Tatarstan xäbärläre - 52/2023
Tatarstanda häm tatar dönyasında bulıp uzğan qayber waqıyğalarğa qısqaça küzätü
Tatarstanğa äbilär çuağınıñ qayçan kiläçäge bilgele bulğan
Bu turıda “Tatar-inform” agentlığı xäbär itä:
“Bıyıl äbilär çuağı Tatarstanğa sentyabr’neñ ikençe unkönlegennän dä irtä kilmäyäçäk. Bu xaqta “Tatar-inform”ğa Qazan federal’ universitetınıñ meteorologiya, klimatologiya häm atmosfera êkologiyäse kafedrası dośentı (доценты) Timur Äüxädiyıv (Тимур Әүхәдиев) xäbär itte.
“Köz başında közge hawa torışınıñ ber-ike atnasınnan soñ cılı könnär kilgän çornı yış qına äbilär çuağı dip atıylar. Köz başında Atlantik okeanı östendä śirkulyaśiyäle (циркуляцияле) Azor antiśiklonı (антициклоны) köçäyä. Anıñ cılıtılğan hawa massaları kontinent êçenä cılı alıp kilä, şul isäptän Tatarstanğa da”, - di ul.
Spiker bilgeläp ütkänçä, “bıyıl yäş’ äbilär çuağı bulmayaçaq”. Yäş’ (Яшь) dip avgustnıñ soñğı könnärendä – sentyabr’neñ berençe dekadasında bulğan äbilär çuağın äytälär.
“Cäyge cılı äle artqa çigenmäde. Sentyabr’neñ berençe dekadasında hawa torışı klimat normasına yaqın dip farazlana. Şulay itep, äbilär çuağın bez sentyabr’neñ ikençe unkönlegennän dä irtäräk kötmibez”, - dip bilgeläp ütä Äüxädiıv (Әүхәдиев).
Tatar dönyasınnan xäbärlär
Omsk ölkäsendä “Tatar utarı” açılu tantanası uzdı
Omskinıñ “Starina Sibirskaya” däwlät tarixi-mädäni muzey-tıyulığında “Tatar utarı” açıldı. Tantanada Tatarstan Cömhüriyäte Baş ministr (Премьер-министр) urınbasarı, Bötendönya tatar kongressı Milli Şurası räise Vasil Şäyxrazıyıv (Васил Шәйхразыев) häm Omsk ölkäse gubernatorı wazıyfaların waqıtlıça başqaruçı Vitaliy Xośenko (Виталий Хоценко) qatnaştı. Bu xaqta Bötendönya tatar kongressı matbuğat xezmäte xäbär itä.
“Tarixi yaqtan Rusiyä xalıqları härwaqıt tınıçlıqta häm tatulıqta yäşägännär. “Tatar utarı”nıñ bügenge açılışı ilebezneñ barlıq xalıqları dus buluın tağın ber qat iskärtü bulıp tora. Min ışanam: işeğaldı bezneñ ölkädä küp qunaqlarnı qabul itäçäk. Barığızğa da zur räxmät!” – dide Vitaliy Xośenko (Хоценко).
Vasil Şäyxrazıyıv ta: “Rusiyäneñ iñ zur baylığı – monda yäşäwçe keşelär. Barığızğa da iminlek, tınıçlıq telim!”- dide.
Tantanalı açılıştan soñ alar utarnı häm muzey-tıyulıqnı qaradılar. Omsk ölkäseneñ här rayonı (районы) “Tatar utarı” öçen törle tematik büläklär äzerlägän. Açılış tatar xalqınıñ ğoref-ğadätlärenä nigezlänep uzdı, diyılä xäbärdä.
Qazan mäktäpläre bıyıl rekordlı sanda uquçılar qabul itäçäk
Bıyıl mäktäp partaları artına 174 meñnän artıq bala utıraçaq, şularnıñ 20 meñe – berençe sıynıf uquçıları. Bu 20 yıl êçendä iñ yuğarı kürsätkeçlär. Qazan başqarma komitetınıñ mäğarif idaräse citäkçese İrek Rizvanov mêriyädä êşlekle düşämbedä şul xaqta söyläde.
“Belem könendä 4 yaña mäktäp açıla. Alar – Sibğat Xäkim häm Rauis Gäräyıv uramnarında, şulay uq “Salawat küpere” toraq rayonında (районында) häm “Yaqtı üzän” toraq kompleksında”, - dide Rizvanov.
Anıñ süzlärençä, yaña mäktäplär küp funkśiyäle (функцияле) sport zonaları, transformaśiyälänä (трансформацияләнә) torğan belem birü kiñlekläre häm cihazlanğan uqıtu kabinetları belän täêmin itelgän. Şul uq waqıtta här belem birü oyışmasınıñ üz konśepśiyäse (концепциясе) häm dizaynı bar.
“Qazan – ildä yaña uqu yortların (йортларын) faydalanuğa tapşıru ölkäsendä rekordsmennarnıñ berse, ämma utızğa yaqın mikrorayon (микрорайон) mäktäplärgä qıtlıq kiçerä”, - dip östäde Rizvanov.
Anıñ süzlärençä, yıl sayın mäktäp uquçıları sanı 8-10 mengä arta. Problemanı mäktäp marşrutları yärdämendä öleşçä xäl itälär. Misal öçen, Vişnyovka (Вишневка) häm Privol’nıy bistälärendä êşlär şulay tora. Qazanğa kön sayın 31 mäktäp marşrutı buyınça 2 meñnän artıq balanı alıp kilälär.
Yaña mäktäplär tözeleşe belän bergä yaña urınnarğa ixtıyac yanqormalar tözü belän xäl itelä. Monnan tış bıyıl 17 mäktäp häm 7 balalar baqçası remontlandı. Alarnıñ barısı da Belem könendä açıluğa äzer bulaçaq.
Bügenge yazmabızda “Tatar-inform” xäbär agentlığı yazmaları qullanıldı.
