"DEAŞ" yuğaltu kiçerä

İlbaşı idaräseneñ ğomüm särqätip urınbasarı häm süzçese İbrahim Qalın: “Dabıknıñ yuğaltıluı “DEAŞ” terror oyışmasınıñ yuldan yazğan ideologiyasenä zur höcüm buldı. Çönki “DEAŞ” Dabıknıñ kıyamät köne suğışı uzaçaq urın buluına ışana,” – dide.

Qalın “Daily Sabah” gazetı öçen yazğan “DEAŞ”, Dabık häm kıyamät ideologiyaseneñ axmaqlıqları” isemle mäqaläsendä Törkiyä armiyase yärdäm kürsätkän İrekle Süriyä armiyaseneñ 16nçe üktäbr’ könne Dabık şähärçegen “DEAŞ” terror oyışmasınnan kire alıp, 24nçe avgust könne başlanğan “Färat qalqanı” operaśiyase qısalarında “DEAŞ”ka tağın ber höcüm yasawın xäterlätte.

“DEAŞ” terror oyışmasınıñ ike aydan qısqa waqıtta Törkiyä-Süriyä çik buyı töbägendäge möhim töbäklärne yuğaltuın beldergän Qalın şul uq waqıtta terror oyışmasınıñ Dabık belän bäyle yuldan yazğan ideologiyaseneñ iñ möhim faktorlarınnan berse bulğan legallek mäs’äläsendä könnän-kön artuçı problema belän oçraşuına işarät itte.

Qalın Törkiyäneñ çiklären terrorçılardan çistartu öçen Färat qalqanı operaśiyasen başlatuın xäterlätep, mäqaläsendä tübändägeçä belderde: “Operaśiyaneñ başlanğıçınnan alıp bügengä qadär Cärablus ta aralarında bulğan bik möhim şähärlär belän Diclä häm Färat yılğaları arasında, Törkiyä-Süriyä çik buyı töbägendä “DEAŞ”nıñ yawlawı astındağı şaqtıy awıl gäm şähärçek qotqarıldı. İrekle Süriyä armiyase kiçergän yuğaltularğa qaramastan “DEAŞ” terror oyışması kontrolendäge töbäklärgä häm terrorçı törkemneñ Süriyädäge berençe nığıtması bulğan Äl-Bab häm Rakkağa taba tuqtamıyça bara. Färat qalqanı operaśiyaseneñ Süriyädä “DEAŞ”qa qarşı täêsirle xäräkät buluı isbatlandı: operaśiya waqıtında töbäklär terrorçılıqtan çistartıldı, İrekle Süriyä armiyaseneñ käyefe kütärelde, basınqı törkemnär İrekle Süriyä armiyasenä quşıluları öçen täşwik itelde häm meñnärçä Süriyäleneñ öylärenä qaytularına mömkinlek täêmin itelde. Moña östäp, PKK terror oyışmasınıñ Süriyädäge terrorçı törkemnäre bulğan Demokratik Berlek partiyase häm Xalıqnı saqlaw berlekläreneñ töbäktä “DEAŞ” terror oyışmasına qarşı berdänber täêsirle köç buluına qarağan rivayätne beterde.”

Qalın ber yaqtan Ğiraqnıñ 2003nçe yılda taliğsız räweştä yawlap alınuı, ikençe yaqtan Maliki xökümäteneñ 2010-2013nçe yıllardağı mäzhäpçe säyäsätläre näticäsendä qorılğan häm Ğiraqnıñ ikençe zur şähäre bulğan Musulnı üz qulına töşergän “DEAŞ” terror oyışmasınıñ niçek itep barlıqqa kilüen xäterläwneñ citärle bulacağın açıqladı.

Doşman xökümät häm aña bäyle yawız suğışçı törkemnär tarafınnan çitläşterelgän, tübänsetelgän häm basım qullanılğan sönni qabilälärneñ häm Musul xalqınıñ 2014nçe yılda 65 meñ keşelek köçle Ğiraq armiyase ut açmıyça şähärdan kitkändä “DEAŞ” terror oyışmasınıñ şähärlärenä kerüenä bitaraf qaluın citkergän İbrahim Qalın: “Bu “DEAŞ”qa imin port täêmin itü belän ber rättän sönni-şiğıy mönäsäbätlären tağın da ağuladı. Qısqa waqıt êlek başlanğan Musul operaśiyase mäs’äläsendä dä xäzer kübese oxşaş borçularnı toya,” – dide.

