“Vagner” fetnäse häm buluı mömkin näticäläre

Rusiyä Ukraina suğışına yünältelgän buluı mömkin cäyge êskalasiya (эскалация) öçen äzerlängän çaqta hiç kötelmägän ber urınnan qıynaldı, üze üstergän ““Vagner” yallı ğaskäre ber mizgeldä, Ukrainadağı front sızığınnan çigenep, Rusiyäneñ êçendä Mäskäwgä yünälde. Rusiyä armiyası çarasızlıq belän küzätep torğan bulsa, Putin da xakimiyäteneñ iñ zur qarşı töşü qıyınlığı belän oçraştı. Axır çiktä “Vagner” Mäskäwgä 200 çaqrım diyärlek yaqınlaşqan çaqta Belarus liderı Aleksandr Lukaşenkonıñ qatışuı belän kileşügä ireşelgäç “Vagner” tuqtadı häm kire çigende. Fäqät “Vagner” fetnäseneñ häm Rusiyä häm dä Ukraina belän ber rättän Süriyä häm Liviya kebek illärdä möhim näticäläre bulaçaq.

 24nçe iyün’ könne “Vagner”’ğa bäyle yallanğan ğaskärilärneñ, Ukrainadağı front sızığın taşlap kitep, ber mizgeldä Rusiyäneñ êçenä kerüe, Rostov kebek şähärlärne basıp alıp, Mäskäwgä taba xäräkät itä başlawı, hiçşiksez, böten dönyanı şaqqattırğanı kebek Rusiyä İlbaşı Putinnı da şokta qaldırğandır. Rusiyäneñ üsterep zuraytqan, xisap birmäwçe muskul köçe kebek qullanğan “Vagner” bu yulı Rusiyäneñ mänfäğätläre öçen tügel, turıdan-turı üzenä yünältelgän yanaw bularaq Mäskäwgä taba bara ide.

Rusiyäne yaqınnan küzätep baruçı belgeçlär nigezdä Rusyä saqlanu ministrlığı belän Prigojin liderlığındağı “Vagner” arasında citdi problemalar buluın belä ide. Bigräk tä Prigojin soñğı könnärdä bik qırıs belderülär yasap, Saqlanu ministrı Şoygu belän Ğomum ştab başlığı Gerasimovnı xıyanättä gäyıpläp, Ukraina suğışın bik naçar idarä itülärenä basım yasıy ide, soñğı çiratta da Rusiyä armiyasınıñ “Vagner”nıñ lagerların bombalawın alğa sörde häm soñınnan ğadellek yöreşe dip atağan xärbi adımnı başlattı.

Nigezdä Rusiyä saqlanu ministrlığı “Vagner”ğa bäyle törkemnärneñ turıdan-turı üze belän kontraktqa qul qyuı barışın, prośessın (процессын) başlatqan ide. Axır çiktä “Vagner”nıñ bik köçäyüen häm kontrol’dän çığuın uylıy ide, läkin kiräkle adımnarnı yasawda bik soñğa qaldı häm xalıqara däräcädä Rusiyäne bik awır xäldä qaldırğan, üzen zäğıyf’ il torışına quyğan fetnä başladı.

Fetnä üze häm däwam itüçe barış (процесс) Prigojinnıñ bik küp süzen raslağan buldı. Rusiyä armiyası “Vagner”neñ şähärlärne basıp aluın totqarlıy almağanı kebek xätta Mäskäwne dä saqlıy alaçaq köçeneñ bulmawın bilgele itte. Küzläw yağınnan bulmasın, boyırıq-kontrol’ cähätennän bulmasın citdi kimçeleklärneñ buluın tağın ber qat kürsätte.

Putin da Rusiyä Däwlät başlığı bularaq bu barıştan (процесстан) iñ küp cäräxätlängännärdän berse buldı. Älbättä, Mäskäwneñ tirän sularında “Vagner”ğa artınnan yärdäm itüçe êlitanıñ kem buluı älegä belenmi häm Belarus aradaşçılığında tözelgän kileşüneñ näticäläre dä anıq tügel. Ämma Putinğa qarşı beräwlärneñ otuın kürü awır tügel.

Ayıruça Rusiyädä yäşängän bu fetnäneñ Ukraina suğışında citdi näticäläre bulaçaq. Ukraina armiyasınıñ häm berlektäşläreneñ suğışnı ciñü ixtıyarına êtärgeç bulaçaq yoğıntı yasawı bik ixtimal, şulay uq Süriyädäge häm Afrikanıñ törle illärendäge “Vagner” barlığınıñ kiläçäge dä soraw astına alına başlanaçaq. Mäskäwneñ xuplawı bulmıyça “Vagner”nıñ bu urınnarda artıq üz barlığın kürsätüe bik mömkin bulmas kebek kürenä, fäqät “Vagner”nıñ timer yodrığınıñ bulmawı - Rusiyä öçen geopolitik yuğaltu dimäk. Putinnıñ monnan soñ aldında idarä itüe bik awır tigezlämä bar. Doşmannarı isä tağın da kisken häm ütkenräk wazğıyättä.

Can ACUN

SETA säyäsät, iq’tisad häm cämğiyät tikşerenüläre waqıfınıň tışqı säyäsät tikşerenüçese