدا کرکوکه چئوریلمه‌سینه سبب اولدو. بیز ده پروقرامیمیزدا کرکوک‌دکی یوکسه‌لن گرگین‌لیگی آنالیز ائدجگیک.
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلار آراسی ایلسشکی‌لر بؤلومو آراشدیرما جمیل دوغاچ ایپک‌ین موضوعیلا باغلی قیمتلندیرمه‌سینی تقدیم ائدیریک ...
---------
قیسا بیر مدت اوّل کرکوک اوستانداری یایینلادیغی گنلگه ایله دولت تشکیلات‌لاریندا و رسمی یازیشما‌لاردا عرب و کوردجه‌نی بیرلیکده ایستیفاده ائتمگی ضروری حالا گتیردی. کرکوکده کوردجه عرابجه ایله بیرلیکده رسمی دیل اولدو. بؤلگه‌نین چوخلوق و ان تحصیل‌لی اتنیک قروپو تورکمن‌لرین دیل‌لرده تورکجه آرتیق دولت دایره‌لری‌نین، مئدیانین و مکتب‌لرین خاریجینده اولا‌جاق. یئنه شما‌لی عراق بؤلگه‌سل رهبرلیگی‌نین؛ 2017ده موستقیل‌لیک اوچون رفراندوما گئدجگینی اعلان ائتدی. آیریجا کرکوک‌دکی دولت تشکیلات‌لاری‌نین هامی‌سیندا عراق بایراغی‌نین یانیندا شما‌لی عراق بؤلگه‌سل رهبرلیگی‌نین بایراغی‌نین آسیلماسی قراری وئریلدی. عراق مجلیسی بو قراری رد ائتدی و کرکوک‌دکی دولت قوروم و قورولوش‌لارینا یالنیز عراق بایراغی آسیلماسی ایستیقامتینده قرار آلدی. عراق تورکمن جبهه‌سی باشقانی و کرکوک میللت وکیلی ارشاد صالحی، حادثه‌یه شدت‌لی اعتراض گؤستره‌رک " اوستاندارین اودلا اوینادیغینی" سؤیله‌دی.
کرکوکده یاشانان‌لار اوزون بیر پروسه‌سین حیسه‌سی. کرکوکده 1920-جی ایللرده اعتباراً تورکمن‌لرین اوزرینده بؤیوک بیر باسقی وار. کرکوک 1960-جی ایللره قدر اها‌لی‌سی‌نین چوخ بؤیوک بیر بؤلومو تورکمن اولان بیر شهر ایدی. عراق، کرال‌لیق زامانین‌دان اعتباراً کرکوکو آراپلاشدیرمایا چالیشدی. عینی تطبیقی بعث اقتداری دا داوام ائتدیردی.
4 می 1924ده عراق عسگرلری سبب‌سیز اولا‌راق تورکمن‌لر عایید ائولری باسیب 100دن چوخ تورکمنی اؤلدوردو. 12 ژوئیه 1946-جی ایلده تعطیله گئدن تورکمن ایشچی‌لره آتش آچیلدی. 14 ژوئیه 1959-جو ایلده مصطفی بارزانی‌نین آدام‌لاری‌نین بیر تورکمنی اؤلدورمه‌لری اوزرینه شهرده بؤیوک حادثه‌لر چیخدی. عراق عسگرلری پئشمرگه‌لرله بیرلیکده یوزلرله تورکمنی اؤلدوردو. کرکوکون مشهور تورکمن آیدین‌لاری صددام حسین‌ین امری ایله 16 ژانویه 1980-جی ایلده کوتلوی حالدا اعدام ائدیلدی. 1992-جی ایلده توزخورماتودا تورکمن سیوللر گولله‌لندی. یوزلرله ایللیک تورک اثرلری ییخیلدی. آلتینکؤپرو قصبه‌سینده ایچلرینده قادین و اوشاق‌لارین دا اولدوغو تورکمن‌لر گولله‌لندی.
آمریکانین 2003-جو ایلده عراقی ایشغال زامانی کورد گوجلری‌نین کرکوکو حقیقتن اله گئچیرمسیله شهره چوخ بیر کورد کؤچو اولدو. آنجاق هله کرکوکده جدی بیر تورکمن اها‌لی وار. کرکوکون دؤرد اوستانین‌دان اوچونده (مرکز، دیبیس، تویوق) تورکمن‌لر قالابالیق‌دیر. آیریجا کرکوکه باغلی تازه خورماتو ناحیه‌سی‌نین مرکزینده تورکمن اها‌لی چوخدور.