Qalın Törkiyäneñ çiklären barlıq terrorçılardan çistartqançı, watandaşlarınıñ häm Süriyä çigendäge süriyälelärneñ iminlegen urnaştırğançığa qadär Färat qalqanı operaśiyasen däwam itterüdä täwäkkäl buluın assızıqlap, tormış cayğa salınğan Cärablus-Azäz liniyasendäge imin koridordağı täraqqıyätlärneñ bolar buluın, Süriyä xalqınıñ, kim digändä bu töbäktägelärneñ imindä xis itülären belderde. İbrahim Qalın monıñ dönya zakaz belän ütälüçe suğışlar häm geopolitik köç köräşe öçen Süriyä xalqın qaldırıp kitkän kebek kürengän waqıtta ömet çatqısı buluına işarät itte.

Dabık şähärçegeneñ yuğaltıluın “DEAŞ” terror oyışması öçen xärbi ciñelü” itep taswirlandırğan Qalın tübändägeçä däwam itte: “Tağın da möhime – bu anıñ yuldan yazğan ideologiyasenä zur höcümder. Çönki “DEAŞ” Dabıknıñ kıyamät köne suğışınıñ, yägni xristiyan êsxatalogiyasında yaxşılar belän naçarlar arasındağı soñğı suğış uzaçaq urın buluına ışana. Dabık jurnalı İslami fikerlärne qurqınıç räweştä yalğış kürsätä häm ğaskäri cıyu, üzen maqtaw maqsatı belän saf propaganda yasıy. jurnal terror oyışmasınıñ legallek öçen qomsız häm axmaq êzlänüen kürsätä. Berençe tapqır 2014nçe yılnıñ iyul’ ayında basılıp çıqqan häm 15nçe biten çığarğan jurnal täwhit, metod, xicrät, cihad häm cämäğattän yulğa çığuın däğwa itä. Professional bularaq citeşterelep, xälifä däğwaların legal’ yasarğa telilär häm möselmannarnı monda küçep kilergä çaqıralar. Oçsız propaganda taktikaların häm höcümnärne qullanalar, yuldan yazğan ideologiyalärenä buysınmağan yähüdlär, xristiyannar, şiğıy möselmannar häm Möselman Qardäşlärgä häm näticädä barlıq möselmannarğa höcüm itälär.”

Dini fätva bularaq ta taswirlana alınuçı xatnıñ “DEAŞ” terror oyışması ideologiyasen häm dini legallek däğwalarınıñ yalğış buluın isbatlawına işarät itkän İbrahim Qalın: “Xat “DEAŞ”nıñ niçek itep dini fikerlärne yalğış kürsätep, zamanca şaytani ağımnarğa oxşağan cimerüçe ideologiya tözüen kürsätä. Uzğan yılnı Diyanät êşläre räislege “Dini üzgärtü häm terror höcüme bularaq “DEAŞ” isemle 40 bitlek yazma açıqlağan ide. DEAŞ ideologiyaseneñ legallegen yuqqa çığaru tırışlıqları häm İslam dönyasında häm könbatışta yäşäwçe möselman liderları tarafınnan däwam itterelergä tiyeş. Möselmannar bozu häm cimerü maqsatlı dönyawi xirısları bulğan ber törkem varvarnıñ dinnären häm bay mädäniyäten aluına röxsät birergä tiyeş tügel. Könbatış illäre “DEAŞ” terror oyışmasınıñ närsä buluın kürergä tiyeş häm alarnıñ kiräk-yaraqları bulğan İslamofobiya häm İslamğa qarşı çığunı arttıruların tuqtatuı zarur.

Bu soraw şul uq waqıtta Süriyä suğışınıñ ike canawarı bulğan “DEAŞ” terror oyışması häm Äsäd rejimınıñ ber-bersen asrawın häm tormışta qalularına röxsät birelgän sayın Süriyä häm çitendä küzätelüçe iñ naçar keşelek krizisın da canlı totunı däwam itteräçäge çınbarlığın awaysız räweştä xäterlätä. “DEAŞ”nı Süriyä, Ğiraq häm qalğan töbäklärdän çistartu bik möhim. Läkin bu suğış başqa bäxäs häm ayırılularnıñ orlığın çäçmäskä tiyeş. Global’ köçlär, töbäktäge taraflar häm qalğan bäysez uyınçılardan toruçı taraflar “DEAŞ” terror oyışmasın keçkenä strategik mänfäğatläre öçen qullanunı tuqtatırğa tiyeş. Çönki bu qazanuçısı bulmağan suğışqa äylänä. İke yalğış döreskä kitermäs”, - dide.