ایران-آذربایجان ایلیشکیلرینده نه باش وئریر؟
ایران اهالیسینین بؤیوک بیر بؤلومونون آذربایجان تۆرکلرین‌دن عبارت اولدوغو دا اونودولمامالی‌دیر
ایرانین دینی لیدئری آیت الله خامنه‌ای‌نین صلاحیت‌لی نماینده‌سی، اردبیل شهرینین ده امامی اولان آیت الله عاملی‌نین جمعه خطبه‌سین‌ده تورکیه- پاکیستان- آذربایجان آراسین‌دا باشلایان «اوچ قارداش» مانورلارین‌دان راحاتسیز‌لیغینی ایفاده ائتدیک‌دن سونرا ایرانی آسلانا بنزه‌ده‌رک آذربایجانی دا «آسلانین قویروغویلا اویناماماغا» چاغیرماسی، آردینجا دا ایران اوردوسونون آرازین او تایین‌دا آذربایجان اوردوسونون سرحد بویو ارمنی ایشغالین‌دان آزاد ائتدیگی اراضیلرین تام قارشی‌سین‌دا یئرلشه‌ن آسلان‌دۆزدن ایران جولفاسینا اوزانان اراضی‌ده حربی مانورلارا باشلاماسی داها تفصیلات‌لی شکیلده ایران – آذربایجان ایلیشکیلرینده یارانان گرگینلیین سببلری، عمومیتله تهرانین گونئی قافقاز سیاستینین اساس ایستیقامتلری اوزرین‌ده دورماغی ضروری ائدیر. گؤرسه‌نه‌ن اودور کی، ۴۴ گونلوک قاراباغ ساواشی نتیجه‌سین‌ده بؤلگه‌ده یارانان یئنی ژئوسییاسی وضعیت، آذربایجان اوردوسونون ایرانلا اولان بوتون سرحد زولاغینی ایشغال‌چیلاردان تمیزله‌یه‌رک وضعیته حاکم اولماسی، حربی باخیم‌دان ایران-ارمنیستان ایلیشکیلرینی نظارت آلتینا ساخلایاجاق جغرافی مؤقعلری ارمنیستان‌دان گئری آلماسی، قارداش تورکیه و پاکیستانلا گوندن- گونه درینلشدیریله‌ن حربی امکداش‌لیق، کۆره‌سل و بؤلگه‌سل گوج دییشیمی باخیمین‌دان دا استراتژیک ماهیت‌ده اولان زنگه‌زور دهلیزینین آچیلماسی ضرورتی ایران دؤولتینی قانع ائتمیر.
اؤنجه اوردان باشلایاق کی، ۲۰.جی عصرین باشلارین‌دا بولشئویک روسیاسینین آذربایجان- تورکیه قارداشلیغینا قارشی حیاتا گئچیردیگی ان بؤیوک امپریالیست پروژه اولان زنگه‌زور پروژه‌سی چرچیوه‌سین‌ده هر ایکی اؤلکه‌نی بیر-بیرینه باغلایان، آنادولونون قافقاز و تۆرکوستانلا قورو باغلانتی‌سینی تامین ائدن زنگه‌زور ویلایتی آذربایجان‌دان آلیناراق ارمنیستانا هدیه ائدیلمیش، اورادا یاشایان مسلمان تۆرکلر اؤز دده-بابا تورپاقلارین‌دان کؤچه مجبور ائدیله‌رک زنگیلانلا ناخچیوان آراسین‌دا ارمنیستانین ترکیبین‌ده بیر مغری شهری شکیللندیریلمیشدیر. ۱۰ نوامبر آنلاشماسینا گؤره آچیلماسی واجیب اولان زنگه‌زور دهلیزی ده زورلا آذربایجان‌دان قوپاریلاراق ارمنیستانا وئریله‌ن، ایرانین ارمنیستانلا ۳۶ کیلومترلیک تک سرحدینین ده گئچدیگی، ایشغال‌چی