اولوسلار آراسی حقوق باخیمین‌دان، شما‌لی عراق بؤلگه‌سل رهبرلیگی‌نین موستقیل‌لیک طلبی قانونی دئییل. شما‌لی عراق بؤلگه‌سل رهبرلیگی‌نین موستقیل‌لیکله باغلی ایفاده‌سینی سلف-دترمیناسیون (اؤز گله‌جگینی تعیین ائتمه) حاقینا باغلیدیر. سلف-دترمیناسیون حاقی‌نین ایستیفاده ائدیله بیلمه‌سی اوچون بعضی شرط‌لرین میدانا گلمه‌سی لازیم‌دیر. سؤز موضوعسو اؤلکه‌نین موستملکه‌دن خیلاص اولماق ایستمه‌سی، باسقیچی و آیری-سئچکی‌لیک بیر رهبرلیک‌دن آیریلما طلبی سؤز موضوعسودورسا بو حاق ایستیفاده ائدیله بیلر. آیریجا، طرف‌لر آراسیندا پارچالانما / بؤلونمه ایستیقامتینده بیر راضیلاشما اولسا یا دا اؤلکه‌نین آنایاساسی بئله بیر آیریشمایا ایجازه وئریرسه ده سلف-دترمیناسیون حاقی ایستیفاده ائدیله بیلر. بو سبب‌دن، سلف دترمیناسیون حاقی ایسته‌ین هر کسین ایستدیگی زامان موستقیل‌لیک اعلان ائده بیله‌جگی معناسینی وئرمیر.
عراق آنایاساسی‌نین 140. ماده‌سینده "کرکوک و دیگر ایختیلاف‌لی بؤلگه‌لرده خالقین ایراده‌سی ان گئج 31 دسامبر 2007 تاریخینه قدر رفراندوم ایله معیینلشدیریلیر" ایفاده‌سی وار. کرکوکده بو گونه قدر هر هانسی بیر رفراندوم ائدیلمیش دئییل. بو سبب‌دن ایستاتوسو دایاندیریلیب. سون دؤورده یاشانان اینکیشاف‌لاری حرکته گئچیرن ک.د.پ و مسعود بارزانی اولمادی. ک.ی.ب-نین لیدرلرین‌دن هرو طالبانی و اونون کرکوک‌دکی ان گوج‌لو موتتفیقی کرکوک اوستانداری نجم الدین کریم بو بحرانی حاضیرلایان باش‌لیجا آکتورلردیر. گؤرونن او کی کرکوکده باعراق بحرانی قیسا وعده‌ده بؤلگه‌دکی سون بحران اولمایا‌جاق. اوزون وعده‌ده، داعش سونراسی عراقدا، کرکوک چاتیشما احتیمالی یوکسک بؤلگه‌لردن بیری اولا‌راق گؤرونور.
تورکیه 2005-جی ایلده کرکوکده رهبرلیگین کورد قروپ‌لارین علینه کئچمه‌سی اوزرینه چوخ آغیر آچیقلاما‌لار ائتمیشدی. او دؤور تورکیه جمهوریتی‌نین باش ناظیری وظیفه‌سینی داوام ائتدیرن رجب طیب اردوغان، کرکوک‌دکی بو تطبیقه درحال سون وئریلمه‌سی لازیم اولدوغونو سؤیلمیشدی. دؤورون باش قرارگاه ایکینجی باشقانی ژنرال ایلکر باشبوغ دا "کرکوکون اؤزل ایستاتوسونون قورونماسی تورکیه اوچون حیاتی اهمیتده‌دیر" آچیقلاماسینی ائتمیشدی. تورکیه‌نین موضوعیلا باغلی رفتاری بو گون ده عینی‌دیر. عراقین اراضی بوتؤو‌لوگونون قورونماسی تورکیه‌نین ان چوخ اهمیت وئردیگی خاریجی سیاست پرینسیپ‌لرین‌دن بیری. بو سبب‌دن، بؤلگه‌ده یئنی ایستیقرارسیزلیک‌لارا، چاتیشما‌لارا و بون‌دان ایستیفاده ائدن ترور تشکیلات‌لاری‌نین فعالیت‌لرینه تورکیه‌نین ایجازه وئرمه‌سی گؤزلنیله.
------
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلار آراسی ایلسشکی‌لر بؤلومو آراشدیرما جمیل دوغاچ ایپک‌ین موضوعیلا باغلی قیمتلندیرمه‌سینی تقدیم ائتدیک ...
