ایران‌داکی میللیتلرین وضعیتی اولوسلار آراسی کونفرانس‌دا مذاکیره ائدیلدی
سوئدین باشکندی ایستوکهولم‌دا "ایران‌داکی میللیتلرین سیاسی پلورالیزمین و قاتیلیمین گله جگی" آدلی اولوسلار آراسی کونفرانس تشکیل ائدیلدی
سوئدین باشکندی ایستوکهولم‌دا "ایران‌داکی میللیتلرین سیاسی پلورالیزمین و قاتیلیمین گله جگی" آدلی اولوسلار آراسی کونفرانس تشکیل ائدیلدی
کونفرانسی تشکیل ائد‌ن تبریز آراشدیرمالاری انستیتوسو باشقانی هئیت: "ایران‌داکی میللیت‌چی‌لیک موضوعسو عدالت‌لی شکیل‌ده چؤزولمزسه ایران خالقلاری آراسین‌داکی اوچوروم داها دا آچیلاجاق و سونون‌دا شیدت‌لی قارشی‌دورمالارا حتی سوریه و عراق‌دا شاهید اولدوغوموز شکیل‌ده ساواش و قان تؤکولمه‌سینه یول آچاجاق"- ایران سکولار دموکرات پارتیسی عضوو اعتمادی:" اؤلکه‌نین مختلیف بؤلگه‌لرین‌ده قورولاجاق یئرلی یؤنتیملر سایه‌سین‌ده ایران‌دا عدم مرکزیت قانونونون تطبیق اولونماسی لازیم اولدوغونا اینانیریق.
آنجاق بونو اؤلکه‌نین باغلی‌لیغینی سارسیداجاق شکیل‌ده 'موختاریت' اولاراق آدلان‌دیرمانین دا دوغرو اولمادیغینا اینانیریق "
تبریز آراشدیرمالاری انستیتوسو (TAE) طرفیندن سوئدین باشکندی ایستوکهولم‌دا تشکیل ائدیله‌ن اولوسلار آراسی کونفرانس‌دا ایران تولومونون چوخ سایدا اتنیک و مذهب قروپ‌دان عبارت اولان یاپیسی/ قورولوشو اله آلیندی.
"ایران‌داکی میللیت سیاسی پلورالیزمین و قاتیلیمین گله جگی" باشلیغی آلتین‌دا ایکی گون داوام ائد‌جک کونفرانسین ایلک ایجلاسین‌دا، "ایران‌دا پلورالیزم فعالیتلری"، "سکولار دموکراسی و ایران‌دا اولان اتنیک قروپلارلا باغلی پروبلملر"، "معاصیر آذربایجان تاریخین‌ده کوتلوی حرکتلرین اساسلاری و اونون آذربایجان میللی حرکاتینین یئنی مرحله‌سین‌ده‌کی تظاهرو "،" قاشقای تورکلری و تورکمنلرین ایران‌داکی پروبلملری "موضوعلاری مذاکیره ائدیلدی.
ایستوکهولم'داکی سیتی کوندیتوریت کونفرانس سالونون‌دا تشکیل ائدیله‌ن اولوسلار آراسی توپلانتینین آچیلیشینی ائد‌ن تبریز آراشدیرمالاری انستیتوسو باشقانی رضا هئیت، دونن ایران‌دا میدانا گلن قاتار فاجیعه سین‌ده حیاتینی ایتیره‌نلرین عائله‌لرینه باش ساغ‌لیغی دیله‌یه‌رک دانیشماسینا باشلادی.
تبریز آراشدیرمالاری انستیتوسونون تخمیناً سککیز آی اوّل آنکارادا قورولدوغونو ایفاده ائد‌ن هئیت، "بو انستیتونون قورولوش هدفی، ایران و آذربایجان‌داکی تورک خالقینین و همچینین قونشو خالقلارین پروبلملری حاقین‌دا علمی آراش‌دیرمالار ائد‌رک بو آراشدیرمالاری دا ایلگیلی یئرلره چات‌دیرماق‌دیر." دئدی.