ایروان حاکمیتی و قاراباغ‌داکی بؤلوجولر اوچون ایللر اوزونو نفس بوروسو رولونو اوینایان او اراضینی احاطه ائتمکدهدیر. ایرانین هم ایروانا، هم ده خانکندین‌ده‌کی بؤلوجو قوه‌لره آشیری یوک داشییان تریلیلرینین ده ایستیفاده ائتدیگی قافان-گوروس یولونون تقریباً ۲۱ کیلومترلیک بؤلومو ایسه واختی ایله ایشغال آلتین‌دا اولموش حاضردا آزاد ائدیله‌ن زنگیلان و قوبادلی بؤلگه‌لرینین اراضی‌سین‌دن گئچمک‌ده‌دیر. آذربایجان اوردوسونون قاراباغ ظفرین‌دن سونرا باکی، ایران-ایروان یولونا دا نظارت ائتمه ایمکانی قازانمیش، قانونی حاقلارینا، حربی- سیاسی یؤندن آچیق اوستونلویونه باخمایاراق بؤلگه اؤلکه‌لرینین یئنی ژئوسیاسی وضعیتی قبول ائد‌رک نهایت بیر-بیریلرینین اراضی بوتؤولویونه حؤرمت ائتمک شرطی ایله باریش و امکداش‌لیق‌دان یانا بیر سیاست ایزله‌مه‌سی اوچون یاپیجی سیاسته داوام ائتمیش‌دیر. بو سببله ده هم تورکیه، هم ده آذربایجان پرزیدنتلری ساواش‌دان درحال سونرا آلتی‌لی بؤلگه‌سل امکداش‌لیق تکلیفینی سسلندیرمیش، ۱۰ نوامبر سازیشینه اویغون اولاراق زنگه‌زور دهلیزینین آچیلماسینی، ارمنیستانلا سرحدده آییرما و حدود تعینی ایشلرینین آپاریلماسینی اساس گوند‌مینه آلمیشدیر. آنجاق ایستر دهلیزین آچیلماسی، ایسترسه ده آذربایجانلا باریش سازیشینین ایمضالانماسی نقطه‌سین‌ده داخلی و خاریجی چتین‌لیکلری بهانه ائد‌رک مسئله‌لری زامانا یایما تاکتیکی حیاتا گئچیره‌ن پاشینیانا بو نقطه‌ده فرانسایلا بیرلیک‌ده تهرانین دا دستک وئرمه‌سی، اوسته‌لیک ایران دؤولتینه مخصوص مختلیف اتومبیللرینین داوام‌لی اولاراق رسمی باکی‌نین ایجازه‌سی اولمادان آذربایجانین قاراباغ بؤلگه‌سینه گیریش-چیخیش ائد‌رک بؤلوجولره یوک داشیماسی آذربایجان اقتدارینین صبرینی داشیرمیش، ایران ائلچیسی خارجی ایشلر باخانلیغینا دعوت ائدیله‌رک بو داورانیشلارین دوست و قونشو اؤلکه ایلیشکیلرینه اویغون اولمادیغی ایفاده ائدیلمیشدیر. اعتراض نوتاسین‌دان لازیم اولان نتیجه‌نین چیخاریلمادیغینی گؤره‌ن باکی الین‌ده اولان مختلیف تأثیر مکانیزملرین‌دن بعضیلرینی ایشه سالماق اوچون حرکته گئچمیشدیر. قافان-گوروس یولونون آذربایجان اراضیلرین‌دن گئچه‌ن بؤلومونده سرحد - گئچید پستو، پلیس منطقه‌سی قوراشدیریلاراق یوخالامالار حیاتا گئچیریلمه‌سی، ایران‌دان گلن یوک ماشینلارین‌دان گؤمروک وئرگیسی طلب ائدیلمه‌سی آذربایجان - ایران ایلیشکیلرینده گرگین‌لیک عنصورلارینین آرتماسینا سبب اولموشدور.
