AQŞ Törkiyägä F-35 aqçaların tapşıraçaqmı?

AQŞnıñ Törkiyägä tapşırılmağan F-35 oçqıçları öçen 1,4 milliard dollar burıçı bar.

Bu niçek kilep çıqtı soñ?

Äydägez, qarap uzıyq.

Törkiyä – NATOnıñ möhim äğzase. NATO êçendä AQŞtan soñ iñ zur ikençe armiyase bar.  Ayıruça ittifaqnıñ wazıyfa häm operaŝiyalären xuplawçı 5 ildän berse.  Törkiyä F-35 reaktiv oçqıç kisäklären dä citeşterä ide. 2000nçe yıllar başınnan 2020gä qadär 900 tiräse kisäk citeşterde. Läkin mondıy tirän partnyerlıkka qaramastan

Obama citäkçelege Törkiyäneñ AQŞqa bäyle Patriot raketa saqlanu sistemasın satıp alu möräcäğaten küp tapqır kire qaqtı. Monnan soñ Törkiyä törle variantlar qarıy başladı häm S-400 raketa sistemasın satıp alu öçen Rusiyä belän küreşä başladı. Läkin Vaşington citäkçelege monı oşatmadı.

Donal’ Tramp - AQŞnıñ êlekke ilbaşı: “Törkiyäneñ S-400 kebek aldınğı texnologiyale êşlänmäne aluı citdi problemalar tudıra. Bu wazğıyät’ne centekläp söyläşäbez. Bügen bu mäs’äläne qaradıq häm kiläçäktä dä quzğatırğa däwam itäçäkbez. Bu problemanı çişä alırbız dip ömetlänäm.”

2017nçe yılnıñ azağında Törkiyä häm Rusiyä 4 S-400 batal’onı öçen 2 milliard yarım dollarlık kileşü tözede. AQŞ moña cawap itep 2019da Törkiyäne F-35 programmasınnan çığardı.

Ul çorda Törkiyä 100dän artıq F-35 reaktiv oçqıçı öçen küptännän zakaz birgän ide. AQŞ annan soñ Rusiyä, İran häm Tön’yaq Koreya kebek Amerikanıñ köndäşläre bulğan illärne cäzağa tartu öçen çikläwlär qullandı.

Çikläwlär Törkiyäneñ saqlanu tarmağın häm yuğarı däräcäle citäkçelären maqsat itep aldı. Törkiyädä xärbi êşlänmälärne täêmin itüdän cawaplı oyışmağabirelgän barlıq êksport liŝenziyaläre häm wäqalätläre tıyıldı.

Saqlanu sänägäte başlığı İsmail Demir häm oyışmanıñ qalğan 3 citäkçeseneñ mal-mölkäte tuñdırıldı häm viza ğamälgä kertelde.

Änkara citäkçelege bu adımnardan soñ Törkiyädäge Amerikan bazasın yabu belän yanadı. Bu bazalardan berse bulğan İncirliktä yaqınça 50 atom-töş qoral häm 500dän artıq Amerika ğaskäre bar.

Läkin yanawlarnıñ berse dä çınğa aşırılmadı. Qısqası Törkiyä bu wazğıyät’tä buş qul belän qaldı. Xärbi oçqıçlarğa tülängän 1,4 milliard dollar häm oçqıçlarnı citeşterügä kertkän öleşkä qaramastan Vaşington citäkçelege aqçanı da kire qaytarmadı, oçqıçlarnı da tapşırmadı.

Bayden citäkçelege ap-açıq itep Törkiyädä Rusiyägä bäyle S-400 raketa saqlanu sisteması bulğan sayın F-35 kileşüeneñ qabat söyläşelmäyäçägen belderde.

İlbaşı Êrdoğan Vaşingtonnıñ problemanıñ çişeleşe öçen Törkiyägä F-35lär urınına F-16 xärbi oçqıçların täqdim itüen äytte. Bu kileşügä kürä Törkiyägä 40 yaña F-16V Block 70 oçqıçı häm Törkiyäneñ qulında bulğan F-16 oçqıçlarınıñ modernizaŝiyase öçen 80 komplekt tapşırılaçaq.

Läkin bu ğadel kileşü bula alamı?

AQŞ tülängän aqçanı birmäs öçen Törkiyäne tağın da iske häm tağın da äz täêsirle xärbi oçqıç satu kileşüenä mäcbür itäme?

Satış belän bäyle söyläşülär haman da däwam itä.

NATOnıñ iñ zur ike armiyase urtaq mäs’älädä kileşä alırmı?