هئیت، ایستوکهولم'داکی کونفرانسین مقصدی ایله باغلی ایسه بونلاری سؤیله‌دی:
"ایران‌داکی میللتلر و آزینلیقلارین پروبلملری هئچ شوبهه‌سیز ایرانین سون یوز اللیق تاریخین‌ده‌کی ان بؤیوک پروبلم اولموشدور. آیریجا ایندیکی واخت‌دا قونشو اؤلکه‌لرده باش وئره‌ن حادثه‌لری نظره آلاراق بونلارین بیر چوخ سببینین کئچمیش‌ده‌کی اتنیک و مذهبی آیری سئچکی‌لیگه قارشی قایناقلاندیغینی گؤروروک. بون‌دان قایناق‌لی ضعیف‌لیکلر ده خاریجی گوجلرین بو جوغرافییایا مداخیل اولماسینا سبب اولموشدور. بونون اوچون بو پروبلملرین حلّ یوللارینی اله آلاجاق بیر سمپوزیوم تشکیل ایستدیک. کئچمیش‌ده تشکیل ائدیله‌ن بیر چوخ فعالیتین عکسینه حقوقلارین و اتنیک آزینلیقلارین داوام ائد‌ن پروبلملرینی ایضاح ائتمکله قالماییب گله‌جه‌یه ده بیر کؤرپو قوراراق حلّ مرکزلی بیر دونیاگؤروشویله بو پروبلملری اله آلاق ایستدیک. "
تبریز تبریز آراشدیرمالاری انستیتوسو باشقانی هئیت، "اتنیک و مذهبی آیریمچیلیقلاری آرادان قالدیریب برابر وطنداش‌لیق حقوقونون حاکم اولا بیلمه‌سی و اویغون ایداره شکلینی معین ائتمک اوچون ایران توپاومونون اورتاق خصوصیتلرینی آنلامامیز لازیم‌دیر. امینم کی، بو اورتاق خصوصیتلر آنلاشیلمازسا ایرانین قدری ده عراق و سوریه دن فرق‌لی اولمایاجاق." دئیه دانیشدی.
ایران‌دا بیر اتنیک قروپون اؤزونو دیگرلرین‌دن اوستون گؤرمسی سببیله آیری-سئچکی‌لیک و برابرسیزلیک اولدوغونو دیله گتیره‌ن هئیت، بونون دا خصوصیله فارس کؤکنلی ضیالیلارین دیگر اتنیک قروپلارین پروبلملرینی دیله گتیرمه‌مه‌سینه قایناقلاندیغینی ایفاده ائتدی. هئیت، "داها آچیقلاییجی بیر سؤزلر بیر نئچه استثناء خاریجین‌ده ایران‌داکی ضیالیلار، فارس میللیتچیلیگینی اؤن پلانا چیخاران بیر یاناشما سرگیلمیشدیر." دئدی.
هئیت، بو آیدینلارین فارسلارین یاشادیغی جوغرافییادا ان کیچیک پروبلملرله باغلی مقاله‌لر قلمه آلدیقلارینی آنجاق اهواز و بلوچیستان'داکی گئری قالمیشلیقلا باغلی بیر جمله بئله یازمادیقلارینی ایفاده ائد‌رک، "ایران‌داکی میللیت‌چی‌لیک موضوعسو عدالت‌لی بیر شکیل‌ده چؤزولمزسه ایران خالقلاری آراسین‌داکی اوچوروم داها دا آچیلاجاق و سونون‌دا شیدت‌لی قارشی‌دورمالارا حتی سوریه و عراق‌دا شاهید اولدوغوموز شکیل‌ده ساواش و قان تؤکولمه‌سینه یول آچاجاق. " ایفاده‌لرینی ایستیفاده ائتدی.
- اینسان حاقلارینی ساوونانلار "بؤلوجولوگه دستک وئرمکله" گوناهلاندیریلیر
"ایران سئکولار دموکرات پارتیسی" ایداره هئیتی عضوو حسن اعتمادی ده ایران‌داکی اتنیک قروپلارلا باغلی پروبلملری اله آلدیغی چیخیشین‌دا اؤلکه‌ده اساس اینسان حاقلارینی ساوونان هر کسین "بؤلوجولوگه دستک وئرمکله" گوناهلاندیریلدیغینی سؤیله‌دی.
