Śink defiśitı (Цинк дeфициты) häm anı tabiğıy däwalaw (дәвaлау) ısulları

“Sälamät bulıyq” tapşıru - tezmäbezneñ bügenge çığarılışında śink citeşmäwe häm anı tabiğıy däwalaw ısulları xaqında süz alıp barabız.

Närsä ul śink qıtlığı?

Śink - qayber rizıqlarda tabiğıy bulğan häm oprganizm öçen kiräkle mineral. Ul yöklelek, balaçaq häm yäş’üsmer waqıtta üseşkä yärdäm itä. Ayıruça täm häm is sizüne täêmin itä. Organizmda küp törle rol’ uynağan śink ozaq waqıtqa cıyıla almıy. Şuña kürä anı törle rizıqlar yäki östämälär belän tulılandırırğa kiräk.

Śink defiśitına närsä êtärä?

Śink citeşmäw nigezdä citärle, döres häm balanslı tuqlanmaw belän bäyle. Śink küp azıqta bar. Xaywannar produktları, börtekle kul’turalar, yäşelçä häm ciläk-cimeşlär, diñgez produktları śinkka bik bay. Bu rizıqlarnı citärlek qullanmaw śink qıtlığna kiterergä mömkin.

Śink citeşmäw bilgeläre

Śink organizmda küzänäk bülenü häm immun sisteması funkśiyäsendä rol’ uynıy. Üsü häm ürçüneñ ber öleşe bulğan śinknıñ organizmda citeşmäwe yaña küzänäklär buldıra almawğa êtärergä mömkin.

Qorı häm tupas tire, çäç qoyılu, tırnaqlar bozılu, kürü problemaları, êç kitü häm appetitnı yuğaltu -  śink qıtlığınıñ iñ möhim bilgeläre.

Śink defiśitı simptomnarı tübändegelär:

• Säbäpsez awırlıq yuğaltu
• Täm häm is sizü kimü
• Tiredä açıq yäki tözälmägän yaralar
• Appetitnı yuğaltu
• Êç kitü
• Çäç qoyılu
• İmmun sistemanıñ zäğıyf’länüe arqasında bik yş yoğışlı awırular belän çirläw
• Bäbilär häm balalarda üseş totqarlanu
• Êmośional’ üzgäreşlär
• Tän töse sarğayu
• Tänneñ törle öleşlärendä, bigräk tä bittä betçälär çığu
• Testosteron gormonınıñ kimüe

Śink citeşmäw ğadättä üseşneñ totqarlanuına, appetitnıñ yuğaluına häm immun sisteması funkśiyäläreneñ yuğaluına kiterä. Awır oçraqlarda çäç qoyıluğa, censi citlekkänlekneñ totqarlanuına, êç kitügä, küz häm tire cäräxätlärenä, awırlıq yuğaltuğa  kiterergä mömkin.

Śink defiśitın niçek däwalarğa?

Śink defiśitı bulğandatuqlanu  raśionına iğ’tibar itärgä kiräk. Śinkka bay rizıqlar tübändägelär:

• Qızıl it, qoş ite häm diñgez produktları
• Söt, sır häm yoğırt
• Fasol’, yasmıq, noğıt borçağı
• Solı kebek börtekle kul’turalar
• Şpinat, rukkola, mangol’d, bamiya, borçak, qoşqunmas, gömbä
• Çikläweklär, ayıruça çi urman çikläwege

Ayıruça xaywan rizıqlarında bulğan śinknı organizm bik tiz üzläşterä. Şuña kürä keşelärgä äkrenräk üzläşterelä torğan börteklelär aşağançı, könlek śink küläme artmaslıq itep xaywan rizıqları aşaw kiñäş itelä.

Śink qıtlığınıñ awır oçraqlarında anı östämälär räweşendä alırğa bula. Alarnı śink defiśitı bulmağanda qullanmasqa kiräk. Östämälär antibiotiklar yäki diuretiklar belän bäyläneşkä kerergä mömkin. Şuña kürä śink östämäläre qullanğançı tabibqa barıp kiñäşergä kiräk.

Avtor: Tabib Mäxmät Uçar