زنگه‌زور دهلیزی و ایران - آذربایجان - ارمنیستان اوچ‌بوجاغیندا یاشانانلار بؤلگه‌ده‌کی ژئوسیاسی پروسه‌لرین گئدیشینه تأثیر ائتمکله بیرلیک‌ده مین ایل بویونجا مختلیف تۆرک خاندانلاری طرفین‌دن ایداره اولونان، تۆرک اسلام مدنیتینین ان اؤنملی جغرافیالارین‌دان بیری حالینا گلمیش ایران‌داکی حاکمیتین آذربایجان و تۆرک دونیاسییلا باغلی آپاردیغی سیاستین اساس چیزگیلرینی ده اورتایا چیخارماق‌دادیر. ۳۰ ایللیک ارمنی ایشغالی دؤورونده آرازین بو تایین‌داکی شهر و کندلرده هر شئی یئرله یکسان ائدیلیب مسجیدلر دونوز آخیری حالینا گتیریلرکه‌ن، ارمنیستانلا متفیق ایلیشکیلری ایچین‌ده اولان ایران ایسلام جمهوریتینین بونا سس‌سیز قالماسی، اوسته‌لیک آذربایجان عسگرینین سونگوسونون گوجویله عدالت برقرار اولدوق‌دان، او تورپاقلاردان یئنی‌دن اذان سسی یوکسلدیک‌دن سونرا بؤلگه‌نین اسلام مدنیتینی تمثیل ائدن بوتون چوخ عصرلیک آنیدلارینی، مسجید و مزارلیقلارینی داغیتمیش، داشی-داش اوستونده قویمامیش، روسوایچی بیر شکیلده آذربایجان اوردوسونا مغلوب اولموش خانکندین‌ده‌کی ارمنی بؤلوچولوگونون قالیقلارینی نه‌یه‌سه اومود ائد‌رک، بسله‌مه‌یه داوام ائتمه‌سینی آنلاماق ممکن دئییلدیر. ایران اهالیسینین بؤیوک بیر بؤلومونون آذربایجان تۆرکلرین‌دن عبارت اولدوغو دا اونودولمامالی‌دیر.
تاریخین فلسفه‌سینه، گئدیشاتینا قارشی دیرنیش اورتایا قویماق آسان مسئله دئییل. تورک دونیاسینین یئنی بیر انتباه، یوکسلیش دؤورونه داخیل اولدوغو، ایپک‌یولونون یئنی‌دن جانلاندیغی آچیقدیر. آذربایجان حربی - سیاسی یؤندن، نقلیات دهلیزلری اعتیباریله ایپک‌یولونون کیلید اؤلکه‌سی، گونئی قافقازین جاذبه مرکزی حالینا گلمیشدیر. باکی دایما ایرانلا دوستلوق و قونشولوق ایلیشکیلرینین اینکیشافین‌دان یانا اولموش، اولوسلارآراسی قوزئی - گونئی نقلیات دهلیزی چرچیوه‌سین‌ده هیندیستانی روسیایلا باغلایاجاق رشت - آستارا دمیریولونون سرعتله تیکینتی‌سی اوچون کرئدی بئله آییرمیشدیر. آنجاق ایرانین سانکی آذربایجانین استراتژیک اؤنمینین گئتدیکجه آرتماسینی هظم ائتمه‌یه‌رک بو پروژه‌نی مختلیف بهانه‌لرله لنگیتمه‌یه چالیشماسی، زنگه‌زور دهلیزینین آچیلماسینی ایسته‌مه‌یه‌رک بو دهلیزین یئر آلدیغی اراضیلر اوزرین‌دن ارمنیستان‌دان گورجوستانا اوزانان یئنی نقلیات مسیری تکلیف ائتمه‌سی، تۆرک دونیاسینین قایناشماسیندان راحاتسیز اولماسی دا اورتادادیر.
تورک اسلام آراشدیرمالاری مرکزینین باشقانی، خزر اونیوئرسیته‌سی خوجاسی دکتر تئلمان نصرت‌اوغلو
ایلگیلی‌لی خبرلر
تۆرک جمهوریتلرینین گوندمیندهکی گلیشمه‌لر
حاضردا دونیانین ۱۵ اؤلکه‌سینده ۲۹ آذربایجان ائوی خیدمت ائتمکدهدیر