اعتمادی، کونفرانسین قاتیلیمچیلارینین دا ایران‌دا بو جور اتهاملارا معروض قالاجاغینی بیلدیکلرینی آنجاق اؤزلرینین بو موضوعدا چکینجکلری بیر شئی اولمادیغینی وورغولادی.
ایرانین مختلیف میللتلر، مدنیتلر، دینلر و دیللره ائو صاحب‌لیگی ائد‌ن بیر اؤلکه اولدوغونو ایفاده ائد‌ن اعتماد، "آنجاق بو چشیتلیلیغی بیر نئچه میللت یا دا بیر نئچه میللیت شکلین‌ده ایفاده ائتمیریک. گونوموزون سیاسی دیلین‌ده اؤلکه‌لر تک میللت‌لی قورولوشا مالیک‌دیر. ایران دا بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتینین عضوو بیر اؤلکه اولاراق تک بیر آنایاسا و تک بیر دولت اولاراق مختلیف مدنیت و میللتلره مالیک‌دیر. " دئیه دانیشدی.
ایران‌داکی فرق‌لی میللتلرین اؤز محلی یؤنتیملرینه صاحب اولماسی لازیم اولدوغونو سؤیله‌یه‌ن اعتمادی، "محلی رهبرلیکلر اؤز خالقلاری طرفیندن تعیین اولوناجاق و محلی خیدمتلردن مسئول اولاجاق. باشقا بیر دئییشله اؤلکه‌نین مختلیف بؤلگه‌لرین‌ده قورولاجاق محلی رهبرلیکلر سایه‌سین‌ده ایران‌دا عدم مرکزیت قانونونون تطبیق اولونماسی لازیم اولدوغونا اینانیریق. آنجاق بونو اؤلکه‌نین باغلی‌لیغینی سارسیداجاق شکیل‌ده 'موختاریت' اولاراق آدلان‌دیرمانین دا دوغرو اولمادیغینا اینانیریق. " دئدی.
اعتمادی، سیاسی رهبرلیگه دایر سؤزلرینی بئله داوام ائتدیردی:
"اؤلکه‌نین مختلیف بؤلگه‌لری حاقین‌دا دانیشدیغیمیز زامان اؤلکه‌نین پایلاشماسینین نئجه ائدیله جگینی ایضاح دا بیر ضرورت اولاراق گؤروروک. اؤلکه‌نین میللتلرین، مدنیتلر و یا دیللر اوزرین‌دن ایداری یؤنتیمین دیزاین ائدیلمه‌سینه اینانمیریق. هر نه قدر اؤلکهدکی ایالتلرد‌کی قورولوشا باخینجا میللیت و اسکی مدنیتلر اوزرین‌دن بو دیزاینین ائدیلدیگینی گؤرسک ده ایندیکی واخت‌دا بو شکیل‌ده بیر پایلاشیمین معاصیر چاغین گئریسین‌ده قالدیغینی گؤروروک. بئله بیر پایلاشما یئرینه علمی اولاراق اجتماعی و اقتصادی خصوصیتلری نظره آلاراق یإنتیم فورماسی حاضیرلانماسی مومکوندور. "
پارتی اولاراق قلوباللاشما پروسه‌سینی ده قاچینیلماز قبول ائتدیکلرینی ایفاده ائد‌ن اعتماد، "قلوباللاشما، مختلیف اؤلکه‌لرین اقتصادی، اجتماعی و یا مد‌نی اولاراق بیر-بیرینه باغلانماسی معناسین‌دادیر. آنجاق قلوباللاشمانین مدنیتلرین صاف‌لیغینا تک طرف‌لی بیر ضرری دا واردیر. بونون نتیجه‌سین‌ده ده میللی و مد‌نی شخصیتلر تهلوکه آلتینا دوشر. اؤلکه‌ده‌کی شخصیت و مدنیت مختلیفلیگینی محافظه ائتمک اوچون بیر شئی ائتمزسک توپاومون صاحب اولدوغو مختلیف مدنیتلرین یوخ اولدوغو بیر نقطه‌یه گله بیلریک. پارتیمیز هم قلوباللاشمانین هم ده شعورلو پروقراملاشدیریلمیش شکیل‌ده مد‌نی مختلیف‌لیگی محافظه ائتمه‌نین اهمیت‌لی اولدوغونا اینانیر. " دئیه دانیشدی.
اؤلکه‌ده پلورالیزم پرینسیپینین تطبیق اولونماسی لازیم اولدوغونو سؤیله‌یه‌ن اعتمادی، آنجاق بو قانونو حیاتا کئچیرمک اوچون ایرانین دونیوی و دموکراتیک بیر اؤلکه حالینا گلمه‌سی لازیم اولدوغونو سؤیله‌دی.
اعتمادی، دانیشماسینین سونون‌دا، "ایران سئکولار دموکرات پارتیسی، ایران خالقینین مختلیف مدنیت، میللیت، دیل و مذهبلردن میدانا گلدیینه قطعی بیر شکیل‌ده اینانیر. ایران‌داکی آیری-سئچکیلیگین آرادان قالخماسی و دییشیک بؤلگه‌لرده یئرلی ایداره ائتمه سیستمینه کئچیلمه‌سی ایرانا حاکیم اولان ایسلامی دولتین اورتادان قالخاراق، آزاد بیر توپلامون اورتایا چیخماسییلا مومکون اولاجاق. " ایفاده‌لرینی ایستیفاده ائتدی.
- "قاشقای تورکلری هر دؤور آغیر باسقیلار گؤردو"
اینسان حاقلاری آکتیویستی روح الله مرادی ایسه چیخیشین‌دا اؤلکهدکی قاشقای تورکلری و پروبلملرینی ایضاح ائتدی. ایرانین جنوبو و اورتالاریندا یاشایان قاشقای تورکلرینین پهلوی خانه‌دان‌لیغی دؤورون‌ده ان آغیر باسقیلار و شیدتله قارشی-قارشییا بوراخیلدیغینی یازان مرادی، بو باسقیلارلا قاشقاییلرین فعالیتینین آزالدیلدیغینی دیله گتیردی.
مرادی، "ایسلام اینقیلابین‌دان سونرا سورگون‌ده قاشقای لیدرلری اؤلکه‌یه دؤنه‌رک اؤز حاقلارینی طلب ائتمه‌یه باشلادی آنجاق یئنی دولت ده اوزون سورمه‌دن گئرچک اوزونو گؤسترمه‌یه باشلادی. چونکی ایسلام جمهوریتی رژیمی ده پهلویلرین داوام ائتدیردیگی اونیتر سیاسی گوجو باشکند تهران‌دا توتماغی هدفله‌یه‌ن سیستمی داوام ائتدیردی." دئدی.
قاشقایلارین ایران‌داکی اتنیک قروپلارین عمومی پروبلملری یانین‌دا اؤزلرینه خاص داها بؤیوک پروبلملری اولدوغونو کؤچوره‌ن مرادی، "چونکی قاشقایلار، دیگر اتنیک قروپلارین عکسینه بیر ایالت و یا جوغرافی بؤلگه‌یه صاحب دئییلدیرلر. هئچ بیر زامان دا رادیو، تلویزیونا یا دا موستقیل بیر مطبوعات اورقانینا صاحب اولمامیشلار. بوتون بونلار دا قاشقایلاری اؤلکهدکی دیگر اتنیک قروپلاردان داها تعادول سوز/ برابرسیز بیر نقطه‌یه گتیرمیشدیر. " دئیه دانیشدی.
تهران حکومتی نین اؤلکهدکی دیگر اتنیک آزینلیقلارا قارشی ایجرا ائتدیگی سیاستلره قارشی اولدوقلارینی یازان مرادی، ایرانی اؤلکه‌نین بوتون خالقلارینا عایید بیر اؤلکه اولاراق گؤرمک ایستدیکلرینی بونون دا فدرالیزمله تامین ائدیله بیله جگینی ایفاده ائتدی.
اینسان حاقلاری آکتیویستی مورادی، اؤلکهدکی اقتصادین ده حاکم قروپون الین‌ده اولدوغونا دقتی چکه‌رک، "بو سببله عرب، بلوچ، قاشقایلار و کوردلر اؤلکه اقتصادین‌دان تامامیله تجرید و میللی گلیردن ده ان آز پایا صاحب وضعیت‌ده‌دیر." دئدی.
قاشقایلارین و یا دیگر آزینلیق بیرلیکلرین اهالی نیسبتینه باخیلمادان محلی یؤنتیملره صاحب اولماسی لازیم اولدوغونو سؤیله‌یه‌ن مرادی، بو موضوعدا سوئیس‌د‌کی ایداری سیستیمنی اؤرنک گؤستردی. مرادی، ایران‌داکی بوتون اتنیک قروپلارینلارین اؤزلرینی ایران‌لی اولاراق قبول ائد‌جکلری بیر سیستمین قورولما‌سینین ضروری اولدوغونو سؤیله‌دی.
- "ایران خالقلارینین تالعی بیر-بیرینه باغلی‌دیر"
آذربایجانلی فعال مجید جوادی ایسه چیخیشین‌دا ایران‌داکی آذربایجان‌لیلارین تاریخین‌ده کوتلوی حرکتلرین اساسلارینی اله آلدی. جوادی، ایران‌داکی آذربایجان خالقین حاقلارینی ساوونمایا یؤنلیک تلاش گؤستر‌نلری یالنیز میللیت‌چی شخصیتله تانیمانین سهو اولدوغونو ایفاده ائتدی.
جوادی، "ایران آذربایجانینداکی سیاسی چابالاری یالنیز میللیت‌چی‌لیک اولاراق گؤرمملیییک. طبیعی کی بو موباریزه‌نین بئل سومویونو تورک میللیت‌چی‌لیگی میدانا گتیریر، آنجاق یئنه ده بو موباریزه سولچولوق، لیبرال دموکراسی و دینی قروپلاردان دا تاثیرلنمیش‌دیر." دئدی.
ایران‌داکی موجود رژیمین "دیکتاتورلوق" اولدوغونو ساوونان جوادی، سؤزلرینی بئله تاماملادی:
"دیکتاتورلوغون یالنیز چکیردک بیر قروپون منفعتلری اوچون چالیشماسی سببیله اؤلکه‌ده آزادلیق اورتامینین تامین ائدیلمه‌سی اوچون اؤنوموزده اوزون بیر یول وار. ایران خالقلارینین تالعی بیر-بیرینه باغلی وضعیت‌ده‌دیر. بونا گؤره حادثه‌لره بیلینچلی باخاراق، بو دیکتاتورلوغا قارشی دموکراتیک موباریزه‌میزه داوام ائتمه‌میز لازیم‌دیر."
ایران‌داکی میللیت وضعیتی اولوسلار آراسی کونفرانس‌دا مذاکیره ائدیلدی
سوئدین باشکندی ایستوکهولم‌دا تبریز آراشدیرمالاری انستیتوسو طرفیندن "ایران‌داکی میللیت سیاسی پلورالیزمین و قاتیلیمین گله جگی" آدلی اولوسلار آراسی کونفرانس تشکیل ائدیلدی. کونفرانسا "ایران سئکولار دموکرات پارتیسی" ایداره هیاتی عضوو حسن اعتمادی، سید عزیزی و آذربایجانلی آکتیویست مجید جوادی قاتیلدی.
ایران‌داکی میللیت وضعیتی اولوسلار آراسی کونفرانس‌دا مذاکیره ائدیلدی
سوئدین باشکندی ایستوکهولم‌دا تبریز آراشدیرمالاری انستیتوسو طرفیندن "ایران‌داکی میللیت سیاسی پلورالیزمین و قاتیلیمین گله جگی" آدلی اولوسلار آراسی کونفرانس‌دا آچیلیش دانیشماسی انستیتوسو باشقانی رضا هئیت طرفیندن ائدیلدی. / ایستوکهولم (آآ).
ایلگیلی‌لی خبرلر
آذربایجان جمهوریتیندن رئیسی اوچون باش‌ساغلیغی
آذربایجان جمهورباشقانی ایلهام علییئو، ایران دینی لیدئری علی حامنه‌اییه باش‌ساغلیغی مئساژی گؤندردی
